فعالیت کارآگاه خصوصی

غلامحسین بیابانی؛ دانشیار گروه کشف جرایم دانشگاه جامع علوم انتظامی امین

فعالیت کارآگاه خصوصی را می‌توان به شیوه‌های مختلف دسته‌بندی کرد. در زیر مجموعه‌ای چهار قسمتی از انواع فعالیت کارآگاه خصوصی فراهم شده است.

۱.فعالیت ضدکلاهبرداری: که عموما برای شرکت‌های بزرگ بیمه‌ای و همچنین برای برخی شرکت‌های خصوصی و ادارات بیمه‌ دولتی انجام می‌شود. این کار شامل فعالیت نظارتی یا راستی‌آزمایی می‌شود. برای مسائل راستی‌آزمایی، این فرآیند اغلب با مصاحبه با مدعی آغاز می‌شود که یک سابقه‌ مصاحبه‌ای را شروع می‌کند و سپس در صورت لزوم پرس‌وجوی بیشتری می‌کند. در مورد نظارت، کارآگاه اغلب قرارداد می‌بندد تا ساعات مشخصی را به نظارت یک شحص مظنون بگذراند. بسیاری از این پرونده‌ها شامل ادعای ناتوانی فیزیکی می‌شود و ماموران تلاش خواهند کرد تا شواهدی بر خلاف آن بیابند. فعالیت بیمه‌ای یک دسته‌بندی بسیار گسترده است که شامل ایجاد حریق تعمدی و ادعاهای دروغ در مورد حوادث می‌شود. کلاهبرداری بهزیستی شامل اظهار کمتر از میزان واقعی درآمد یا دعوی مزایای بیکاری در هنگامی است که شخص شغلی دارد.

۲.فعالیت مربوط به قانون: بخش مهمی از فعالیت کارآگاهان خصوصی است. این کار “زمینه‌ای” یا راستی‌آزمایی برای قاضی‌ها در پرونده‌های مدنی و برخی پرونده‌های جنایی شامل مکان‌یابی و مصاحبه با مدعیان یا شاهدان می‌شود. قاضی شاید همچنین درخواست نظارت بر یک شخص یا جمع‌آوری شواهد در رابطه با دفاع یا تحریک دادخواهی را انجام دهد. در برخی از پرونده‌ها، ماموران شواهد را آنالیز می‌کنند از قبیل مدارک یا صحنه‌های حوادث رانندگی یا بررسی وضعیت مالی مردم به لحاظ ظرفیت آنان برای پرداخت جریمه‌های به دستور دادگاه. یکی دیگر از جنبه‌های فعالیت مربوط به قانون، ارائه خدمات فرآیند احظار به دادگاه است.

۳.تحقیقات تجاری: در وهله‌ اول به رقابت در کسب‌وکار مربوط است. شرکتی که مدام نمی‌تواند قراردادی به دست آورد، ممکن است در معرض فروش ارزان‌تر توسط رقبا با استفاده از وسایل استراق سمع برای دستیابی به اطلاعات مناسب باشد. تحقیقات مربوط به مسئولیت به پرسش‌هایی از قبیل میزان بدهکاری به طرفین در قراردادها مربوط است. چک‌های پیش از استخدام شامل مصاحبه با افرادی که می‌توانند ویژگی‌های یک شخص متقاضی کار را تایید کنند یا چک کردن صلاحیت‌های آموزشی یا سابقه کار قبلی فرد می‌شود. یک حوزه کاری دیگر، تحقیقات در مورد نام تجاری و کپی رایت در پرونده‌هایی است که به عنوان مثال تاجران مظنون به استفاده از لوگویی بدون اجازه یا فروش موسیقی کپی شده هستند. برخی از کارآگاهان همچنین ممکن است ارزیابی ریسک و امنیت، بازیابی اموال مسروقه و بررسی حملات رایانه­ایی بر کسب‌وکار را نیز انجام می‌دهند. یک حوزه‌ کاری مربوطه و وسیع فعالیت مربوط به تملک ثانویه و جمع‌آوری بدهی‌ها برای اجرای الزامات و قراردادهای قانونی است. یک حوزه فعالیت دیگر تایید حسن نیت همکاران تجاری یا مشتریان بالقوه است. این امر به‌ویژه با رشد کسب‌وکار فراسوی مرزهای ملی و احتمال عدم پرداخت فاکتورها یا سوءاستفاده‌ی همکاران با سوابق جنایی و با هدف کلاهبرداری، اهمیت بیشتری یافته است.

۴.آخرین حوزه‌ کاری کارآگاهان خصوصی، بررسی‌های محلی یا کار پرسنل است: این کار می‌تواند شامل چک کردن وفاداری همسر، چک کردن استفاده از مواد مخدر توسط نوجوانان، جستجو به دنبال افراد گمشده، پیدا کردن کودکان دزدیده شده و مسائل حقوقی خصوصی می‌شود. مورد آخر ممکن است شامل مسائلی شود از قبیل چک کردن درآمد احتمالی یک همسر جدا شده، شود که مظنون است به اجتناب از پرداخت هزینه‌های فرزندان. در برخی پرونده‌ها، چک‌های مدرن همسر به “چک‌های صداقت” بسط می‌یابد که در آن مامور تحت پوشش تلاش می‌کند تا یکی از طرفین را به شروع فعالیت نامشروع وسوسه کند.