نمایی دیگری از نابرابری در نخستین برآورد استانی رشد اقتصادی  

رئیس مرکز آمار ایران از برآورد رشد اقتصادی استان‌ها برای نخستین خبر داد و اعلام کرد استان‌های تهران، اصفهان، بوشهر، خراسان رضوی، خوزستان، فارس ، مازندران، آذربایجان شرقی، کرمان و البرز بیش از ٧٠ درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده اند.

مرکز آمار رشد اقتصادی کشور در سال  را ۱۳۹۹ بدون نفت صفر درصد و با نفت۰.۷ درصد اعلام کرده است. در محاسبه رشد اقتصادی کشور حساب‌های ملی سالانه به قیمت جاری و ثابت محاسبه می شود (با در نظر گرفتن قیمت های یک سال پایه) و نرخ رشد از آن به دست می‌آید؛ اما اهمیت آمارهای استانی، سبب شد تا محاسبه حساب تولید استان‌های کشور از سال ١٣٧۶ در دستور کار مرکز آمار ایران قرار گیرد و اولین حساب منطقه‌ای برای همه‌ استان‌های کشور در سال ١٣٧٩ تهیه شد.

به گزارش فارس، جواد حسین‌زاده؛ رئیس مرکز آمار ایران در این باره اظهار کرد:‌ حساب های منطقه‌ای در واقع برش جغرافیایی از حساب‌های ملی است.

حساب‌های ملی را می‌توان از چند بعد ارائه کرد: یک بعد آن زمانی است که به تهیه حساب‌های فصلی و سالانه منجر می شود و به عبارت دیگر نرخ رشد را در کوتاهترین زمان ممکن ارائه می‌دهد و بعد دیگر، بعد جغرافیایی است که شامل حساب‌های منطقه‌ای می‌شود و حساب‌های بخشی نیز داریم که منظور از آن حساب بخش‌های نهادی چون خانوار و دولت است.

او در مورد روش محاسبه محصول ناخالص داخلی منطقه‌ای (استان) و ارتباط آن با حساب‌های ملی بیان کرد: این حساب ها بر اساس دستورالعمل‌های بین المللی تهیه حساب های ملی و کاملا هماهنگ و مطابق با حساب‌های ملی تهیه می‌شود.

یعنی تمامی استانداردها نظیر طبقه بندی‌ها، تعاریف و مفاهیم و دستورالعمل‌های مورداستفاده در محاسبه این محصول، مشترک و هم راستا با حساب‌های ملی است و هیچ تناقضی با هم ندارند. منابع داده‌ای آن با حساب‌های ملی مشترک بوده و بسیار گسترده و متعدد است که مهمترین آن‌ها عبارت است از: طرح‌های آمارگیری جاری در مرکز آمار مثل کارگاه‌های صنعتی بالای ۱۰ نفر کارکن، اطلاعات ثبتی سازمان‌ها و دستگاه‌ها از قبیل صورت‌های مالی شرکت‌های دولتی و بورسی و سایر شرکت‌های خصوصی تاثیر گذار در اقتصاد، عملکرد هزینه و تملک دستگاه‌های دولتی به تفکیک فصول بودجه و ساختار هزینه‌ای، اطلاعات چارچوبی، شاخص‌های غیر مالی و سایر اطلاعات دریافتی از استان‌ها.

رئیس مرکز آمار ایران تصریح کرد: بنابر تقاضا برای حساب منطقه‌ای به قیمت ثابت و محاسبه نرح رشد به تفکیک استان‌ها از سوی کاربران مختلف، سازمان برنامه و بودجه کشور و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان‌ها، به ویژه امور آمایش سرزمین به صورت موردی برای تهیه و توسعه این آمار اقداماتی را انجام داده‌اند؛ اما ماهیت کار به دلیل ضرورت حفظ هماهنگی و انجام آمار ملی و منطقه‌ای ایجاب می‌کرد که محاسبات به صورت متمرکز و سازگار انجام شود.

او با بیان اینکه سال گذشته مرکز آمار  این کار را در دستور کار خود قرار داد، درباره ویژگی‌های اصلی حساب‌های منطقه‌ای یادآور شد:‌ وجود هماهنگی با حساب‌های ملی سالانه، رعایت استانداردها و طبقه‌بندی‌ها، روش‌های محاسبه و مهم‌تر از همه استفاده از داده‌های یکسان در محاسبات آن. به دلیل استفاده از داده‌های موجود و اجرا نشدن طرح‌های آمارگیری در استان‌ها که لزوماَ اپتیمم بودن در سطح مورد نیاز کار را نداشته است، این طرح بدون تحمیل هیچ گونه هزینه اضافی به دولت و نظام انجام شده است. این حساب‌ها برای ارزش افزوده در ۱۸ بخش اصلی منتشر خواهد شد، هر چند جزئیات محاسبات مطابق با حساب‌های ملی بر اساس ستانده، مصارف واسطه و ارزش افزوده هر بخش (یعنی حد اقل ۸۲ رشته فعالیت) است.

