حسین شیرزاد، تحلیل گر و دکترای توسعه کشاورزی
بر اساس گزارش ۲۰۲۴ سازمان ملل، جمعیت جهان در مسیر رسیدن به ۹.۷ میلیارد نفر تا سال ۲۰۵۰ است و حتی با وجود افزایش هزینه نهاده های مورد نیاز برای تولید کالری در جوامع تا سال ۲۰۳۰، پیشبینی میشود که ۴۰ درصد از تامین نیازهای جهانی آب دچار کسری گردد و با تغییرات اقلیمی، افزایش هزینههای انرژی، نیروی کار و مواد مغذی در حال حاضر بر حاشیه سود فشار آورد.
این عینیات در شرایطی است که انطباق با تغییرات آب و هوایی در سطح جهانی به ویژه در بازارهای نوظهور، فاقد بودجه مکفی است. از سوی دیگر، کشاورزی به سرعت در حال تبدیل شدن به یک بازار در حال رشد برای “فین تک ” است.
چون جریان توفنده ای از عوامل محیطی و نظارتی بر سود دهی کشاورزی فشار می آورند و از آن سوی نیز راه حل های دیجیتال و داده محور مستمرا به نیازهای جامعه کشاورزی پاسخ می دهند. از سال ۲۰۱۰ کشاورزی به عنوان یک تجارت سرمایه بر، با نیازهای مالی پیچیده، در کسب و کار بسیاری از بانک ها نقش اساسی داشته است.
تولید غذا نه تنها یک تجارت جهانی است، بلکه در نقش حمایت از بقای بشریت جهانی است. چنانکه در سوابق تاریخی هم بسیاری از بانک های بزرگ ریشه در کشاورزی دارند، از جمله “کریدیت آگریکول، رابوبانک و بانک کشاورزی چین”. لذا، امروزه هم بموازات پیشرفت در فناوری صنعتی – بازار فناوری کشاورزی – در بسترهای تعیین شده مالی در حال رونق است. چون راه حل های دیجیتالی در حال ظهور و نسل جدیدی از شرکت های فین تک آماده حل بسیاری از این مسائل هستند.
بر اساس گزارش بانک جهانی، کشاورزی ۴ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل می دهد و در برخی از کشورهای کمتر توسعه یافته، می تواند بیش از ۲۵ درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل دهد.
بانک جهانی همچنین تخمین می زند که تقاضای جهانی غذا تا سال ۲۰۵۰ تا ۷۲ درصد افزایش خواهد یافت و حداقل ۸۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری سالانه در سراسر زنجیره ارزش غذا در پاسخ به آن مورد نیاز است.
بر اساس پیمایش صندوق بین الملل پول در سال ۲۰۲۴ افزایش سودآوری در عملیات کشاورزی برای بیش از نیمی از کشاورزان جهان اولویت دارد.
بر اساس این گزارش، ۵۸ درصد از ایالات متحده، تقریبا ۵۳ درصد از بریتانیا و ۵۴ درصد از کشاورزان استرالیایی، سودآوری را به عنوان اولویت اصلی ارزیابی کردند. پس عوامل اقتصادی و عنصر درآمد بر آینده مزارع جهان تأثیر می گذارد.
طرفه اینکه در سال ۲۰۲۴ کشاورزان ایالات متحده با افزایش هزینه های نهاده، کاهش قیمت محصولات کشاورزی و دام و کاهش پرداخت مستقیم به مزارع از سوی دولت مواجه شدند. در بریتانیا، کشاورزان اکنون با تورم بالای تولید، تغییر سیستم های مبتنی بر کمک هزینه و رشد آهسته مواجه هستند.
در استرالیا، افزایش بارندگی ها، چرخش مورد انتظار در قیمت دام و افزایش ارزش ناخالص دام و محصولات دامی پس از شرایط بد فصلی در سال ۲۰۲۳ پیش بینی می شود.
در بریتانیا، طرح پرداخت پایه سال ۲۰۲۴ با طرحهای مدیریت زیستمحیطی زمین جایگزین میشود، که کشاورزان را ملزم به اجرای شیوههای زیستمحیطی که انتشار کربن را کاهش میدهد و تنوع زیستی را افزایش میدهد، می کند.
