قدرت‌نمایی جدید ایران و روسیه در بازار گاز
در یک تحول مهم که می‌تواند نقشه انرژی منطقه را تغییر دهد، ایران و روسیه گام‌های بلندی به سوی تعمیق همکاری‌های استراتژیک در حوزه انرژی برداشته‌اند.
این همکاری‌ها نه تنها شامل اتصال به منابع گاز روسیه می‌شود، بلکه توسعه روابط با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) و ایجاد یک چارچوب تجاری آزاد را نیز در بر می‌گیرد.
به گزارش عصراقتصاد، ایران، با داشتن دومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی در جهان، همواره به دنبال ایفای نقش محوری در بازار انرژی منطقه‌ای بوده است.
از سوی دیگر، روسیه به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و دارندگان ذخایر گاز طبیعی در جهان، یک بازیگر کلیدی در معادلات انرژی جهانی است. با توجه به این واقعیت‌ها، همکاری بین این دو کشور می‌تواند به طور قابل توجهی تأثیرگذار باشد.
سعید توکلی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، با تأکید بر اهمیت این همکاری‌ها در راستای تحقق اهداف برنامه هفتم توسعه، اظهار کرد: بر اساس اسناد بالادستی، شرکت ملی گاز ایران موظف است زمینه‌های تبدیل ایران به هاب انرژی منطقه را فراهم کند. یکی از مهم‌ترین گام‌ها در این مسیر، همکاری با کشور روسیه است که به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و دارندگان ذخایر گاز طبیعی در جهان، نقشی کلیدی در معادلات انرژی منطقه ایفا می‌کند.
اتصال به منابع گاز روسیه
یکی از جنبه‌های کلیدی این همکاری، اتصال ایران به منابع گاز روسیه است. این پروژه به ویژه برای مناطق شمالی ایران که کمترین تولید گاز را دارند، بسیار حائز اهمیت است.
توکلی در این باره گفت: خوشبختانه مذاکره‌ها و اقدام‌های لازم در این زمینه آغاز شده و بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که پیش‌تر با طرف روسی امضا شده، به مراحل خوبی رسیده‌ایم، اگر یکی دو مورد باقی‌مانده نیز به نتیجه برسد، کشور ما می‌تواند به‌ویژه در مناطق شمالی که کمترین تولید گاز را دارند، به منابع گاز روسیه متصل و از مزایای آن بهره‌مند شود.
اگرچه این پروژه نیازمند بررسی‌های دقیق‌تری است، توافق‌ها و تفاهم‌های انجام‌شده تاکنون بسیار مؤثر بوده و روند پیشرفت همکاری‌ها را تسهیل کرده است.
توسعه همکاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا
همکاری ایران تنها به روسیه محدود نمی‌شود. ایران در حال توسعه روابط خود با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) نیز است. با توجه به اینکه بسیاری از کشورهای همسایه ایران عضو این اتحادیه هستند و تمایل به گسترش روابط انرژی با ایران دارند، همکاری‌های خوبی با آنها آغاز شده است که بخشی از آن به نتایج عملی نیز رسیده است.
توکلی با اشاره به برنامه هفتم توسعه و تأکید بر نقش تجارت منطقه‌ای انرژی، تصریح کرد: همکاری‌های ما با کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS) به‌ویژه با اولویت تعامل منطقه‌ای، می‌تواند در تبادل انرژی نقش کلیدی ایفا کند، چرا که ۷۳ درصد از ذخایر گاز شناخته‌شده دنیا در همین محدوده شامل روسیه، کشورهای اطراف آن قرار دارد.
توافق جامع مشارکت راهبردی؛ یک چارچوب بلندمدت
توافق جامع مشارکت راهبردی بین ایران و روسیه که در ژانویه ۲۰۲۵ امضا شد، یک چارچوب محکم برای توسعه بلندمدت روابط دو کشور در حوزه‌های مختلف از جمله انرژی، اقتصاد، علم و فرهنگ فراهم کرده است.
محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت ایران، با اشاره به این توافق، آن را زمینه‌ساز تعمیق همکاری‌ها در حوزه‌های گوناگون دانست و گفت: امیدوارم امضای اسناد همکاری و قراردادهای دوجانبه نتایجی ملموس و مؤثر برای مردم دو کشور در پی داشته باشد.
تصویب موافقت‌نامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در مجلس شورای اسلامی، یک فرصت طلایی برای افزایش حجم مبادلات تجاری به‌ویژه با روسیه از تاریخ ۱۵ مه ۲۰۲۵ فراهم می‌کند.
پاک‌نژاد با اشاره به این موضوع، گفت: با وجود رشد قابل توجه روابط تجاری دو کشور در سال‌های اخیر، هنوز فاصله زیادی با اهداف تعیین‌شده و ظرفیت‌های واقعی وجود دارد. تصویب موافقت‌نامه تجارت آزاد میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در مجلس شورای اسلامی، فرصتی طلایی برای افزایش حجم مبادلات تجاری به‌ویژه با روسیه از تاریخ ۱۵ مه ۲۰۲۵ فراهم می‌کند.
این توافق تجاری نه تنها موانع تجاری را کاهش می‌دهد، بلکه فرصت‌های جدیدی را برای سرمایه‌گذاری و همکاری‌های اقتصادی بین ایران و کشورهای عضو EAEU ایجاد می‌کند.
چالش‌ها و فرصت‌ها
در حالی که همکاری ایران و روسیه در حوزه انرژی پتانسیل بسیار زیادی دارد، چالش‌هایی نیز وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. این چالش‌ها شامل مسائل مربوط به زیرساخت‌ها، تأمین مالی، و مسائل سیاسی و امنیتی است.
با این حال، فرصت‌های پیش رو بسیار بیشتر از چالش‌ها هستند. با همکاری و هماهنگی مناسب، ایران و روسیه می‌توانند نه تنها منافع اقتصادی خود را تأمین کنند، بلکه به ثبات و امنیت منطقه نیز کمک کنند.
آینده همکاری‌های انرژی ایران و روسیه
همکاری‌های انرژی ایران و روسیه در حال حاضر در یک مسیر صعودی قرار دارد. با توجه به توافق‌های انجام‌شده و پروژه‌های در دست اجرا، انتظار می‌رود که این همکاری‌ها در سال‌های آینده به طور قابل توجهی گسترش یابد.
این همکاری‌ها می‌تواند به ایران کمک کند تا به یک هاب انرژی منطقه‌ای تبدیل شود و نقش مهم‌تری در بازار انرژی جهانی ایفا کند. همچنین، این همکاری‌ها می‌تواند به روسیه کمک کند تا نفوذ خود را در منطقه افزایش دهد و بازارهای جدیدی را برای صادرات انرژی خود پیدا کند.
در مجموع، همکاری‌های انرژی ایران و روسیه یک تحول مهم است که می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر منطقه و جهان داشته باشد. این همکاری‌ها نه تنها منافع اقتصادی دو کشور را تأمین می‌کند، بلکه به ثبات و امنیت منطقه نیز کمک می‌کند.
