فرشاد پرویزیان
سال ۱۳۷۹ هنگام شروع بکار شبکه خبر، من که تجربه ۷ ساله در رادیو تلویزیون اما سودای مخاطره جذاب خبرنگاری داشتم، ترک رادیو کرده و در شبکه خبر مشغول شدم. دنیای خبر بسیار جذاب بود به حدی که تهیه کنندگی رادیویی و تلویزیونی را رها کردم و دوباره شروع کردم به آموختن، این‌بار آموختن رسانه به عنوان خبرنگار و سپس خبرنگار اقتصادی، اما سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۱ به دلایلی، دایم زمین لرزه‌های مدیریتی داشتیم و هر چند هفته یک‌بار، مدیری جدید؛ و همان ابتدا با خبرنگاران جلسه می‌گذاشت و ابلاغ سیاست و روش می‌کرد. تا اینکه همان سال ۱۳۸۱ با ایشان آشنا شدم. حدود ۹ سالی از من بزرگ‌تر بود و همین ۹ سال کافی بود که تجارب خبرنگاری جنگی و مدیریت بحران و حضور در سطوح مختلف مدیریتی را طی کرده باشد.
حال او مدیر شبکه بود و من سردبیر اقتصادی شبکه. بله شنیدیم مدیر کل مرکز کردستان به تهران و مدیریت شبکه خبر آمد. شبکه ای که بسیار دوستش داشتیم و داریم. بعد از معارفه، همان هفته اول مدیریتش، تقریبا نخستین جلسه با کارمندان را با ما خبرنگاران گذاشت و ما گفتیم دوباره مدیری جدید و خطی مشی جدیدتر. به حدی از این تغییرات در عجب بودیم که یکی از همکارانم، از وی پرسید شما بفرمایید تا چه زمان مدیر ما هستید که بدانیم خط مشی شما را چگونه دنبال کنیم یا از سرمان باز کنیم. اما در حین آرامش و بدون تعارف، مدیریتش را اعمال کرد و البته هرگز ناراحتی از این جمله را برای آن خبرنگار تلافی نکرد.
بعدترها نیز دیدم در حین سختی و سخت‌گیری، چگونه رفتار بعضی افراد ناشی، که به نوعی به وی اهانت می‌کردند را نیز نادیده می‌گرفت و می‌خندید حتی پنهانی سفارش می‌کرد مبادا حقوق آن فرد کم شود. اگر وی را از نزدیک دیدید، قصه مدیریتی گنجشک و مراقبت از لانه را بپرسید. با خود من نیز در مواردی که پیش آمد نیز همانگونه بود. او بود که نخستین بار تشویقم کرد در استودیو زنده برنامه اجرا کنم. حتی آن روز پیراهن مناسب برای اجرا نداشتم و از همکار دیگرم خواست پیراهنش را با من تعویض کند، از همان روز علاوه بر خبرنگاری به اجرای برنامه زنده نیز پرداختم؛ و کار ما با او ۱۲ سال ادامه یافت تا سال ۱۳۹۳ که از شبکه خبر رفت.
من نیز از سال ۱۳۹۴ در کنارش در جلسات کارشناسی راه اندازی شبکه ای اقتصادی بودم تا اینکه شبکه ایران کالا شکل گرفت و به آن شبکه رفتم؛ القصه سال ۱۳۹۷ و در سن ۴۹ سالگی داستان من سرآمد و بازنشسته شدم. بسیار از سر لطف اصرار به تعلیق بازنشستگی کرد اما هم خسته بودم و هم سخت مشغول نوشتن رساله دکترا که اجازه مرخصی خواستم و فقط مشغول دانشگاه شدم و تحصیل و تدریس و البته دوستی‌مان ادامه داشت.
سال ۱۳۹۹ هنوز مدیر شبکه ایران کالا بود و تماس جدی گرفت و خواست دوباره برای اجرای برنامه ای اقتصادی به کار برگردم. دکتر اردشیر زابلی زاده را می‌گویم. استاد ارتباطات دانشگاه و فارغ‌التحصیل از دانشگاه علامه طباطبایی، او اینک تجربه بیش از ۳۵ سال مدیریت عالی رسانه و تدریس دانشگاه دارد و من نیز سابقه ۳۰ سال کار رسانه و تدریس اقتصاد دارم. فقط یک خواسته داشتم.