وی در توضیح خلاصه‌ یافته‌ها از محاسبه محصول ناخالص داخلی استان‌ها به قیمت ثابت ١٣٩٧-١٣٩٠( سال پایه ١٣٩٠) گفت: در سال ١٣٩٧، در بین استان‌های کشور، بیشترین محصول ناخالص داخلی به قیمت ثابت سال پایه ١٣٩٠متعلق به استان تهران است.

محصول ناخالص داخلی به قیمت ثابت استان تهران ١٧٠٧٨٠۵ میلیارد ریال، استان خوزستان ١٢٩٣٧٨٨ میلیارد ریال و استان بوشهر ۴٢٩١۶٨ میلیارد ریال است. این سه استان به ترتیب ٢٢,٨٢و ١٧.٩٢ و۵.٧۴ درصد سهم در محصول ناخالص داخلی کل کشور دارند.

رئیس مرکز آمار ایران ادامه داد: در سال ١٣٩٧، در بین استان های کشور بیشترین محصول ناخالص داخلی بدون نفت به قیمت ثابت سال پایه ١٣٩٠متعلق به استان تهران است. محصول ناخالص داخلی بدون نفت به قیمت ثابت استان تهران ١٧٠۴٣٣٩ میلیارد ریال، استان اصفهان ٣٩٧٠۴٩ و استان بوشهر ٣۶٩۴۴٨ میلیارد ریال است. این سه استان به ترتیب٢٨,١١ و ۶.۵۵ و ۶.٠٩ درصد سهم در تولید ناخالص داخلی بدون نفت کل کشور ، دارند.

به گفته این مقام مسئول، به این ترتیب ١٠ استان تهران، اصفهان، بوشهر، خراسان رضوی، خوزستان، فارس ، مازندران، آذربایجان شرقی، کرمان و البرز بیش از ٧٠ درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده‌اند.

حسین زاده با بیان اینکه کمترین سهم محصول ناخالص داخلی بدون نفت متعلق به استان ایلام است، تاکید کرد: سهم ۶ استان شامل اردبیل، سمنان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، ایلام و البته فرامنطقه‌ای کمتر از ۶ درصد است.

او خاطرنشان کرد:‌ در سال ١٣٩٧ محصول ناخالص داخلی به قیمت ثابت رشته فعالیت کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری ۴۵۴۵٧٩میلیارد ریال است. نرخ رشد اقتصادی این رشته فعالیت٣,۴۴- درصد بوده است و به طور متوسط این فعالیت طی سال‌های١٣٩٠ تا ١٣٩٧ ، ٢.٧٨ درصد رشد داشته است.

استان مازندران با ٩.٧٨ درصد بیشترین سهم در محصول ناخالص داخلی این رشته فعالیت را داشته است و سپس به ترتیب استان های فارس، خوزستان، کرمان، تهران، خراسان رضوی و اصفهان بیشترین سهم ها را دارند. بیشترین نرخ رشد این رشته فعالیت در سال ١٣٩٧ نیز متعلق به استان مازندران با ١۴,٩۶ درصد است.

به گفته این مقام مسئول، در سال ١٣٩٧ محصول ناخالص داخلی به قیمت ثابت رشته فعالیت‌های استخراج معدن که شامل رشته فعالیت‌های استخراج نفت خام، گاز طبیعی و خدمات پشتیبانی معادن واستخراج سایر معادن است ١,۵٠٢,۵۶٩ میلیارد ریال می باشد.

او افزود: نرخ رشد اقتصادی این رشته فعالیت ١٣,٢۴- درصد بوده است و به طور متوسط این فعالیت طی سال‌های١٣٩٠ تا ١٣٩٧ ، ٢.١۶- درصد رشد داشته است. استان خوزستان با ۶۵,٣۴ درصد بیشترین سهم در محصول ناخالص داخلی این رشته فعالیت را داشته است و سپس به ترتیب فرامنطقه ای با ٩,۶۴ درصد واستان های کهگیلویه و بویراحمد ٨.۵١ درصد، ایلام ۴.۶٨ درصد و بوشهر ٣.٨٩ درصد بیشترین سهم ها را دارند.

