فناوری‌های نو، آینده انرژی کشور را می‌سازند
ورود فناوری‌های نوین مانند دوقلوی دیجیتال و ارزیابی چرخه عمر به مقررات ساخت‌وساز، چهره انرژی ساختمانهای ایران را متحول می‌کند و نویدبخش آینده‌ای هوشمند و کم‌کربن است.
شروع اجرای ویرایش پنجم مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان، همزمان با گسترش ابزارهای هوشمند و فناوری‌های نوینی چون دوقلوی دیجیتال و ارزیابی چرخه عمر، صنعت ساختمان ایران را در آستانه دگرگونی بنیادین قرار داده است. این مقررات نه‌تنها صرفه‌جویی انرژی و کنترل مصرف را هدف قرار داده، بلکه با الزام به برچسب انرژی و استفاده از مصالح و تجهیزات کم‌مصرف، پایدار و فناورانه، راه را برای تحقق ساختمانهای سبز و هوشمند هموار کرده است.
در این شرایط، فعالان صنعت ساختمان با چشم‌اندازی تازه مواجه‌اند. جایی که مدیریت انرژی دیگر صرفاً به انتخاب عایق یا نصب پنجره‌های استاندارد محدود نمی‌شود، بلکه رویکردی سیستماتیک، پیوسته و فناورانه، از طراحی تا بهره‌برداری و حتی تخریب و بازتولید ساختمان‌ها حاکم خواهد بود.
حضور فناوری‌هایی مانند بویلرهای چگالشی، پنل‌های خورشیدی و هوشمندسازی، نه فقط به کاهش هزینه انرژی و آلاینده‌ها کمک می‌کند، بلکه کارکرد اقتصادی و زیست‌محیطی سکونت‌گاه‌های شهری را متحول می‌سازد.
در گفت‌وگو با پویا نجم سهیلی، عضو کمیته فنی و راهبردی کمیسیون انرژی اتاق بازگانی ایران و دبیر مرکز رشد انرژی پارک علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی، به بررسی وجوه تخصصی، چالش‌ها و فرصت‌های مقررات جدید و نقش‌آفرینی فناوری‌های نوین در آینده انرژی ساختمانهای کشور می‌پردازیم. آینده‌ای که با هدف کاهش ردپای کربن، افزایش استقلال انرژی و ارتقاء کیفیت زیست شهری، به تدریج پیش چشم شهروندان و صنعتگران ایرانی قرار می‌گیرد.
فناوری‌هایی مثل دوقلوی دیجیتال و LCA چگونه آینده صنعت ساختمان را دگرگون خواهند کرد؟
دوقلوی دیجیتال، که برای ساختمانهای بالای ۲,۵۰۰ مترمربع اجباری است، یک مدل سه‌بعدی و زنده برای رصد مصرف انرژی و پیش‌بینی عملکرد اجزاء ساختمان است. حسگرهای متصل مصرف روزانه را پایش و داده‌ها را تحلیل می‌کنند، بنابراین مدیریت هوشمند و کاهش هزینه‌های بهره‌برداری میسر می‌شود.
الزام به فناوری‌های نوین و هوشمندسازی در مقررات جدید ساختمان، انقلابی سبز برای مصرف انرژی، کاهش کربن و ارتقای کیفیت زندگی ایرانیان رقم می‌زند
ارزیابی چرخه عمر (LCA) نیز اجازه می‌دهد از انتخاب مصالح اولیه تا زمان تخریب، به پایداری و کاهش ردپای کربن توجه کنیم. این فرآیند با استانداردهای ISO 14040 و ۵۰۰۰۱ هم‌راستا بوده و نگاه سبز را بر کل چرخه ساختمان حاکم کرده است.
پنل‌های خورشیدی و بویلرهای چگالشی چه نقشی دارند؟
مبحث ۱۹ نصب پنل خورشیدی را برای ساختمانهای بالای ۱,۰۰۰ مترمربع اجباری کرده است. با توجه به پتانسیل خورشیدی ایران و سیاست خرید تضمینی دولت، این فناوری هم به استقلال انرژی و هم به درآمد صاحبان ساختمان کمک می‌کند. بویلر چگالشی هم نه تنها مصرف گاز را پایین می‌آورد، بلکه مانع انتشار گاز گلخانه‌ای می‌شود و کیفیت هوای شهر را بهبود می‌دهد.
اجرای مرحله‌ای این مقررات از تیر۱۴۰۴ چه روندی را ایجاد می‌کند؟
نخست شهرهای بالای ۵۰ هزار جمعیت مشمول اجرا شدند و تا دی۱۴۰۴ همه شهرها ملزم خواهند شد، سپس از ابتدای ۱۴۰۵ ساختمانهای بزرگ دولتی مشمول می‌شوند. برنامه‌های آموزشی و حمایت وزارت راه و شهرسازی، جبران کمبود متخصص و تأمین مصالح پیشرفته را هدف گرفته و هدف، تبدیل تدریجی شهرها به کانون ساختمانهای سبز است.
نقش این مقررات در کاهش انتشار کربن و پایبندی به توافقات جهانی چیست؟
این مقررات با مدیریت مصرف و الزام به فناوری‌های سبز، انتشار کربن ساختمان‌ها را کاهش داده و با تعهدات ایران در توافق پاریس همسو است. حتی به شاخص‌های توسعه پایدار سازمان ملل (SDG 11: شهرهای پایدار) پاسخ داده و مسیر ارتقای جایگاه ایران در منطقه و جهان را هموار کرده است.
در نهایت، با وجود همه این تحولات، هنوز چه چالش‌هایی وجود دارد و چه فرصت‌هایی متصور هستید؟
چالش‌هایی مانند کمبود متخصص انرژی، هزینه‌های اولیه فناوری‌های پیشرفته و مقاومت برخی سازندگان سنتی وجود دارد، اما فرصت‌هایی چون رشد بازار انرژی پاک، اشتغال فناورانه، افزایش رفاه و کیفیت زندگی و کاهش آلودگی شهرها بسیار ارزشمند است. با حمایت دولت، اجرای مرحله‌ای مقررات و گسترش فرهنگ پایداری، می‌توانیم آینده‌ای سبز و ایمن برای شهروندان رقم بزنیم.