آزادی عمل برای طرح مباحث علمی و تخصصی و البته شفاف اقتصادی با حضور همه دیدگاه‌ها که بلافاصله تاکید کرد به همین دلیل به سراغم آمده است. از اردیبهشت ۱۳۹۹ برنامه چشم انداز کلید خورد. برنامه ای سنگین ۹۰ دقیقه زنده با حضور کارشناسان و مسئولان، ابتدا چندان دیده نمی‌شدیم، کانال ۲۱ بودیم و بسیاری هنوز ما را شبکه بازار یا اینترنتی می‌دانستند.
تعداد پیامک‌های دریافتی در هفته به ۱۰۰ مورد هم نمی‌رسید. اما همچنان حمایت جدی کرد. سخت اعتقاد دارد که موضوعات مهم اقتصادی و حمایت از تولید کالای ایرانی و معیشت جامعه را بطور جدی و شفاف، پیگیری و مطالبه کنیم. کم کم مورد توجه جدی قرار گرفتیم. در بازنگری ترتیب شبکه‌ها قرار گرفته و به کانال ۱۱ آمدیم. تعداد پیامک‌های بینندگان دایمی هر شب از بیش از ۲۰ هزار نفر، گذر کرده است.
جامعه دانشگاهی ما را دنبال می‌کنند. همه اساتید اقتصاد از دانشگاه‌های سراسر کشور در برنامه حضور جدی دارند. حتی استادانی که سال‌ها بود در برنامه‌های صدا و سیما حضور نداشتند. مدیر شبکه همچنان تاکید می‌کند به همه دیدگاه‌های اقتصادی فرصت بیان بدهید.
تاکید کرد همه پیامک‌های مردمی را که در چارچوب قابل بیان در منظر عموم است، بخوانید. این‌گونه شد که حتی از کارشناسان ایرانی خارج از کشور نیز دعوت کردیم و بحث به خوبی با حمایت ایشان پیش رفت. حتی فراتر از این‌ها حمایت جسورانه ای کرد که تا به حال ندیده بودم. دستور برای حضور کشاورزان محلی بطور زنده در برنامه داد و سپس زمینه را برای گفتگوی زنده و مستقیم با دانشجویان در برنامه فراهم و حمایت جدی کرد.
تردید کردم که کار دشوار و پرهزینه ای است و مدیریت آنتن با گفتگوی زنده کسانی‌که نمی‌شناسیم دشوار است اما تاکید کرد به جوان ایرانی بها بدهید و اعتماد کنید و این کار نیز به خوبی پیش رفت. سال‌ها تجربه مدیریتی در عرصه‌های استانی و ملی و رادیویی و تلویزیونی و خبری و سیاسی و بحران و دانشگاه، از وی کوهی استوار و قابل تکیه ساخته است.
این حمایت جدی موجب شد تا از دورافتاده ترین روستاهای مرزی کشور بطور مرتب پیامک و بیننده داریم. دو فصل به تعداد مجموع ۳۱۲ برنامه هر شب زنده پخش شد. جرات طرح مباحثی در اقتصاد را یافتیم که در همه ۳۰ سال گذشته موفق نشده بودم. برای نخستین بار در برنامه زنده تلویزیونی، ماه‌ها از تورم نهادینه شده در اقتصاد از دهه ۵۰ شمسی گفتیم و توضیح دادیم که تورم یک پدیده پولی و نتیجه چاپ پول بدون پشتوانه توسط دولت است. در این برنامه بیش از ۲ ماه کامل به معضل مسکن در اقتصاد ایران پرداختیم.
واژه‌هایی چون پول‌پاشی، ارزپاشی، تعارض منافع، اقتصاد ذینفعان، شفافیت، مقابله با فساد اقتصادی، تعارض مدیریتی و ناهماهنگی دستگاه‌ها، نیاز به ساخت صنعتی مسکن به میزان سالانه یک میلیون واحد، توقف روند افزایش نقدینگی، اصلاح نظام بانکی، استقلال بانک مرکزی، اصلاح نظام مالیاتی، مقابله با امضاهای طلایی، حتی آثار تحریم و دیپلماسی اقتصادی را به جد مطرح کردیم.
