نگاهی به نظام سلامت عربستان سعودی

محمد حسن گودرزی

عصراقتصاد: نظام سلامت در عربستان سعودی دولتی است و دولت از طریق سازمان های دولتی خدمات بهداشتی و درمانی را به افراد ارائه می کند. با این حال بخش خصوصی تلاش کرده که نقش خود را در بخش بهداشت این کشور تعریف کند. به همین دلیل بخش خصوصی در نظام سلامت عربستان سعودی، از بخش های رو به رشد در این کشور به شمار می رود.

عربستان سعودی اولین گام ها را در مورد مراقبت های بهداشتی پیشگیرانه و بهداشت محیط زیست در سال ۱۹۲۵ آغاز کرد. در سال ۱۹۲۶، اولین مدرسه پرستاری در این کشور افتتاح و پس از آن دانشکده بهداشت و اورژانس در سال ۱۹۲۷ شروع به فعالیت کردند. بخش بهداشت و درمان در سال ۱۹۵۱ و با تاسیس وزارت خانه بهداشت در این کشور رو به گسترش نهاد.

براساس فرمانی که وزیر بهداشت در سال ۱۹۸۰ صادر کرد مجموعه های دولتی مرتبط با بهداشت مانند درمانگاه های موجود، مراکز بهداشتی درمانی، ادارات، سلامت و بهداشت مادر و کودک (MCH) مراکز در یک واحد ادغام شدند. تا پایان دهه ۱۹۸۰، در حدود ۲۵۳ بیمارستان، ۳۸۹۵۵تخت بیمارستانی و ۱۶۴۰ مرکز بهداشتی و درمانی اولیه در این کشور وجود داشت. در حدود ۱۳ درصد از ۲۲۶۳۳  پزشک در این کشور از اتباع عربستان و بقیه پزشکان از سایر کشورها در بخش بهداشت و درمان عربستان مشغول به کار بودند. این نسبت در مورد سایر افراد فعال در بخش بهداشت و درمان عربستان، ۱۱.۲ درصد از ۴۵۸۴۰ پرستار و ۳۸ درصد از ۲۵۱۹۲ متخصص بهداشت بود.

در سال ۱۹۹۳، تعداد کل بیمارستان های این کشور به ۲۸۱ عدد رسید و تعداد تخت های بیمارستانی به  ۴۱۷۸۹ تخت افزایش یافت. علاوه بر این  مراکز بهداشتی درمانی اولیه به ۱۷۰۷ افزایش داشت. اتباع عربستان به ۲۲.۷ درصد پزشکان، ۲۴.۵٪  پرستاران ۴۱.۸ درصد از متخصصین بخش سلامت را تشکیل می دادند. در سال ۲۰۰۰ وضعیت امکانات بهداشتی در عربستان سعودی به این شرح بود: ۸۷ بیمارستان با ۸۴۸۵ تخت بیمارستانی، ۲۷۳ فروشگاه های دارویی و ۳۲۰۸ داروخانه، ۶۲۲ درمانگاه، ۷۸۵ کلینیک، ۴۵ آزمایشگاه پزشکی و ۱۱ مرکز فیزیوتراپی.

در سال ۲۰۰۲، سیستم بهداشت عربستان با فرمان سلطنتی برای ارائه جامع و یکپارچه سازی بیمه خدمات درمانی برای همه جمعیت در عربستان سعودی را به صورت سازمان یافته و مقرون به صرفه از نظر هزینه ای انجام شد. در سال ۲۰۰۴ تعداد مراکز مراقبت های بهداشتی اولیه در عربستان به ۱۸۴۸ مرکز و تعداد کل بیمارستان های کشور به ۲۰۰ بیمارستان افزایش پیدا کرد. بودجه وزارت بهداشت که در سال ۱۹۷۰ در حدود ۲.۸ درصد از بودجه ملی این کشور را به خود اختصاص می داد اما در سال ۲۰۰۴ این بودجه به ۶.۴ درصد افزایش پیدا کرد. تعداد پزشکان و پرستاران به نسبت جمعیت این کشور در سال ۲۰۰۶ به ترتیب ۲۰.۴ و ۳۵.۴ است.

در عربستان سازمان هلال احمر این کشور نقش مهمی در ارائه خدمات اضطراری ، حوادث و حمل و نقل بیماران به مراکز درمانی و بیمارستان در این کشور دارد. از سویی دیگر این سازمان کار خدمات رسانی به زائران را در شهرهای مکه و مدینه را در موسم مراسم حج دارد. علاوه بر این، بخش خصوصی نیز امکانات بهداشتی منحصر به خود را در بیمارستان ها، درمانگاه ها، آزمایشگاه ها، داروخانه ها و مراکز فیزیوتراپی در سراسر کشور ارائه می دهد. بخش خصوصی در عربستان تا پایان سال ۲۰۰ در حدود ۱۹ درصد از فضای بیمارستان ها و تخت های بیمارستانی را به خود اختصاص داد.

در سال ۲۰۰۵، بیمه درمانی برای تمام شهروندان این کشور و افراد غیر عربستانی که در این کشور کار می کنند تحت قانون تعاونی بیمه بهداشت و درمان اجباری شد. در سال ۲۰۰۸ کارگران خارجی که در بخش های خصوصی این کشور فعالیت می کردند این قانون به اجرا درامد. در این قانون جریمه هایی برای شرکت های خصوصی که از مقررات کار پیروی نمی کردند و این قانون را به اجرا نمی گذاشتند نیز وضع شد.

منبع: Wikipedia