ترجمه: سلیم حیدری
علیرغم چالش های بزرگی مانند پتانسیل وجود رکود اقتصادی، اخبار سال ۲۰۲۳ آنقدرها هم بد نیست. اگر می خواهید بفهمید که چرا چشم انداز اقتصاد جهانی آنقدر که به نظر می رسد وخیم نیست این متن را بخوانید.
سال ۲۰۲۲ سالی بود که انتظار میرفت اقتصاد جهانی از آشفتگی ناشی از همهگیری کووید-۱۹ بهبود یابد. اما پس از آن، روسیه در ۲۴ فوریه به اوکراین حمله کرد و اقتصاد در گیرودار عدم اطمینان قرار گرفت.
جنگ در اوکراین و تحریمهای غرب علیه روسیه به تنشهای ژئوپلیتیکی دامن زد، قیمتهای انرژی و مواد غذایی را به سطوح بیسابقه ای افزایش داد، زنجیرههای تامین را مختل کرد و چوب لای چرخ بهبود جهانی گذاشت.
در حالی که تورم به بالاترین حد در چند سال اخیر صعود کرد، بانکهای مرکزی مجبور شدند تا با افزایش نرخهای بهره با سرعتی هولناک، شیرهای پول (نقدینگی) را محکم کنند و چشمانداز رکود در سال ۲۰۲۳ را بیشتر تقویت کنند.
با این حال، رکود تنها یکی از مشکلات اقتصادی است که امسال در انتظار ما است. در اینجا نگاهی به برخی از بزرگترین چالشهایی که احتمالاً اقتصاد جهانی با آن روبهرو است، میاندازیم.
یک رکود قریب الوقوع
انتظار میرود سال ۲۰۲۳ سومین سال از بدترین سال ها برای رشد اقتصاد جهانی در این قرن باشد. پس از سال ۲۰۰۹ که بحران مالی جهانی باعث رکود بزرگ شد و سال ۲۰۲۰ که قرنطینههای کووید-۱۹ اقتصاد جهانی را به رکود رساند.
تحلیلگران انتظار دارند که اقتصادهای بزرگ جهان از جمله ایالات متحده و بریتانیا و همچنین منطقه یورو در سال جاری وارد رکود شوند زیرا بانکهای مرکزی به افزایش نرخهای بهره ادامه میدهند تا تقاضا برای کالاها و خدمات مصرفی را کاهش دهند.
کریستالینا جورجیوا، رئیس صندوق بینالمللی پول هشدار داده است که ممکن است یک سوم اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۳ دچار رکود شود که سالی سختتر از سال ۲۰۲۲ است.
منطقه یورو که در بحبوحه بحران شدید انرژی قرار دارد و به نظر میرسد اتکای خود به سوختهای فسیلی روسیه را کنار بگذارد، و بریتانیا که احتمالاً شاهد رکود عمیقتری نسبت به همتایان خود خواهد بود.
تحلیلگران موسسه مالی بین المللی در یادداشتی تحقیقاتی نوشتند: شدت ضربه آتی به تولید ناخالص داخلی جهانی اساساً به مسیر جنگ در اوکراین بستگی دارد و افزودند که این درگیری خطر تبدیل شدن به یک “جنگ ابدی” را دارد.
انقباض در اقتصادهای پیشرفته و تقویت دلار آمریکا به صادرات لطمه می زند و برای اقتصادهای صادرات محور آسیایی مشکل ایجاد می کند. باعث تسلی خاطر است که هر رکودی احتمالاً کوتاه مدت خواهد بود و آنقدر که در ابتدا تصور می شد شدید نخواهد بود و تنها باعث افزایش اندک بیکاری می شود.
تحلیلگران کپیتال اکونومیکس در دسامبر (آذر) گفتند: «از آنجایی که به نظر میرسد تورم در سراسر جهان در حال کاهش است، بانکهای مرکزی باید بتوانند زودتر پاهای خود را از روی ترمز برداشته و اجازه دهند بهبود در اواخر سال آینده [۲۰۲۳] آغاز شود».
تورم سرسخت
افزایش قیمتها احتمالاً در سال ۲۰۲۳ تعدیل خواهد شد که تضعیف تقاضا، کاهش قیمتهای انرژی، کاهش قیمتهای عرضه و کاهش هزینههای حمل و نقل به آن کمک خواهد کرد. با این حال، تورم بالاتر از سطح هدف بانک مرکزی باقی خواهد ماند و باعث افزایش بیشتر نرخ بهره خواهد شد. این به معنای درد بیشتر برای اقتصاد و خطر بدتر شدن بحران بدهی جهانی است.
انتظار می رود تورم در منطقه یورو کندتر از ایالات متحده کاهش یابد. در آلمان (به عنوان موتور اقتصادی منطقه یورو)، انتظار می رود تورم به لطف اقداماتی مانند سقف قیمت گاز و برق کاهش یابد.
اما تورم اصلی (که منجر به ایجاد قیمتهای بیثبات مواد غذایی و انرژی می شود)، میتواند در نتیجه انتقالهای نقدی دولت برای کمک به خانوارها برای مقابله با هزینههای زندگی بالاتر، سرسختانه بالا باقی بماند.
اندرو کنینگهام، اقتصاددان ارشد اروپا در کپیتال اکونومیکس، گفت: انعطافپذیری اقتصاد [منطقه یورو] و بهویژه بازار کار، نشان میدهد که تورم میتواند برای مدت طولانیتر از آنچه ما انتظار داریم بالاتر باشد.