همکاری باشگاه اقتصاددانان ایران از دانشگاه‌های سراسر کشور با ما بسیار ارزنده بود. تا اینکه سال ۱۴۰۰ رسید و بطور رسمی برای نخستین بار در رسانه ملی موضوع مطالبه اقتصادی ملی از دولت بعدی را مطرح کردیم.
تا اینکه باشگاه اقتصاددانان پویشی با عنوان اقتصاد برای آینده ایرانیان راه اندازی و در این پویش ۱۸ پرسش کلیدی برای نامزدهای ریاست جمهوری مطرح و باشگاه اقتصاددانان ایرانی، برنامه چشم انداز را به عنوان صدای خود انتخاب کرد اما مدیریت شبکه ایران کالا هنوز طرح جدید داشت و پس از اختصاص ویژه چشم انداز از یک‌ماه قبل به موضوع انتخابات، سه روز قبل از روز ۲۸ خرداد شبکه را به ویژه برنامه ایران ۱۴۰۰ تبدیل کرد و سه شبانه روز با حضور بیش از ۲۵۰ اقتصاددان و تولیدکننده و کارشناس، به طرح اولویت‌های اقتصادی کشور پرداخت؛ و دیدیم که همه نامزدها بویژه رئیس جمهور محترم منتخب نیز به همه این دغدغه‌ها پرداختند.
چشم انداز با همکاری استادان سراسر کشور با طرح شفاف و جسورانه مباحث اقتصادی، به اقناع عموم جامعه پرداخت و رئیس جمهور منتخب نیز به اکثر این دغدغه‌های اقتصادی جامعه توجه جدی کرد. کافی است برنامه‌های وی را مطالعه کنید. حمایت از تولید بویژه تولید در بخش کشاورزی، ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی، پرهیز از چاپ پول بدون پشتوانه توسط بانک مرکزی، مقابله با پول پاشی و فساد و انحصار در راس برنامه های ایشان است.
و اینک در فصل سوم برنامه چشم انداز با بیش از یکسال تجربه دایمی، تصمیم به بازنگری و دریافت دیدگاه استادان اقتصاد گرفتیم و از استادان این سوال را پرسیدیم که برنامه چشم انداز به نظر شما در یکسال گذشته تا چه میزان در تبیین مسائل اقتصادی کشور، استفاده از دیدگاه کارشناسان و اقناع مخاطبان به مشارکت در اقتصاد و جامعه موفق بوده است:
دکتر علی سعدوندی متخصص اقتصاد پولی و بانکی نوشت: برنامه چشم انداز با سعه صدر مثال زدنی به کانال اصلی انتقال نظرات اقتصاددانان ایرانی داخل ایران و مقیم خارج بدل شده است. امید است با ادامه مسیر راست برنامه چشم انداز به تدریج نظریات مدرن اقتصادی به سیاست گذران و عامه مردم منتقل شود و از این طریق فرآیند صنعتی سازی و توسعه کشور سرعت گیرد.
دکتر مهدی صادقی شاهدانی رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق نوشت: برنامه چشم انداز در تبیین مسائل اقتصادی کشور ضمن ملاحظه بی‌طرفی از دیدگاه کارشناسان اجرایی و دانشگاهی استفاده و سعی کرده است مسائل را به صورت علمی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و از همه دیدگاه‌های فکری و سیاسی استفاده لازم برده است. علاوه بر این، عدم توجه به نگرش‌های سیاسی کارشناسان در تحلیل مسایل اقتصادی از جمله ویژگی‌های این برنامه است.
دکتر اکبر نصرالهی رئیس دانشکده علوم ارتباطات و مطالعات رسانه نوشت: هنگامی که برنامه چشم انداز را دیدم نوع نگاهم به شبکه ایران کالا تغییر کرد و آن را یک شبکه عادی تصور نمی‌کنم بلکه شبکه ای کاملا تخصصی با هدف مشخص است که موضوعات اقتصادی را هوشمندانه و مسئولانه پیگیری می‌کند و با استفاده از دیدگاه‌های مختلف در تبیین موضوعات و مسائل مهم اقتصادی کشور برای روشن کردن ابعاد و زوایای مختلف موضوعات اقتصادی تلاش می‌کند.
دکتر پیمان مولوی دبیر انجمن اقتصاد دانان و فعال سرمایه گذاری گفت: برنامه چشم انداز در صورت پخش در شبکه‌های اصلی سراسری، با تنوعی که در آرا و نظرات کارشناسان دارد می‌توانست تبدیل به ٩٠ اقتصادی شود.