سال گذشته، Farmers Weekly پیشبینی کرد که بدون بودجه BPS، ۴۲ درصد از مزارع بریتانیا با مشکل مواجه خواهند شد، رقمی که دولت بریتانیا با آن موافق نیست.
با این حال، این تغییر به این معنی است که بسیاری از مزارع در بریتانیا باید به دنبال راهحلهای نوآورانهتر و مبتنی بر فناوری باشند تا سودآور باقی بمانند. بر اساس گزارش اخیر” AgFunder و “ISF Advisors” کشورهای در حال توسعه به تنهایی تا سال ۲۰۳۰ به ۲۱۲ میلیارد دلار در سال نیاز دارند تا خود را با شرایط نامناسب اقلیمی در تولید کشاورزی سازگار کنند.
این قضیه می تواند فضای چالش برانگیزی برای سرمایه گذاری باشد چون توسعه کشاورزی کلید مبارزه با فقر در سراسر جهان است. مثلا هند را در نظر بگیرید. این کشور در سال ۲۰۱۹ بیش از ۳۸.۵۴ میلیارد دلار صادرات داشته و ۷۰ درصد خانوارهای روستایی آن به کشاورزی وابسته هستند.
در پست نرمالیته پسا کرونا، کشاورزی در آغازین روزهای اولیه یک انقلاب دیگر است . انقلاب فناوری، هوش مصنوعی، تجزیه و تحلیل کلان داده ها، حسگرهای متصل و سایر فناوریهای نوظهور میتوانند عملکردها را بیشتر افزایش دهند، بهرهوری آب و سایر نهادهها را بهبود بخشند و پایداری و انعطافپذیری را در کشت محصولات و دامپروری ایجاد نمایند. فینتکها در قلب این انقلاب قرار دارند و این خدمات و محصولات آنهاست که کشاورزان را با امور مالی مرتبط نموده و قدرت شمول مالی را افزایش میدهد.
بر اساس تحقیقات اخیر، اگر پیوندهای فنآورانه با نظامات مالی با موفقیت در کشاورزی اجرا شود، این صنعت می تواند تا سال ۲۰۳۰ ارزشی معادل ۵۰۰ میلیارد دلار به تولید ناخالص داخلی جهانی اضافه کند. تحولات فناوری، به ویژه در بخش مالی، به آرامی صنعت مالی را از طریق دیجیتالی شدن به سمت فین تک تغییر می دهد.
البته تعامل بین فناوری اطلاعات و خدمات مالی موضوع جدیدی نیست. از چند سال قبل، از فین تک به طور گسترده در بخش کشاورزی به منظور حمایت از پایداری کشاورزی با ارائه بودجه مناسب به کشاورزان از طریق تامین مالی جمعی و سیستمهای پرداخت دیجیتال استفاده شده است.
در حالی که “مالی کشاورزی” به مجموعه ای بزرگ و ناهمگون از فعالیت ها از جمله وام دهی به مکانیزاسیون و تجهیزات، تامین مالی زنجیره تامین، تجارت کالا، بانکداری مزرعه و وام دهی به نهاده ها و بافرها اشاره دارد – – فین تک های نوظهور روی چند زیربخش متمرکز شده اند، فین تک به طور مثبت بر بهره وری برای کشاورزانی که از فین تک به عنوان تامین کننده سرمایه استفاده می کنند تأثیر می گذارد در چین، فینتک در تقویت و پیادهسازی و اتخاذ سیاستهای مالی سبز برای حمایت از نرخ پایدار رشد اقتصادی نقش دارد. بانک آکسبری در بریتانیا با وجود فین تک افزایش قابل توجهی در درآمد نسبت به قبل از استفاده از فین تک فراهم می کند. تارفین در ترکیه و Agro.Club در اروپای شرقی و AgroLend تخمین می زنند که استفاده از خدمات مالی دیجیتال توسط کشاورزان از نظر افزایش توانایی کشاورزان برای غلبه بر ریسک های تجاری تأثیر مثبتی دارد که تأثیر مثبت بیشتری نسبت به بانک های سنتی بر عملکرد کسب و کار مزرعه خواهد داشت.
