در حال حاضر اقتصاد کشور در حال دست و پنجه نرم کردن با تحریم‌ها و کرونا است و بار سنگین تورم را سنگینتر کرده و مردم را فقیرتر کرده است.
دکتر محمدرضا کمالی ضمن تاکید بر چالشها و مشکلات پیش روی دولت سیزدهم گفت: بیماری کرونا درمان و پیشگیری صددرصدی نداشت و تنها راه مهار آن رعایت پروتکل‌های بهداشتی و ارتقای ایمنی جامعه از طریق واکسیناسیون بود، که دولت سیزدهم در تولید و واردات واکسن عملکرد بسیار مثبتی داشتند.
آرامش نسبی که امروز در جامعه در این زمینه ایجاد شده،حاصل تلاش‌ها و تدابیر ارزشمند رئیس دولت سیزدهم حجتالاسلام رئیسی است، که با واردات واکسن و تزریق بیش از ۱۰۵ میلیون دوز واکسن محقق شده که افتخار بزرگی است.
شرایط کنونی اقتصاد کشور و اوضاعی که این روزها متاثر از کروناست، بهانهای شد برای گفتوگو با دکتر محمدرضا کمالی.
وی دارای دکترای اقتصاد و نویسنده کتابهای تاریخچه مواد مخدر، مشترکات ایران و افغانستان، جازموریان، استان هشتم، عشق جاودان، گیاهان دارویى، تاریخچه مواد مخدر در جهان و پروانه در آتش (سرگذشت شهید علی لندی) و چند کتاب دیگر است که در حال نگارشند.
گزارش کامل صحبت‌های شنیدنی جانباز شیمیایی دکتر محمدرضا کمالی را در ادامه میخوانید. وی دیگر جوانان و نوجوانان انقلابی زمان جنگ موقعی که امام خمینی (ره) فرمودند «هر کس توان حمل سلاح دارد به جبهه‌های نبرد حق علیه باطل هجوم ببرد»، احساس تکلیف می‌کند و فرمان ولی امر خود را لبیک گفته و راهی جبهه می‌شود و اکنون که این مصاحبه را میخوانید همچنان در بستر بیماری است که برای ایشان آرزوی سلامتی میکنیم.
شرایط کنونی کشور را از لحاظ اقتصادی و سیاسی چگونه ارزیابی می کنید؟
دولت باید مسائل سیاسى و جناحى همه را فعلا فداى ملت کند. اولویت مهم در کشور ما رفع بحران اقتصادى کنونى مردم و کشور از طریق فروش نفت و گاز فرآوردهاى آن و کالاهاى صادراتى و مهم برگشت پول و کالاهاى ضرورى مردم و کشور است.
باید دولتمردان هر گونه توافق به هر نامى اعم از برجام و غیره انجام دهند. مگر یادتان نیست در زمان جنگ امام وقتى بحران را حس کردند علىالرغم میل باطنى قطعنامه را پذیرفتند و کشور را نجات دادند و این تکلیف الان از سوی مردم و رهبرى به دوش رئیس جمهوری است من و همه کسانى که راى دادیم و همه ملت توقع این موارد را داریم.
عملکرد مثبت دولت آیتالله رئیسی در تزریق واکسیناسیون گامی مهم در کشور است. در دولت قبلی تعداد واکسن تزریق شده در کشور تا مرداد به ۱۸.۵ میلیون دوز رسیده بود؛ که با روی کارآمدن دولت سیزدهم و تلاش چشمگیر آن در تامین واکسن مورد نیاز، اکنون ۱۰۵ میلیون دوز واکسن کرونا در کشور تزریق شده است. واکسیناسیون یک حماسه ملی بود و وقتی مردم به صحنه آمدند در مدت کوتاهی به موفقیت رسید.
از سوی دیگر احیای برجام به عنوان یک موضوع استراتژیک برای اقتصاد ایران ضروری است. چنانچه سران کشورها در زمینه برجام دوباره به توافق برسند، نتایج اقتصادی بسیار مثبتی برای کشور خواهد داشت.
افزایش درآمد دولت، افزایش فروش نفت، ورود ارز به کشور و تقویت تجارت ایران با جهان از پیامدهای مثبت احیای برجام خواهد بود. با احیای برجام زمینه سرمایه‌گذاری خارجی در کشور فراهم می‌شود که خود عاملی برای رونق تولید و ایجاد اشتغال است.