دکتر ایمان زنگنه متخصص اقتصاد پولی و مالی گفت: چشم انداز با برخورداری از سعه صدر در پذیرش آرای متفاوت، امکان حضور کارشناسان با نظریات مختلف و رویکرد جدید در معرفی کارشناسان مستقل که کمتر مجال طرح در رسانه های رسمی را داشتند، این پیام را به مخاطب القا می‌کند، که فارغ از خط و محدوده سیاسی، صرفا برنامه ای با چارچوب حرفه ای و علمی است، بنابراین طی گفتگو با صاحب نظران، بنای بررسی عمیق در رویکردهای اقتصادی و پرداختن به موضوعات واقعی و اصلی اقتصاد کشور و با نگاهی علمی و رویکردی اجرایی (صرفا نگاه انتزاعی به موضوعات نیست) در طول برنامه پایه گذاری شد.
زنگنه افزود، چند نکته چشم انداز را از سایر برنامه‌های مشابه متمایز می‌کند: موضوعات، سوالات، تسلط حرفه ای مجری در برقراری تعامل، بحث و گفتگوی دو طرفه و بعضا چالشی و دایره باز برنامه برای طرح موضوعات از سوی میهمانان به مخاطب این پیام را می‌رساند، که با برنامه ای حرفه ای جهت کند و کاو موضوعات تخصصی اقتصاد مواجه است. عدم سو گیری و جانب‌داری متولیان برنامه، موجب اعتماد عمومی به بحث ها و کلیت برنامه می‌شود.
و اگر پاره ای از موضوعات چالشی و داغ که در صحبت‌های میهمانان یا تعامل و چالش مجری و میهمان برنامه بروز می‌یابد، بصورت کلیپ کوتاه تهیه و در شبکه های مجازی منتشر شود، بی شک به مراجعه بینندگان و پذیرش بیشتر برنامه نزد مخاطبان کمک می‌کند. مواردی که واجد جذابیت از سوی مخاطب شناخته شود یا موضوعی مهم مرتبط با مسایل روز را شفاف مطرح می‌کند.
دکتر سید مرتضی افقه مدیر گروه اقتصاد دانشگاه شهید چمران اهواز گفت: برنامه چشم انداز که با تیمی فعال و کوشا تهیه و توسط فردی متخصص اجرا می‌شود در طول یکسال گذشته، علاوه بر طرح مسائل و موضوعات مبتلابه جامعه، توانسته است با معرفی و استفاده از متخصصان و فعالان اقتصادی، خدمات کم‌نظیری در حوزه اقتصاد ارائه کند. استفاده از کل ظرفیت تخصصی کشور و کشف متخصصان خارج از مرکز، از جمله ویژگی‌های منحصر به فرد این برنامه است که کمتر مورد توجه رسانه‌های دیگر قرار می‌گیرد.
دکتر روح الله شهنازی استاد اقتصاد دانشگاه شیراز در باره چشم انداز گفت: این برنامه در مرحله اول، نقش مهمی در شناساندن اقتصاد به عنوان یک علم به مسئولان و عموم جامعه داشته که اهمیتش از تبیین مسایل اقتصادی به نظرم بیشتر است. در مرحله دوم در تبیین علمی مسایل اقتصادی نقش مهمی داشته است، شاید برنامه‌های دیگر هم تلاشی برای تبیین مسایل اقتصادی کرده باشند ولی اهمیتی که برنامه چشم انداز به متخصصان اقتصادی برای تبیین علمی داده است شاید در صدا و سیما بی نظیر باشد. از این رو قطعا زمانی که تبیین علمی و دقیق اتفاق بیافتد اثر مثبت در اقناع و مشارکت مخاطبان خواهد داشت. شاید مهم‌ترین عامل موفقیت این برنامه حضور یک متخصص اقتصادی در جایگاه کارشناس مجری برنامه است.
دکتر عباس علوی راد استاد اقتصاد دانشگاه آزاد یزد نیز گفت: به نظر بنده کنکاش سریع و به موقع در رویدادهای مهم اقتصاد ایران و بررسی ابعاد مختلف آن‌ها از دید کارشناسان اقتصادی دو ویژگی برجسته برنامه چشم انداز شبکه ایران کالا در یک سال گذشته است. ضلع سوم مثبت ارزیابی شدن این برنامه رسوخ در پهنای جغرافیای کشور و حتی خارج از مرزها از ابعاد کارشناسی و حتی مخاطب بوده است.