در سال ۲۰۲۳ فین تک یک صنعت ۱۸۰ میلیارد دلاری بود ، از هر ۱۰ آمریکایی ۸ نفر از برنامه ها و خدمات دیجیتال برای مدیریت پول خود استفاده می کنند و نیمی از آنها روزانه از فین تک استفاده می کنند.
شرکت هایی مانند Crowde در اندونزی و Campo Capital در برزیل و ProducePay در مکزیک ثابت نموده اند که این صنعت در مسیر رشد قرار دارد – سال گذشته ۳۰۰۰۰ استارت آپ فین تک در صنعت غذا وجود داشت. بنابراین، دیجیتالی شدن نه تنها کسب و کار شرکت های کشاورزی بلکه کل سیستم کشاورزی را به طور کلی تغییر می دهد.
استفاده از فناوری های دیجیتال به طور بالقوه می تواند (۱) افزایش بازده محصول و بهره وری، (۲) بهینه سازی منابع برای سرمایه گذاری در فرآیندزنجیره تامین، و (۳) در نهایت افزایش سودآوری و ارزش آفرینی را به ارمغان آورد. همچنین، دیجیتالی شدن می تواند شرایط کاری کشاورزان را بهبود بخشد و اثرات نامطلوب زیست محیطی کشاورزی را کاهش دهد.
حتی مشکلات مربوط به منزوی شدن مناطق روستایی را کاهش داده و فرصت های شمول اجتماعی را افزایش دهد. فناوری دیجیتال فرصت هایی را برای توسعه انواع جدیدی از مشاغل صنایع غذایی ارائه می دهد که می تواند جذابیت مناطق روستایی را به ویژه برای حضور نسل جوان در روستاها افزایش دهد. در ۵ سال اخیر؛ مفهوم فناوری اطلاعات در بخش مالی باعث پیدایش شرکتهای استارتاپی مختلف شده است.
حضور فین تک اخیراً به توسعه کشاورزی در آسیا هم کمک کرده است. شرکتهای فینتک نه تنها به تأمین مالی سرمایه کسبوکارها کمک میکنند، بلکه به خدمات پرداخت دیجیتال و ترتیبات مالی خردمقیاس نیز کمک میکنند.
علاوه بر این، شرکتهای فینتک در بخش کشاورزی با مشارکت کشاورزان و سرمایهگذاران از مشارکت در سرمایه، خرید بذر تا توزیع سود و حقوق ماهیانه کشاورزان، خدماتی را در زمینه همکاری های مشترک ارائه میکنند.
امروزه فین تک چشم انداز مالی کشاورزی را به طور پیوسته تغییر می دهد. فین تک و تجزیه و تحلیل داده های بزرگ در حال ایجاد تفاوت برای کشاورزان هستند. کشاورزان اکنون می توانند از فناوری برای پیشبرد عملیات خود، ساده کردن فرآیندها و افزایش بهره وری استفاده کنند.
کسبوکارهای فینتک در حال ایجاد نرمافزار و اپلیکیشنهایی برای مدیریت بهتر امور مالی، کاهش ریسک و دسترسی سریع به سرمایه و مآلا درآمد بیشترهستند. در میانه سال ۲۰۲۴، اندازه بازار فین تک از ۳۴۰ میلیارد دلار فراتر رفت و تا سال ۲۰۳۲، این رقم تقریباً چهار برابر خواهد شد و به ۱۱۵۲ میلیارد دلار خواهد رسید.
چنین رشد سریعی نرخ رشد مرکب سالانه خیره کننده (CAGR) 16.5 درصدی را ارائه می دهد و باعث افزایش بخش های جدید فین تک و خدمات بانکی در حوزه کشاورزی می شود. اما علیرغم اینکه بازار فین تک در حال رشد است، اقتصاد جهانی و کشاورزی میزان بیسابقهای از نوسانات و اختلالات را در سالهای اخیر تجربه کردهاند که ناشی از همهگیری کووید، اختلالات زنجیره تامین و ناهماهنگی درمسائل تجاری اختلالات اضافی ناشی از جنگ روسیه به اوکراین، جنگ غزه، نبرد دریای سرخ و بی ثباتی در کارائیب و امکان جنگ دریای چین جنوبی است، البته ناگفته نماند.
