مقایسه مزایا و معایب صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز در سال ۲۰۲۴
در سال‌های اخیر، رشد سریع ارزهای دیجیتال و بازار رمزارزها منجر به ظهور دو نوع اصلی از صرافی‌های ارز دیجیتال شده است: صرافی‌های متمرکز (CEX) و صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX). هر کدام از این دو نوع صرافی مزایا و معایب خاص خود را دارند که انتخاب هر یک بستگی به نیازها و اولویت‌های کاربران دارد. در این مقاله قصد داریم تا به بررسی کامل و دقیق مزایا و معایب صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز بپردازیم و به شما کمک کنیم تا بهترین انتخاب را در سال ۲۰۲۴ داشته باشید.
صرافی‌های متمرکز چیست؟
صرافی‌های متمرکز یا Centralized Exchanges، پلتفرم‌هایی هستند که توسط یک نهاد یا شرکت کنترل می‌شوند و نقش واسطه‌ای برای تسهیل خرید و فروش ارزهای دیجیتال دارند. کاربران باید در این نوع صرافی‌ها حساب کاربری ایجاد کرده و دارایی‌های خود را به کیف پول‌های صرافی منتقل کنند. صرافی‌های مشهوری همچون بایننس، کوین‌بیس و کراکن نمونه‌های معروفی از صرافی‌های متمرکز هستند.
مزایای صرافی‌های متمرکز
- نقدشوندگی بالا: صرافی‌های متمرکز عموماً حجم معاملات بالایی دارند که منجر به افزایش نقدشوندگی می‌شود. این مسئله به کاربران کمک می‌کند تا به سرعت و با کمترین تفاوت قیمت، خرید و فروش کنند.
- رابط کاربری آسان و پشتیبانی قوی: صرافی‌های متمرکز به دلیل ساختار سازمانی خود از تیم‌های پشتیبانی حرفه‌ای برخوردارند و معمولاً رابط کاربری ساده‌تری دارند که مناسب برای کاربران مبتدی است.
- امکان استفاده از ابزارهای پیشرفته معاملاتی: در صرافی‌های متمرکز، کاربران به ابزارهایی نظیر معاملات مارجین، حد ضرر و تجارت الگوریتمی دسترسی دارند که امکانات پیشرفته‌ای برای حرفه‌ای‌ها فراهم می‌کند.
معایب صرافی‌های متمرکز
- ریسک‌های امنیتی: صرافی‌های متمرکز به دلیل داشتن کنترل متمرکز بر دارایی‌ها، مستعد هک و حملات امنیتی هستند. نمونه‌های این‌گونه حملات در سال‌های اخیر خسارت‌های مالی بسیاری برای کاربران به همراه داشته است.
- نیاز به احراز هویت (KYC): بسیاری از صرافی‌های متمرکز برای رعایت مقررات مالی، فرآیند احراز هویت (KYC) را الزامی کرده‌اند که ممکن است برای برخی کاربران ناشناس‌ماندن را دشوار کند.
- عدم کنترل کامل بر دارایی‌ها: در صرافی‌های متمرکز، کاربران دارایی‌های خود را به کیف پول‌های صرافی منتقل می‌کنند و کنترل کامل بر دارایی‌هایشان ندارند. در صورت بروز مشکل، دارایی‌ها در معرض ریسک قرار می‌گیرند.
صرافی‌های غیرمتمرکز چیست؟
صرافی‌های غیرمتمرکز یا Decentralized Exchanges، پلتفرم‌هایی هستند که بر بستر بلاکچین فعالیت می‌کنند و واسطه‌ای بین خریدار و فروشنده نیستند. به عبارتی، معاملات به صورت همتا به همتا (P2P) و با استفاده از قراردادهای هوشمند انجام می‌شود. صرافی‌هایی مانند یونی‌سواپ، پنکیک‌سواپ و سوشی‌سواپ از جمله محبوب‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز محسوب می‌شوند.
مزایای صرافی‌های غیرمتمرکز
- حفظ حریم خصوصی: صرافی‌های غیرمتمرکز معمولاً نیازی به فرآیند احراز هویت ندارند و به کاربران امکان می‌دهند تا به صورت ناشناس و بدون افشای اطلاعات شخصی معامله کنند.
- کنترل کامل بر دارایی‌ها: در این نوع صرافی ارز دیجیتال، کاربران دارایی‌های خود را در کیف پول‌های شخصی خود نگهداری می‌کنند و بدون نیاز به انتقال به کیف پول صرافی معامله می‌کنند، که باعث کاهش ریسک از دست دادن دارایی می‌شود.
- غیرقابل سانسور بودن: به دلیل ماهیت غیرمتمرکز، صرافی‌های DEX تحت کنترل هیچ سازمان یا نهادی نیستند و به همین دلیل کاربران می‌توانند بدون ترس از مسدود شدن حساب‌ها یا محدودیت‌ها معامله کنند.