وی اضافه کرد که با افزایش شدید رشد دستمزدها، تورم اصلی در بخش خدمات با کندی کاهش می یابد.
او گفت: “چندین خطر آشکار برای این پیش بینی وجود دارد. “ناشناخته هایی شناخته شده” که شامل اتفاقاتی است که برای بازارهای انرژی رخ می دهد.
این اتفاقات به نوبه خود به روند جنگ اوکراین و آب و هوا بستگی دارد و همچنین اینکه چگونه تولید کنندگان آلمانی با قیمت های بالای انرژی کنار می آیند.”
هرج و مرج کووید در چین
تنها چند هفته مانده به آغاز سال ۲۰۲۳، چین خروج از سیاست بحث برانگیز خود در برابر کووید صفر را اعلام کرد. چرخش سریع سیستم مراقبت های بهداشتی این کشور را در میان افزایش نگران کننده موارد کووید تحت تاثیر قرار داده است.
با توجه به تجربه سایر کشورها، انتظار می رود سیل آلودگی ها باعث اختلال کوتاه مدت در دومین اقتصاد بزرگ جهان شود.
این می تواند ضربه ای به بهبود شکننده در زنجیره تامین جهانی وارد کند. همچنین خطر ظهور یک نوع جدید ویروس کرونا و انتشار آن به سایر نقاط جهان وجود دارد.
در حالی که چشم انداز کوتاه مدت تیره به نظر می رسد، تحلیلگران انتظار دارند که اقتصاد چین سال ۲۰۲۳ را با شرایطی روشن تر و با رونق بزرگی به پایان برساند که ناشی از کنار گذاشتن کووید صفر توسط پکن و حمایت این کشور از بخش املاک است که تقریباً یک چهارم تولید اقتصادی چین را تشکیل می دهد.
کریستین نولتینگ، مدیر ارشد سرمایه گذاری دویچه بانک در یادداشتی خطاب به مشتریان گفت: بهبود چین، همراه با بازگشایی منطقه، به این معنی است که آسیا می تواند سال ۲۰۲۳ خوبی داشته باشد.
این بهبود می تواند اقتصاد کشورهای همسایه و بسیاری از کشورهای صادرکننده کالا (مانند کشورهای آمریکای لاتین) را با توجه به اینکه چین مصرف کننده غالب کالاها است، تثبیت کند.
یک بحران انرژی
وضعیت ناپایدار انرژی، به ویژه در اروپا، همچنان در سال ۲۰۲۳ باعث دردسر دولت ها خواهد شد. اروپا ممکن است به لطف آب و هوای ملایم تر از حد معمول و کاهش مصرف انرژی توسط مصرف کنندگان، بتواند از بحران انرژی کامل در زمستان فرار کند.
تقاضای کمتر برای گرمایش به این معنی است که انبارهای منطقه که سال گذشته پر شده بود، ممکن است در پایان زمستان امسال به خوبی ذخیره شود. این احتمالاً قیمت بنزین را در بهار آینده کنترل می کند و به کاهش تورم کمک می کند.
این وضعیت همچنان می تواند در آستانه زمستان آینده چالش برانگیز شود. اروپا با صرف صدها میلیارد یورو در سال گذشته برای یافتن جایگزینی برای انرژی روسیه و محافظت از مصرف کنندگان، ممکن است بار دیگر برای پر کردن انبارهای خود دچار مشکل شود. رقابت برای گاز طبیعی مایع به ویژه با بازگشایی چین و خریداران سنتی آسیایی مانند ژاپن و کره سخت خواهد بود.
نولتینگ میگوید انرژی همچنان عامل خطر اصلی برای منطقه است، “همراه با کمبود احتمالی گاز در زمستان ۲۰۲۳/۲۰۲۴.”
تنش های ژئوپلیتیک، جنگ فناوری
تنش های نظامی و سیاسی مانند سالی که گذشت، همچنان یکی از بزرگترین خطرات برای اقتصاد باقی خواهد ماند.
در حالی که پایانی برای جنگ روسیه در اوکراین متصور نیست، اصطکاک ایالات متحده و چین بر سر تایوان، بزرگترین تولید کننده نیمه هادی در جهان و افزایش تنش ها در شبه جزیره کره در بحبوحه آزمایش موشکی کره شمالی، احتمالا سرمایه گذاران را در سال جاری نگران خواهد کرد.
نولتینگ گفت: راهحلها برای پایان دادن به تهاجم روسیه به اوکراین همچنان دست نیافتنی است.
این به نوبه خود به معنای عدم راهحلی برای اثرات ضربهای این درگیری بر جنبشهای مهاجرت، عرضه جهانی کالاهایی مثل انرژی فسیلی، مواد غذایی و تغییرات بالقوه ژئوپلیتیکی است.
نبرد برای برتری فناوری بین ایالات متحده و چین ممکن است در سال ۲۰۲۳ شدیدتر شود. سال گذشته، واشنگتن انتقال فناوری پیشرفته نیمه هادی ایالات متحده به چین را ممنوع کرد. نولتینگ گفت: «یک درگیری تجاری اکنون برای تعیین استانداردهای بلندمدت قابل اجرا در زمینههای بسیار مهم مانند 5G، هوش مصنوعی و تراشهها وجود دارد.
موفقیت در این درگیری، پایگاه قدرت کشور را در درازمدت گسترش خواهد داد. بنابراین هر دو طرف نمی خواهند به راحتی تسلیم شوند.”
منبع: دویچه وله