این عوامل، همراه با تغییرات آب و هوایی و خطرات عملیات لجستیکی، ریسک ها را پیش روی تجارت بین المللی کشاورزی افزایش میدهند و بنابراین چالشهایی را برای وام دهندگان، بیمهگران و سایر ارائهدهندگان خدمات مالی ایجاد میکنند. دیجیتالی شدن کشاورزی، همراه با تغییر در شیوه عملیات کشاورزی، رفتار مصرف کننده، ساختار نظام بهره برداری، الگوی کشت بهینه و تغییرات آب و هوایی، فرصت های تجاری جدیدی را برای خدمات مالی دیجیتال ایجاد می کند.
نوآوریها در وامدهی، بیمه، پرداختها و بازارها از تامین مالی کارآمدتر و جریانهای سرمایه برای تولیدکنندگان و پردازشکنندگانی پشتیبانی میکنند که توسط مدلهای وامدهی مبتنی بر داراییهای تاریخی، کانالهای توزیع غیرشفاف و محدودیتهای داده محدود شدهاند.
راهحلهای فینتک میتواند به تأمین مالی تولیدکنندگان مترقی که در حال انتقال به شیوههای احیاکننده و تصمیمگیری مبتنی بر داده هستند، کمک کند.
محصولات جدید بیمه می توانند خطرات مرتبط با آب و هوای شدید و نابسامانی های بازار را کاهش دهند. علاوه بر این، شرکتهای تجارت الکترونیک مانند” Agriconomie ” کاهش هزینهها، شفافیت داده ها و دسترسی به نهادههای پایدار را برای کشاورزان و همچنین اطلاعات ارزشمند بازار را برای تولیدکنندگانی که فاقد دید و اطلاعات در مورد نحوه استفاده از محصولاتشان هستند، بهبود میبخشد. حال، یک انقلاب دیجیتال در مرکز کشاورزی در حال وقوع است.
فین تک یا ازدواج بین حوزه مالی و فناوری برای تغییر صنایع پسین و پیشین کشاورزی از مرزهای سنتی عبور کرده است. فناوری مالی” یا فین تک به طرز چشمگیری نحوه تعامل مصرف کنندگان و مشاغل با امور مالی خود را تغییر داده است. اما قبل از اینکه فینتک به جریان اصلی تبدیل شود، شرکتهای فینتک باید بر مقررات سنگین و بازاری که تحت تسلط شرکتهای سنتی بود و چشماندازی از خدمات نخ نما شده، غلبه نموده و محصولاتی را عرضه کنند و بازارهایی را به دست آورند که دشوار و بغرنج بود از این روی؛ظهور فناوری مالی یا فینتک ، یک تغییر پارادایم در بخشهای مختلف از جمله کشاورزی ایجاد کرده است.کشاورزان از قدرت فینتک برای تغییر نحوه مدیریت مالی، دسترسی به اعتبار و بهینهسازی عملیات استفاده میکنند، زیرا تقاضا در زنجیره تامین جهانی غذا رشد میکند و پایداری اهمیت بیشتری پیدا میکند.
کشاورزی، ستون فقرات اقتصادها و منبع حیاتی غذا، وارد عصر جدیدی شده است. فین تک با تکیه بر فناوری و نوآوری در حال تغییر شکل محیط کشاورزی است. پلتفرمهای دیجیتال فناوریهایی را به کشاورزان ارائه میدهند که عملیات مالی را سادهتر میکنند، دسترسی به وام را تسهیل و کارایی تخصیصی را از روستاهای دور تا مزارع بزرگ بهبود میبخشند. همگرایی فین تک و کشاورزی چیزی فراتر از معاملات مالی است.
این در مورد تغییر رویکرد کشاورزان به معیشت خود است. بویژه در اقتصادهای نوظهور که اغلب تا یک چهارم فعالیت اقتصادی خود به کشاورزی متکی هستند. با این حال، بخش کشاورزی در این کشورها از نظر مالی ضعیف است و ۹۰ درصد معاملات همچنان به چک های کاغذی وابسته است. بانک های کوچک جامعه ۷۰ درصد وام های کشاورزی را اداره می کنند، اما تعداد آنها کاهش یافته است. این شکاف زمینه را برای مداخله فین تک فراهم می کند.