حسین‌زاده عنوان کرد:‌ در سال ۱۳۹۷ محصول ناخالص داخلی به قیمت ثابت رشته فعالیت های گروه صنعت که شامل رشته فعالیت های صنعت ،تأمین برق، گاز، بخار و تهویه هوا، آبرسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیت‌های تصفیه ساختمان است، ١٧٣٠٩٧٣ میلیارد ریال می باشد.

نرخ رشد اقتصادی این رشته فعالیت‌ها ۶,٧۶- درصد بوده است و به طور متوسط این فعالیت‌ها طی سال های١٣٩٠ تا ١٣٩٧ ، ٠.٣۵- درصد رشد داشته است.

استان تهران با ١٩,۵٢ درصد بیشترین سهم در محصول ناخالص داخلی این رشته فعالیت را داشته است و سپس به ترتیب استان‌های بوشهر١٨,١٣ درصد، اصفهان٧.٩۴درصد، خوزستان ۶.٣۴ درصد، فارس ۵.٠۴درصد، آذربایجان شرقی ۴.٩٨ درصد، خراسان رضوی ۴.١۴ درصد، یزد ٣.٠٣ درصد، کرمان ٢.٧٨ درصد، البرز ٢.۶۵ درصد، بیشترین سهم ها را دارند و این ١٠ استان ٧۴ درصد از محصول ناخالص داخلی این رشته فعالیت را به خود اختصاص داده اند.

او با بیان اینکه بیشترین نرخ رشد متوسط از سال ١٣٩٠ تا ١٣٩٧ این رشته فعالیت نیز متعلق به استان های بوشهر٩,١٧ درصد ، یزد۴.۵٣درصد ، سیستان وبلوچستان۴.١۴ درصد و زنجان ٣.۶۵ درصد است، افزود: در سال ١٣٩٧ بیشترین نرخ رشد ها متعلق به استان های یزد١٣,۶۴ درصد ، همدان۵.٣٣ درصد و کردستان ٢.۴۶ درصد است.

در سال ١٣٩٧ محصول ناخالص داخلی به قیمت ثابت رشته فعالیت های گروه خدمات که شامل رشته فعالیت های عمده فروشی و خرده فروشی، تعمیر وسایل نقلیه موتوری و موتور سیکلت، حمل و نقل و انبارداری و پست ، فعالیت خدماتی مربوط به تامین جا و غذا، اطلاعات و ارتباطات، فعالیت‌های مالی و بیمه، املاک و مستغلات، فعالیت‌های حرفه‌ای، علمی و فنی، فعالیت‌های اداری و خدمات پشتیبانی، اداره امور عمومی، خدمات شهری و تامین اجتماعی، آموزش، فعالیت‌های مربوط به سلامت انسان و مددکاری اجتماعی، فعالیت‌های هنر، سرگرمی، تفریح و سایر خدمات است، ٣٧۴١٧۵٢ میلیارد ریال است.

رئیس مرکز آمار گفت:‌ نرخ رشد اقتصادی این رشته فعالیت‌ها ٠,۵٩درصد بوده است و به طور متوسط این فعالیت‌ها طی سال های١٣٩٠ تا ١٣٩٧ ، ٣.٠٩ درصد رشد داشته است.

استان تهران با ٣۵,۵٠ درصد بیشترین سهم در محصول ناخالص داخلی این رشته فعالیت را داشته است و سپس به ترتیب استان‌های خراسان رضوی ۶,۶۵ درصد، اصفهان۶.٢٧درصد، فارس ۴.٨٩ درصد و خوزستان ۴.۴۶ بیشترین سهم ها را دارند.

او خاطرنشان کرد: بیشترین نرخ رشد متوسط از سال ١٣٩٠ تا ١٣٩٧ این رشته فعالیت‌ها بعد از فرا منطقه‌ای متعلق به استان های کهگیلویه وبویراحمد با ۴,٩٨ درصد، خراسان جنوبی با  ۴.٩٢درصد، خراسان شمالی با ۴.۵٨ درصد و مازندران با  ۴.۴٢ درصد است.

حسین‌زاده اظهار کرد:‌ در سال ١٣٩٧ بیشترین نرخ رشدها بعد از فرامنطقه‌ای متعلق به استان های کهگیلویه و بویراحمد ٨,۴٨ درصد ، هرمزگان ٧.۶۴درصد ، سیستان و بلوچستان ۵.٨١ درصد و یزد درصد ۵.٧٣ است.