فرصت‌ها و چالش‌های صادرات چهارمحال و بختیاری
صادرات چهارمحال و بختیاری در دولت سیزدهم از رشد قابل توجهی برخوردار شده است با این وجود به باور کارشناسان همچنان ظرفیت‌های شکوفا نشده‌ای در این استان برای رونق صادرات وجود دارد که با رفع چالش‌های آن می‌توان عملکرد استان را بیش از پیش ارتقا داد.
به گزارش ایرنا، صادرات به معنای انتقال کالا یا خدمات از یک نقطه مبدا به بازار مقصد است به گونه‌ای که این انتقال از مسیر رسمی و گمرکی بین کشورها صورت گرفته باشد.
به عبارت کلی در تجارت بین‌المللی صادرات اشاره به فروش کالا و خدمات به بازارهای خارج از قلمروی گمرکی کشور تولیدکننده اطلاق می‌شود. رشد صادرات اثر مستقیمی بر درآمدهای ارزی کشور دارد و از این طریق با تامین منابع ارزی کشور امکان سرمایه‌گذاری‌های لازم برای قرار گرفتن اقتصاد در مسیر رشد و توسعه را فراهم می‌سازد.
اتکا به صادرات غیرنفتی سال‌هاست که جزو مهم‌ترین سیاست‌های اقتصادی کشور قرار دارد، در این میان شناسایی ظرفیت‌های موجود در هریک از استان‌های کشور می‌تواند در تحقق این مهم نقش موثری ایفا کند.
از سوی دیگر رونق صادرات که به‌دنبال رونق تولید شکل می‌گیرد برای استان‌های کمتربرخوردار کشور نظیر استان چهارمحال و بختیاری از اهمیت دوچندانی برخوردار است. بنا بر آمارهای ارائه شده این مهم در دولت سیزدهم به خوبی شکل گرفته است و افق روشنی برای افزایش مبادلات تجاری استان شکل گرفته است.
رونق صادرات چهارمحال و بختیاری در دولت سیزدهم
در سال گذشته صادرات از استان به شکل چشمگیری افزایش یافت به طوری که این استان با افزایش ۲۵۰ درصدی حجم صادرات توانست از نظر تحقق هدف صادراتی رتبه نخست کشور را در بین استان‌های دیگر کسب کند.
مدیرکل کمرگ چهارمحال و بختیاری گفت: در سال گذشته صادرات از استان به شکل چشمگیری افزایش یافت به‌طوری‌که این استان با افزایش ۲۵۰ درصدی حجم صادرات توانست از نظر تحقق هدف صادراتی رتبه نخست کشور را در بین استان‌های دیگر کسب کند.
علی اصغر عبداللهی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا افزود: در سال ۱۴۰۰ در این استان ۱۳۰ هزار تن کالا به ارزش ۹۳ میلیون دلار از گمرک صادر شد که از نظر ارزش ارزی ۱۷۵ درصد و از نظر وزن ۲۵۰ درصد نسبت به سال گذشته آن رشد داشته است.
او تصریح کرد: در ۶ ماه نخست امسال نیز ۵۱ هزار تن کالا به ارزش بیش از ۴۱ میلیون دلار از گمرک استان صادر شده است که افزایش۵۰ درصدی ارزش کالاهای صادراتی و ۲۱ درصدی حجم را نشان می‌دهد.
مدیر کل گمرک چهارمحال و بختیاری ابراز امیدواری کرد با روند کنونی در پایان امسال از اهداف صادراتی تعیین شده عبور کنیم .
عبداللهی تراز تجاری استان را مثبت اعلام کرد و اظهار داشت: در نیمه نخست امسال ۶۲۶ تن کالا به ارزش پنج میلیون دلار به استان وارد شده که نسبت به سال گذشته از نظر وزن ۷۷ درصد و از نظر ارزش ارزی ۱۰ درصد کاهش داشته است.
او تسهیل صادرات برای واحدهای تولیدی استان را از مهم‌ترین برنامه‌ها و اهداف کمرگ استان برشمرد و افزود: در گمرک استان ایستایی کالا نداریم و محموله‌های صادراتی به صورت روزانه ارزیابی و ارسال می‌شوند و در بخش واردات نیز کالاها به ویژه ماشین‌آلات خط تولید با کمترین زمان ترخیص می‌شود.