معایب صرافی‌های غیرمتمرکز
- نقدشوندگی پایین: صرافی‌های غیرمتمرکز نسبت به صرافی‌های متمرکز حجم معاملات کمتری دارند که ممکن است به نقدشوندگی پایین و نوسانات قیمت منجر شود.
- عدم دسترسی به امکانات پیشرفته معاملاتی: بسیاری از DEXها فاقد ابزارهای معاملاتی پیشرفته‌ای مانند مارجین و معاملات الگوریتمی هستند که ممکن است برای کاربران حرفه‌ای محدودیت ایجاد کند.
- هزینه‌های بالای تراکنش: با توجه به نوع بلاکچین مورد استفاده، هزینه‌های گس (Gas Fees) در صرافی‌های غیرمتمرکز می‌تواند بالا باشد، خصوصاً در شبکه‌های شلوغ مانند اتریوم.
مقایسه کلی صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز
| ویژگی‌ها | صرافی‌های متمرکز | صرافی‌های غیرمتمرکز |
| کنترل دارایی‌ها | توسط صرافی کنترل می‌شود | توسط خود کاربر کنترل می‌شود |
| احراز هویت (KYC) | اغلب الزامی | نیاز ندارد |
| امنیت | مستعد هک و حملات سایبری | ریسک امنیتی کمتری دارد |
| نقدشوندگی | بالا | پایین‌تر |
| امکانات پیشرفته معاملاتی | در دسترس | کمتر در دسترس |
| هزینه‌های تراکنش | معمولاً کمتر | بیشتر، بسته به شبکه بلاکچین |
صرافی متمرکز: گزینه‌ای برای کاربران با نیازهای ویژه و حجم معاملات بالا
صرافی‌های متمرکز به کاربرانی پیشنهاد می‌شود که به دنبال تجربه‌ای آسان و بدون پیچیدگی در معامله هستند. در این نوع صرافی‌ها، اکثر فرآیندهای معاملاتی به واسطه پلتفرم انجام می‌شود و نیازی به دانش عمیق در استفاده از قراردادهای هوشمند یا دیگر مباحث فنی نیست. بنابراین اگر تازه‌کار هستید یا ترجیح می‌دهید وقت کمتری برای آشنایی با زیرساخت‌های پیچیده بلاکچین بگذارید، صرافی‌های متمرکز برای شما انتخاب مناسبی خواهند بود.
این نوع صرافی‌ها اغلب دارای پشتیبانی قوی و خدمات مشتریان هستند؛ به این معنا که اگر در طول معامله مشکلی رخ دهد یا در رابطه با فرآیند معامله سوالی داشته باشید، می‌توانید به راحتی از تیم پشتیبانی کمک بگیرید. همچنین امکانات پیشرفته‌ای مانند معاملات مارجین، حد ضرر و حتی تجارت الگوریتمی در این پلتفرم‌ها ارائه می‌شود که برای کاربران حرفه‌ای و کسانی که به دنبال معاملات با حجم بالا و سریع هستند بسیار کاربردی است. در نتیجه، کاربران می‌توانند با اعتماد بیشتری معاملات خود را در صرافی‌های متمرکز انجام دهند.
صرافی غیرمتمرکز: گزینه‌ای برای حفظ حریم خصوصی و کنترل کامل دارایی‌ها
برای کاربرانی که حریم خصوصی و کنترل کامل بر دارایی‌ها را در اولویت قرار می‌دهند، صرافی‌های غیرمتمرکز انتخاب بهتری است. در صرافی‌های غیرمتمرکز، برخلاف صرافی‌های متمرکز، کاربران نیازی به احراز هویت (KYC) ندارند و می‌توانند بدون ارائه اطلاعات شخصی به معامله بپردازند. این مسئله به خصوص برای کسانی که در کشورهایی با قوانین محدودکننده مالی زندگی می‌کنند یا می‌خواهند ناشناس بمانند، بسیار مهم است. بنابراین اگر حفظ ناشناس بودن برای شما اولویت دارد، این نوع صرافی‌ها مناسب‌تر هستند.
از طرف دیگر، در صرافی‌های غیرمتمرکز، شما دارایی‌های خود را در کیف پول شخصی خود نگه می‌دارید و مجبور نیستید آن‌ها را به کیف پول صرافی منتقل کنید. این امر ریسک از دست رفتن دارایی‌ها در صورت بروز مشکلات امنیتی در صرافی را به حداقل می‌رساند. همچنین این ساختار به کاربران کنترل کامل بر دارایی‌ها می‌دهد و از ریسک‌هایی مانند مسدود شدن حساب‌ها توسط نهادهای مرکزی یا مدیریت صرافی جلوگیری می‌کند.
