واردات مشکوک علیه تولید ورق های پوشش دار

زینب غضنفری

صنعت فولاد خروجی‌های بسیاری دارد و محصولات متنوع و کاربردی بسیاری در این زنجیره به تولید می‌رسید و یکی از آن‌ها ورق سرد و پوشش‌دار است.

این محصولات در زندگی روزمره انسان‌ها نقش و حضور قابل ملاحظه‌ای دارند و به عنوان نمونه در ساخت ساختمان، بسیاری از بدنه ها و قطعات به کار رفته در لوازم خانگی همچون ماشین لباسشویی و یخچال کاربرد دارند و مورد استفاده قرار می‌گیرند.

با این حال به رغم وجود چنین بازار بزرگ و جذابی اما بررسی شرایط حاکم بر بازار ورق سرد و پوشش‌دار نشان می‌دهد که اوضاع این بخش از صنعت چندان مطلوب نیست و با چالش‌های سخت و موانع بزرگی روبرو هستند؛ چالش‌ها و موانعی که اگر برداشته نشود ممکن است در آینده‌ای نه چندان دور تولیدکنندگان این محصول بار و بنه خود را ببندند و عطای تولید را به لقایش ببخشند.

مشکل اصلی از مرزها شروع می‌شود، جایی که واردات بی رویه و غیر منطقی صورت می‌گیرد؛ این در حالی است که کارخانه‌ها ظرفیت خالی و بلااستفاده دارند.

علاوه بر این نباید از این نکته نیز گذشت که عدم فعالیت کارخانه ها در ظرفیت کامل و بلااستفاده ماندن بخشی از خطوط تولید، هزینه‌های قابل توجهی را به شرکت ها تحمیل می‌کند و به دنبال آن، شرکت‌ها با کمبود نقدینگی و تامین سرمایه در گردش جهت هزینه‌های جاری و حتی حقوق کارکنان خود مواجه می‌شوند و تبعات بسیاری به همراه دارد.

بر اساس اطلاعات و آمارهای در دسترس، حدود ۵۰ درصد ظرفیت تولید کارخانجات ورق سرد و ۷۰ درصد ظرفیت تولید کارخانجات ورق پوشش‌دار خالی است و نسبت حجم معامله به عرضه در سه ماهه سال جاری برای ورق سرد به ۷۵ درصد و برای ورق گالوانیزه به ۵۵ درصد تقلیل یافته؛ با این وجود، آمار واردات دو ماهه اخیر حاکی از تداوم رشد واردات این ورق‌ها به کشور است.

از طرفی هفته گذشته طی نامه ای از سوی دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران به معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صمت به چالش‌های کارخانجات تولیدکننده ورق سرد و گالوانیزه پرداخته و درخواست محدودسازی واردات این ورق ها و تغییر نحوه تعیین سهمیه مواد اولیه کارخانجات تولیدکننده آن را ارائه کرده است.

خلیفه سلطانی دبیر انجمن فولاد در نامه خود آورده است: نسبت حجم معامله به عرضه در سه ماهه سال جاری برای ورق سرد به ۷۵ درصد و برای ورق گالوانیزه به ۵۵ درصد رسیده است. از سوی دیگر آمار واردات دو ماهه نیز حاکی از تداوم رشد واردات این ورق‌ها به کشور است در حالی که حدود ۵۰ درصد ظرفیت تولید کارخانجات ورق سرد و ۷۰ درصد ظرفیت تولید کارخانجات ورق پوشش دار خالی است!

دبیر انجمن فولاد در این نامه استدلال کرده بود که در چنین شرایط خطیری، اختصاص ارز برای واردات این ورق‌های فولادی که تولید داخلی مازاد بر نیاز دارد، نه تنها هیچ توجیهی ندارد بلکه موجب تضعیف تولید داخلی و هدررفت سرمایه‌گذاری‌ها می‌گردد.

انجمن فولاد همچنین خطاب به محتشمی پور، معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صمت بیان کرده که تعیین سهمیه مواد اولیه کارخانجات تولیدکننده این ورق‌های فولادی بر اساس میزان فروش آن‌ها در بورس کالا در شرایط رکودی فعلی موجب کاهش تولید کارخانجات و در نتیجه پیامدهای اجتماعی و مالی متعدد برای تولیدکنندگان ورق‌های فولادی می‌گردد که بر خلاف شعار سال مبنی بر جهش تولید است.

از سوی دیگر، در شرایطی قرار داریم که کشور با کمبود ارز مواجه است و کنترل نرخ و مدیریت بهینه منابع ارزی به یکی از چالش‌های بزرگ و اساسی دولت‌ها تبدیل شده است. در چنین شرایطی، اختصاص ارز برای واردات ورق‌های فولادی که تولید داخلی مازاد بر نیاز دارد، نه تنها هیچ توجیهی ندارد بلکه موجب تلاطم بازار ارز، تضعیف تولید داخلی و هدر رفت سرمایه‌گذاری‌ها می‌شود.

اما این تمام ماجرا نیست و واردات بی رویه و خالی ماندن ظرفیت کارخانه‌ها سبب شده میزان فروش شرکت‌ها در بورس کالا کاهش یابد و ضمن افت درآمدزایی شرکت‌ها، این موضوع از این جهت حائز اهمیت است که بر اساس دستورالعمل‌های وزارت صمت، سهمیه مواد اولیه کارخانجات تولیدکننده این ورق‌های فولادی بر اساس میزان فروش آن‌ها در بورس کالا تعیین می‌شود و حال که شرایط به گونه‌ای چیده شدهذکه میزان فروش کاهش یابد، مواد اولیه کمتری نیز به دست تولیدکننده می‌رسد.

همچنین با کمبود نقدینگی و کاهش فروش، شرکت‌هایی همچون فولاد مبارکه و فولاد دشتستان در اجرای طرح‌های توسعه مورد نظر خود برای افزایش تولید و بهبود کارایی عملیاتی به مشکل خواهد خورد.

بنابراین، واردات بی رویه ورق سرد و پوشش‌دار به شکل زنجیره وار از چندین جهت به این بخش از صنعت ضربه وارد می‌کند؛ اول این که سبب خالی ماندن ظرفیت کارخانه‌ها و تحمیل هزینه و سپس موجب کاهش فروش و درآمدزایی می‌شود و در ادامه، با کاهش تخصیص مواد اولیه میزان تولید باز هم کاهش می‌یابد و این چرخه زیان‌بار و معیوب ادامه پیدا می‌کند تا کارخانه‌ها با تحلیل رفتن بخش تحقیق و توسعه بازار و سرمایه گذاری های جدید رو به خاموشی و تعطیلی بروند.

در نتیجه، واردات بی برنامه و بدون توجیه ورق سرد و پوشش‌دار پیامدهای اجتماعی و مالی متعددی برای تولیدکنندگان ورق‌های فولادی کشور به دنبال دارد که بر خلاف شعار سال مبنی بر جهش تولید است. بنابراین، لازم و واجب است که در واردات ورق سرد و گالوانیزه محدودیت اعمال شود و در برهه کنونی در نحوه تعیین سهمیه مواد اولیه کارخانجات تجدید نظر شود.