مدیر کل گمرک چهارمحال و بختیاری تامین انبارهای اختصاصی برای واحدهای تولیدی را از دیگر برنامه‌های کمرگ استان در راستای کمک به واحدهای تولیدی عنوان کرد و گفت: همچنین با توجه به اینکه حجم قابل توجهی از صادرات استان در ۲ شهرستان لردگان و بروجن انجام می‌شود برای کمک به واحدهای تولیدی درصدد هستیم تا به زودی اداره گمرک شهرستان بروجن نیز راه‌اندازی شود.
عبداللهی در این همچنین بادام به صورت فله‌ای و خام صادر می‌شود که این موضوع ارزش افزوده چندانی برای تولیدکننده به همراه ندارد.
او با تاکید بر اهمیت صادرات در رشد و آبادانی کشورها، خاطرنشان کرد: صادرات نه تنها منجر به ایجاد اشتغال و رونق تولید می‌شود بلکه در توسعه فرهنگی و امنیتی کشورها نیز نقش بسزایی ایفا می‌کند.
هر چند عملکرد چهارمحال و بختیاری در حوزه صادرات طی ۲ سال اخیر مطلوب ارزیابی شده است اما به باور کارشناسان این استان ظرفیت و توانایی بیشتری در این حوزه دارد که می‌طلبد برای بهره‌گیری از تمامی ظرفیت‌های استان، فرصت‌ها و چالش‌های پیش رو را شناسایی و با برنامه‌ریزی دقیق و هم‌افزایی بخش‌های مختلف سهم استان را از صادرات غیرنفتی کشور بیش از پیش افزایش داد.
ظرفیت‌های صادراتی استان
کارخانه‌های بزرگ پتروشیمی و فولاد از مهم‌ترین ظرفیت‌های صادراتی استان به شمار می‌رود و بیشترین حجم صادرات چهارمحال و بختیاری را به خود اختصاص داده است.
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری در خصوص ظرفیت‌های این استان در حوزه صادرات گفت: در این استان شرکت‌های بزرگی نظیر فولاد و پتروشیمی فعال است که سهم مهمی از صادرات استان را به خود اختصاص داده است به‌طوری‌که تولیداتی نظیر کودهای شیمیایی، آهن اسفنجی، ورق گالوانیزه و ورق خودرو این استان بازهای هدف صادراتی متعددی را به خود جلب کرده است.
شهرام زارع ادامه داد: کارخانه‌های متوسط نیز نظیر ظریف مصور، خوراک آبزیان و آب معدنی نیز طی سال‌های اخیر حجم بالایی از صادرات داشته‌اند و به تازگی نیز کارخانه‌های آب معدنی استان برای تامین نیاز جام جهانی با کشور قطر قرارداد بسته‌اند.
او تصریح کرد: چهارمحال و بختیاری در زمینه تولیدات کشاورزی نیز دارای ظرفیت‌های بسیاری به ویژه در تولید محصولات باغی از جمله بادام است آن گونه که در این استان ۱.۵(یک و نیم) میلیون تن محصول تولید می‌شود اما چالشی در این حوزه وجود دارد آن است که این محصولات به صورت خام و فله‌ای صادر می‌شود و ارزش افزوده واقعی را نصیب استان نمی‌کند.
این فعال اقتصادی با بیان اینکه چهارمحال و بختیاری ظرفیت این را دارد که به حجم صادراتی بیشتری دست یابد، خاطرنشان کرد: می‌تواند از تجارت کشورهای موفق در حوزه صادرات از تمامی ظرفیت‌های موجود در استان بهره‌گیری کرد.
در کنار ظرفیت‌ها، چالش‌هایی نیز فراروی صادرات استان وجود دارد که برای ترسیم افق‌های روشن در این حوزه باید برای رفع آن تلاش کرد.
به عقیده برخی از کارشناسان اگر بتوان در زمینه صنعت تولیداتی متناسب با فناوری(تکنولوژی) دنیا و در زمینه محصولات کشاورزی با انجام عملیات فراوری و بسته‌بندی، محصولات با کیفیتی به بازارهای هدف عرضه کنیم این استان به جایگاه بهتری در حوزه صادرات دست می‌یابد.