دکتر تیمور رحمانی استاد تمام اقتصاد دانشگاه تهران گفت: برنامه چشم انداز از لحاظ تنوع بحث و تنوع در بکارگیرى نظر صاحب‌نظران بسیار موفق بوده است اما میزان اثرگذارى به شدت به محیط گفتگو و تحلیل مسائل اقتصادى در میان مردم بستگى دارد که متاسفانه وضعیت از این نظر رضایت بخش نیست و طبیعى است که مشکل برنامه چشم انداز نیست بلکه موضوعى برونزا براى آن است.
دکتر عرفانی استاد اقتصاد دانشگاه سمنان گفت: از اینکه از کارشناسان مختلف با دیدگاه‌های علمی متفاوت اعم از هیات علمی و تجربه گران عرصه اقتصاد استفاده می‌کنید، مسایل اقتصادی کشور از زوایای گوناگون مورد مداقه قرار می‌گیرند که با توجه به تنوع دیدگاه‌های کارشناسی، تبیین آن‌ها در سطح بالای علمی انجام می‌گیرند. اما در خصوص اقناع مخاطبان چندان مطمئن نیستم چون اعتماد عمومی آسیب جدی دیده و لذا باورپذیری مردم به سختی صورت می‌گیرد.
دکتر رحمن سعادت دیگر استاد اقتصاد دانشگاه سمنان گفت: بسیاری از افرادی که برای یک بار این برنامه را دیدند دوباره برنامه را دنبال کردند و به نطر آن‌ها تعدد کارشناسان و دیدگاه متفاوت آن‌ها سبب شد تا بتوانند تحلیل دقیقی از مسائل بدست بیاورند. پخش روزانه و ساعت پخش نیز، مناسب و تاثیر گذار بوده است. اگر تبلیغات این برنامه در شبکه‌های دیگر صورت گیرد. میزان مراجعه افزایش می‌یابد. به نظرم اقناع مخاطب، بالای ۶۰ درصد است.
دکتر محمود اولاد متخصص اقتصاد مسکن نوشت: حقیقتا در ابتدا با خود می‌گفتم مگر کسی این شبکه را اصلا نگاه می‌کند؟ چند وقت پیش دوست پدرم در تماسی تلفنی و گفت پسرت محمود در تلویزیون صحبت می‌کند؟ حتی بنگاهی سر کوچه قدیمی ما در تبریز که از نوجوانی مرا می‌شناخت گفت دیگر باید فقط در تلویزیون ببینیم شما را؟
اولاد افزود: در مجموع عملکرد چشم انداز بسیار عالی است و افراد بسیاری آن را دنبال می‌کنند.
دکتر یعقوب اندایش دبیر باشگاه اقتصاد دانان ایران نیز گفت: چشم انداز یکی از برنامه‌های کارشناسی اقتصادی مورد نیاز کشور است که قبل از آن، جایش خالی بود که با فراهم کردن فضای مناسب توسط مدیر شبکه و با دعوت از کارشناسان اقتصادی به بررسی مسائل کشور می پردازد.
به حق در یکسال گذشته هر بیننده ای که یک‌بار حتی آن را دیده، جذب شده است. هم در زمینه تبیین مسایل اقتصادی و هم دیدگاه کارشناسان کارنامه درخشانی دارد. برای ارتباط با مسئولان باید تلاش بیشتری صورت گیرد و همچنین برای جذب بیننده بیشتر. نیاز است شبکه مجازی پشتیبان این برنامه باشد و تولیدات آن را در همه شبکه‌ها انتشار دهد.
و همچنان چشم انداز، برنامه ای اقتصادی با حضور همه دانشگاه‌های کشور، صدای اقتصاددانان ایرانی در تبیین مسائل و مشکلات اقتصادی کشور و ارائه دهنده راهکارها و مشاوره کارشناسی به دولت‌مردان است. چشم انداز به تهیه کنندگی جوانی متخصص و خوش ذوق به نام سعید نقیبی دیدنی است که می‌توانید هر شب از ایران کالا راس ساعت ۲۱ ببینید.