فینتکها از مزیت فنآوری مورد نیاز برای ایجاد تحول در امور مالی کشاورزی بهره میبرند:
۱. پرداخت های مدرن: فین تک ها می توانند جایگزین چک های کاغذی قدیمی شوند و کارایی تراکنش ها را بهبود بخشند.
۲. قیمت گذاری و تجارت کالاها: قیمت گذاری دقیق مبتنی بر فناوری ، تأثیر الگوهای آب و هوای ناپایدار را کاهش می دهد.
۳. بیمه نوآورانه: فناوری پیشرفته ارزیابی دقیق خطرات مربوط به آب و هوا را امکان پذیر می کند و ضرایب زیان بیمه آب و هوا را افزایش می دهد.
۴. بازارهای کارآمد: فین تکها تعاملات کشاورز و خریدار را دیجیتالی میکنند و یک فرآیند آفلاین سنتی را ساده میکنند.
۵. تحول دیجیتالی تامین مالی کشاورزی توسط فینتکها، افزایش دسترسی و کارایی سرمایه را نوید میدهد. همانطور که فین تک ها به نوآوری خود ادامه می دهند، نقش محوری کشاورزی در اقتصادها تقویت خواهد شد و به نفع کشاورزان و چشم انداز مالی گسترده تر خواهد بود.
۶. در دسترس بودن خدمات مالی:دسترسی به خدمات مالی سنتی در بسیاری از نقاط جهان محدود است. کشاورزان روستایی که اغلب از شبکه های بانکداری اصلی کنار گذاشته می شوند، در مدیریت امور مالی، دریافت اعتبار و تضمین آینده خود با مشکلاتی مواجه هستند.
پلتفرمهای فینتک برای پر کردن این خلاء وارد عمل شدهاند و راهحلهای بانکداری موبایلی ارائه میکنند که به کشاورزان اجازه میدهد تراکنشها، صرفهجویی در پول و دسترسی به خدمات مالی را از طریق تلفن همراه خود انجام دهند.
۷. تراکنش ها و پرداخت های موبایلی: مفهوم پرداخت دیجیتال از طریق فین تک به بخش کشاورزی آورده شده است. کشاورزان میتوانند از پلتفرمهای پول سیار برای انجام و دریافت پرداختها در زمان واقعی، حتی در مکانهای دور با حداقل زیرساخت بانکی استفاده کنند. این امر راحتی را بهبود می بخشد و همچنین خطرات مربوط به حمل پول نقد را کاهش می دهد.
۸. بیمه محصولات کشاورزی و مدیریت ریسک: کشاورزی ذاتاً در برابر خطرات مختلف از آب و هوا گرفته تا نوسانات بازار آسیب پذیر است. برای ارائه راه حل های جدید بیمه محصولات کشاورزی، پلتفرم های فین تک تجزیه و تحلیل داده ها و تصاویر ماهواره ای را ادغام می کنند. این پلتفرمها خطرات را ارزیابی میکنند و پوشش متناسب با نیازهای کشاورزان را فراهم میکنند. کشاورزان می توانند در صورت شرایط نامناسب آب و هوایی یا شکست محصول، از طریق کانال های دیجیتالی غرامت دریافت کنند و خسارات مالی را کاهش دهند.
۹. اعتبار در دسترس : در دسترس بودن اعتبار یک بعد پیچیده و جنبه ای مهم در توسعه امنیت غذایی و کشاورزی است. منابع داده های جایگزین توسط پلتفرم های فین تک برای سنجش اعتبار علاوه بر امتیازهای اعتباری سنتی استفاده می شود. این پلتفرمها کشاورزان را قادر میسازد تا با ارزیابی معیارهایی مانند تاریخچه عملکرد، الگوهای آب و هوا و روند بازار، وام برای بذر، تجهیزات و سایر ملزومات دریافت کنند.
۱۰. تامین مالی جمعی و وام دهی متقابل: پلتفرمهای وامدهی همتا به همتا و تامین مالی جمعی در حال تغییر روش دسترسی کشاورزان به پول نقد است. این پلتفرمها کشاورزان را مستقیماً با سرمایهگذاران پیوند میدهند، واسطهها را حذف میکنند و هزینههای مرتبط با وامهای سنتی را کاهش میدهند. کشاورزان می توانند ابتکارات خود را مطرح کنند، روایتهای تولیدی های خود را به اشتراک بگذارند، و از مجموعه جهانی سرمایه گذارانی که به وعده کشاورزی پایدار اعتقاد دارند، به دنبال پول باشند.