چالش‌های فراروی صادرات چهارمحال و بختیاری
یک کارشناس مسائل اقتصادی و استاد دانشگاه در شهرکرد در همین خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: هر چند تعداد کارخانه‌های صنعتی بزرگ در استان اندک‌شمار است، اما همین واحدهای تولیدی بیشترین حجم صادرات استان را به خود اختصاص داده‌اند و شرکت‌های کوچک و متوسط در این خصوص سهم چندانی ندارند.
علت اینکه شرکت‌های کوچک و متوسط در استان اقدام به تولید محصولات صادرات محور نمی‌کنند اینست که در این خصوص فرهنگسازی مناسبی صورت نگرفته است.
صباح عباسی افزود: علت اینکه شرکت‌های کوچک و متوسط در استان اقدام به تولید محصولات صادرات‌محور نمی‌کنند آن است که در این خصوص فرهنگسازی مناسبی صورت نگرفته است؛ فرهنگسازی به این معنا که بسیاری از این شرکت‌ها با وجود قابلیت‌های بالا اما به سبب اعتماد به نفس پایین تلاشی برای جلب بازارهای خارجی نمی‌کنند.
او با بیان اینکه شرایط بازارهای هدف تجاری همواره در حال تغییر است، تصریح کرد: متناسب با این تغییرات باید شرکت‌های تولیدی استان که در پی جلب بازارهای صادراتی هستند نیز تغییر کنند و با تجهیز خود به فناوری روز، بهره‌گیری از تجارب شرکت‌های موفق و آموزش بازاریابی و تبلیغات بتوانند خود را با این تغییرات تطبیق دهند.
دارنده نشان لیاقت و شایستگی از سازمان جهانی گمرک با تاکید بر برگزاری دوره‌های آموزشی ویژه صادرات برای شرکت‌های تولیدی استان، تصریح کرد: در برخی موارد محصولات باکیفیتی از سوی شرکت‌های کوچک استان تولید می‌شود اما از آنجا که این شرکت‌ها اطلاعی از بازارهای هدف ندارند، نمی‌توانند محصولات خود را صادر کنند از همین رو ضروری است تا مجموعه‌هایی نظیر اتاق بازگانی اطلاعات جامع و نظام‌مندی از نیاز بازارهای جهانی تهیه و در اختیار تولیدکنندگان استان قرار دهد.
عباسی محدود بودن بازارهای هدف صادراتی استان را از دیگر چالش‌های پیش روی استان در این حوزه دانست و گفت: این موضوع ریسک صادرات را افزایش می‌دهد و در برهه‌هایی برای شرکت‌های صادرات‌محور استان ایجاد مشکل کرده بود.
او با بیان اینکه زیرساخت‌های حمل و نقل استان نسبت به دیگر استان‌های کشور از وضعیت مناسبی برخودار نیست، تصریح کرد: همین موضوع هزینه‌های حمل کالا را برای تولیدکنندگان افزایش می‌دهد و از آنجا که قیمت تمام‌شده محصول برای تولیدکننده را افزایش می‌دهد از همین رو بر توان رقابت اقتصادی آن محصول تاثیر منفی می‌گذارد.
این کارشناس مسائل اقتصادی برخی چالش‌های فراروی صادرات استان را دارای گستره ملی دانست و گفت: یکی از این موارد رعایت نشدن ماده ۱۲ آیین‌نامه مقررات صادرات و واردات است که در آن وزارت راه و شهرسازی مکلف به ایجاد مشوق‌هایی برای حمل کالاهای صادراتی شده است اما تاکنون این مهم به مرحله اجرا نرسیده است.
عباسی توجه به سیاست‌های کلان صادراتی کشور را یکی دیگر از این موارد برشمرد و افزود: باید سیاست‌های بازرگانی خارجی کشور تثبیت شود تا تولیدکننده دورنمای مشخصی برای فعالیت‌های صادراتی خود داشته باشد این در حالی است که برخی از صادرکننده نمی‌توانند در کوتاه مدت خود را با آن سیاست‌ها تطبیق دهند و همین موضوع سبب می‌شود تا بازارهای هدف خود را از دست دهد.
او خاطرنشان کرد: با رفع چالش‌های موجود افزایش بیش از پیش صادرات استان دور از انتظار نیست.
