پرواز قیمت‌ها با مناسبت‌ها
اکرم رضائی نژاد
هر بار که یک مناسبت مذهبی یا ملی نزدیک می‌شود، داستان گران شدن بلیت هواپیما تکرار می‌شود. این بار هم همزمان با ولادت امام رضا (ع)، بسیاری از مسافران با قیمت‌های سرسام‌آور بلیت پرواز به مشهد مواجه شدند، درحالی که مسئولان همچنان بر ثبات قیمت‌ها تأکید می‌کنند.
به گزارش عصراقتصاد، تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که در ایام نوروز، تعطیلات تابستانی، محرم و ولادت معصومین، قیمت بلیت هواپیما به‌ویژه در مسیرهای زیارتی مانند مشهد افزایش چشمگیری پیدا می‌کند.
این بار هم با وجود تکرار وعده‌های نظارتی، برخی سایت‌های فروش بلیت، قیمت‌ها را تا ۹.۴ میلیون تومان برای کلاس بیزینس و بالاتر از نرخ مصوب برای پروازهای اکونومی عرضه کرده بودند.
بر اساس آخرین اعلام انجمن شرکت‌های هواپیمایی، سقف قیمت بلیت پروازهای تهران-مشهد به شرح زیر است:
کلاس اکونومی: ۳ میلیون و ۵۳۵ هزار و ۷۰۰ تومان
کلاس بیزینس: حدود ۶ میلیون تومان
با این حال، بررسی‌های دو هفته گذشته نشان می‌داد برخی سایت‌ها بلیت‌های بیزینس را تا ۹.۴ میلیون تومان و حتی پروازهای اکونومی را با قیمت‌های بالاتر از نرخ مصوب عرضه می‌کنند. به طوری که با وجود تأکید مسئولان، برخی سایت‌ها بلیت‌های بیزینس را با قیمت‌های ۷ تا ۹ میلیون تومان عرضه می‌کنند. حتی در مسیرهای دیگر مانند شیراز-مشهد، قیمت‌ها به ۵.۳ میلیون تومان رسید.
وعده‌های سازمان هواپیمایی و گزارش‌های تخلف
به دنبال آن سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کرد که به‌صورت مستمر قیمت‌ها را رصد می‌کند و در صورت تخلف، با متخلفان برخورد قانونی خواهد شد. این سازمان از مسافران خواست تا فقط از سایت‌های معتبر خرید کنند و در صورت مشاهده گران‌فروشی، موارد را از طریق سامانه حقوق مسافر (caa.gov.ir) گزارش دهند.
همچنین، مقصود اسعدی سامانی، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی، تأکید کرد که قیمت بلیت‌ها تغییری نکرده و در صورت نیاز، پروازهای فوق‌العاده برای مسیر تهران-مشهد اضافه خواهد شد.
نظارت ناکافی عامل اصلی افزایش ناگهانی قیمت بلیط ها
حرمت الله رفیعی، رییس انجمن صنفی خدمات دفاتر هوایی و گردشگری، در گفت وگو با خبرنگار عصراقتصاد به تشریح دلایل افزایش قیمت بلیت‌های پرواز پیش از تعطیلات و چالش‌های نظارتی این حوزه پرداخت. وی تأکید کرد که نبود سازوکارهای شفاف و نظارت مؤثر، زمینه‌ساز نوسانات غیرمنطقی قیمت‌ها شده است.
رفیعی در پاسخ به این پرسش که «چرا قیمت بلیت‌های پرواز پیش از تعطیلات به شکل ناگهانی و خارج از انتظار افزایش می‌یابد؟» گفت: «قیمت‌گذاری در حوزه حملونقل هوایی تابع قانون عرضه و تقاضاست. در ایام پرمتقاضی مانند تعطیلات، افزایش قیمت‌ها تا حدی طبیعی است، اما مسئله اصلی نبود نظارت کافی بر عملکرد شرکت‌های هواپیمایی و دفاتر خدمات مسافرتی است. متأسفانه برخی از فعالان این حوزه از ضعف نظارتی سوءاستفاده می‌کنند و قیمت‌ها را به شکل غیرمنطقی بالا می‌برند.»
وی افزود: «نهادهای نظارتی باید به طور مستمر بر محاسبه هزینه‌ها و تعرفه‌های اعلامشده توسط شرکت‌ها نظارت داشته باشند. در حال حاضر، شفافیت لازم در این زمینه وجود ندارد و همین امر به بی‌اعتمادی مردم دامن می‌زند.»
تناقض در ادعای هزینه‌ها و کیفیت خدمات
رییس انجمن صنفی خدمات دفاتر هوایی در پاسخ به انتقادات دربارهی تناقض میان افزایش قیمت‌ها و کاهش کیفیت خدمات گفت: «بخشی از افزایش هزینه‌ها واقعی است؛ مثلاً افزایش قیمت سوخت یا قطعات یدکی هواپیماها. اما مشکل اینجاست که این هزینه‌ها به درستی به مردم توضیح داده نمی‌شود. اگر نهادهای نظارتی با دقت بیشتری وارد عمل شوند، می‌توانند مانع از تحمیل هزینه‌های غیرواقعی به مردم شوند.»
رفیعی راه حل اصلی این معضل را تقویت نهادهای نظارتی و ایجاد شفافیت دانست و تصریح کرد: «دولت باید با ایجاد یک سیستم نظارتی مستقل و قدرتمند، محاسبه هزینه‌های شرکت‌های هواپیمایی را بررسی کند. علاوه بر این، ارائه گزارش‌های شفاف به مردم درباره نحوه تعیین قیمت بلیت‌ها ضروری است. از سوی دیگر، حمایت از قشرهای کم درآمد جامعه که بیشترین فشار را از این افزایش قیمت‌ها متحمل می‌شوند، نباید فراموش شود.»
امیدواری مشروط به اصلاحات
وی در پایان با بیان اینکه «اصلاح این سیستم نیازمند عزم جدی تمام نهادهاست»، اظهار کرد: «تا زمانی که سازوکار نظارتی اصلاح نشود، نمی‌توان انتظار بهبود پایدار داشت. اخیراً اخباری دربارهی توجه مسئولان به این موضوعات منتشر شده که امیدوارم به اقدامات عملی بینجامد.
اگر همه ذینفعان، از جمله انجمن‌های صنفی، دولت و شرکت‌های هواپیمایی، همکاری کنند، قطعاً امکان کنترل قیمت‌ها و ارتقای کیفیت خدمات وجود دارد.» به هر حال، درحالی که سازمان هواپیمایی وعده برخورد قاطع با متخلفان را داده، تجربه گذشته نشان داده است که در ایام پرمسافر، گران‌فروشی و بازار سیاه بلیت همچنان چالش‌برانگیز است.
سؤال اصلی اینجاست که چرا با وجود تکرار این مشکل در هر مناسبت، هنوز راه‌حل اساسی برای آن پیدا نشده است؟