۱۱. شفافیت و قابلیت ردیابی در زنجیره تامین: مصرف کنندگان امروزی انتظار آگاهی از مبدا تولید تا مسیر غذای خود را دارند. فین تک با پذیرش فناوری بلاک چین، شفافیت زنجیره تامین را بهبود می بخشد. کشاورزان می توانند ترانزیت کالاهای خود را از مزرعه به انشعاب با استفاده از فناوری های مبتنی بر بلاک چین ردیابی کنند. این نه تنها اصالت محصولات را تضمین می کند، بلکه تجارت منصفانه و منبع اخلاقی را نیز ترویج می کند.
۱۲. کشاورزی دقیق و تجزیه و تحلیل داده ها: فینتک فراتر از تراکنشهای مالی میروند و بینشهای مبتنی بر داده را شامل میشود که عملیات کشاورزی را بهبود میبخشد. سکوهای کشاورزی دقیق، سلامت خاک، الگوهای آب و هوا و رشد محصول را با استفاده از تجزیه و تحلیل داده ها، حسگرها و تصویربرداری ماهواره ای کنترل می کنند. کشاورزان ممکن است تصمیمات آگاهانه تری در مورد آبیاری، کوددهی و مدیریت آفات اتخاذ کنند و در نتیجه بهره وری و پایداری را افزایش دهند.
۱۳. تجارت الکترونیک و دسترسی به بازار: از طریق تجارت الکترونیک، کانال های دیجیتال کشاورزان را به بازارهای بزرگتر متصل می کند. کشاورزان می توانند محصولات خود را به صورت آنلاین تبلیغ کنند و به مصرف کنندگان خارج از مناطق خود دسترسی پیدا کنند. کشاورزان قادر خواهند بود تا با دموکراتیک شدن دسترسی به بازار، قیمت گذاری منصفانه را برای محصولات خود اعمال کنند و قدرت واسطه ها را کاهش دهند.
۱۴. مدیریت منابع و پایداری: راه حل های فین تک از فشار جهانی برای پایداری حمایت می کنند. تجزیه و تحلیل داده ها برای بهبود مدیریت منابع در پلتفرم ها ادغام می شوند. کشاورزان ممکن است ضایعات را کاهش دهند، حتی ردپای کربن خود را کاهش دهند و با کاهش مصرف آب و انرژی خود به فعالیت های کشاورزی پایدار کمک کنند.
در حالی که ادغام منابع مالی در کشاورزی نوید بخش است، موانع همچنان باقی است. برای ارائه دسترسی و حفاظت عادلانه برای همه ذینفعان، سواد دیجیتال، محدودیتهای زیرساختی و نگرانیهای مربوط به حریم خصوصی دادهها باید مورد توجه قرار گیرد. همکاری میان شرکتهای فینتک، کارشناسان کشاورزی و قانونگذاران برای ایجاد محیطی که در آن فناوری تغییرات سودمند را ترویج میکند، حیاتی است.
بنابراین ترکیبی از امور مالی و کشاورزی حاکی از نقطه عطفی در صنعتی است که ملت ها را تغذیه می کند. پلتفرم های دیجیتال خدمات مالی را دموکراتیک می کنند، کارایی را افزایش می دهند و پایداری کشاورزی را ارتقا می دهند.
بخش کشاورزی برای آینده ای فراگیرتر، انعطاف پذیرتر و توانمندتر دیجیتالی قرار گرفته است زیرا کشاورزان از قدرت فین تک برای مقابله با مشکلات و کشف فرصت ها استقبال می کنند. کشاورزی نه تنها با عصر دیجیتال سازگار است.
آن را در آغوش می کشد تا آینده سودآورتری را تضمین کند. در دنیایی که انتظار میرود تقاضا برای غذا تا سال ۲۰۵۰ معادل ۷۰ درصد افزایش یافته و نیاز به سرمایهگذاری سالانه ۸۰ میلیارد دلاری دارد، “فین تک ” فرصتی بزرگ و رو به رشدی را برای تازه واردان عرصه کشاورزی و غذا ایجاد میکنند.