در حال حاضر کشور تحت تاثیر تغییرات مدیریتی جدیدی است به نظر شما پیش گرفتن چه سیاستهایی میتواند اقتصاد کشور را از حالت رکود و تورم خارج کند؟
اصلاح ساختار و جراحی اقتصاد ایران فقط از راه گفتمان جهانی دیپلماسی اقتصادی از جمله حوزههای مفهومی و کارکردی نوین میسر است که بسته به نوع ضرورتهای ناظر بر وضع کشورها، الزاماتی را بر سیاست خارجی آنها تحمیل می‌کند. از آنجا که توانمندی اقتصادی و توسعه اقتصادی به یکی از مهمترین مؤلفههای قدرت ملی کشورها تبدیل شده و عمل به ضرورتهای ناشی از آن مستلزم تعامل با جهان و مشخصاً نظام اقتصاد جهانی است، دیپلماسی اقتصادی از جایگاه ویژهای در مناسبات بینالمللی کشورها برخوردار شده است.
سیاست گفتوگو و صلح در کشور یکی از بهترین کارها است. اوضاع اقتصاد کشور به شدت خراب است و مردم به خصوص اقشار متوسط و پایین جامعه در تگنای شدید اقتصادی قرار گرفتهاند. یکی از بهترین راه ها و نجات مردم، فروش نفت و برگشت وجه حاصل از این فروش و واردات کالاهای ضروری و مورد نیاز جامعه است.
برای این مهم تنها راه، تسریع در مذاکرات با اروپا و مذاکره مستقیم با آمریکا و هماهنگی بیشتر با همسایگان است.
امام خمینی(ره)به رغم میل باطنی قطعنامه را پذیرفت و کشور را از بحران نجات داد و حالا نوبت رئیس جمهوری محترم است که با هماهنگى سران سه قوه و رهبرى عزیز بخاطر کسانی که برای بهتر شدن وضع اقتصادی کشور با شجاعت در انتخابات شرکت کردند و رای دادند با درایت این مهم را انجام دهند. تا کشور از رکود و تورم خارج شود.
یکی از دستاوردهای مهم صلح را میتوان در افزایش امیدواری و ارتقای اعتماد سیاسی نهادها و نشاط اجتماعی برآمده از آن دانست که خود تابعی از امید به بهبود وضع اقتصادی، ارتقای استانداردهای معیشتی، بهبود جایگاه و منزلت ملی و افزایش حس غرور ملی کشور است.
بیشترین ظرفیت های اقتصادی ایران مربوط به چه بخشهایی است و آیا پیوستن ایران به بازارهای جهانی می تواند این ظرفیت ها را شکوفا کند؟
بیشتر ظرفیتها مربوط به حوزه تولید است. دستیابی به تولید بیشتر با توجه به منابع محدود یکی از مهمترین اهداف اقتصادی هر جامعه محسوب می‌شود. در بسیاری از کشورهای جهان، منابع، امکانات و استعدادها نه تنها متنوع و محدود است، بلکه توزیع فضایی این منابع در داخل کشورها نیز از الگویی یکپارچه و همگون تبعیت نمیکند. ایران نیز در زمره این کشورها قرار دارد. مناطق مختلف کشور دارای امکانات ویژه طبیعی، وسعت، تنوع آب و هوایی و قابلیتهای نیروی انسانی متفاوتی است.
درآمد کشوری مانند هلند که مساحتی کوچکتر از سه استان شمالی کشور دارد، از کشاورزى سه برابر درآمد کل ایران است با اینکه آب و هوای این استانها بهتر است. در این کشور به دنبال توسعه کشاورزی مدرن و صنعتی بودهاند حال آنکه شمال ایران بیشتر ویلا سازی صورت گرفته است در صورتی که شمال ایران بهترین منطقه کشت چای و برنج است اما بیشتر این محصولات از هند وارد می‌شود.
بومیسازی مبتنی بر برنامه میتواند اقتصاد کشور را از وابستگی نجات دهد. در سالهای گذشته برنامههایی برای خودکفایی در جهت تولید گندم ارائه و اجرا شد و به خودکفایی هم نزدیک شدیم، اما بعد از آن رها شد و دوباره برای تامین گندم به واردات وابسته شدیم.
ایران با ۱۸ درصد منابع گاز و ۹ درصد منابع نفت در بین کشورهای معدنی دنیا موقعیت منحصر به فردی برای تأمین انرژی فعالیتهای معدنی به‌خصوص در فرآوری و فلزات دارد و قیمت انرژی در ایران باتوجه به منابع عمده تا۵۰ درصد قیمت جهانی است و این موقعیت شرایطی را فراهم می کند که شرکتهای بزرگ، کل عملیات مرتبط با معدن را از استخراج، صنایع تولید فلزات به خصوص فولاد در ایران با قیمت تمام شده مناسب انجام دهند و به بازارهای نزدیک منطقه صادر کنند.
ارزش ذخایر معدنی شناسایی شده ایران سه درصد ذخایر مواد معدنی جهان را شامل می‌شود.
آیا اقتصاد ایران تحت تاثیر سوءمدیریت قرار دارد، چرا اوضاع اقتصاد کشور بهتر نمیشود و به نظر شما اصلاحات باید از کجا آغاز شود؟
بحران سوءمدیریت به مراتب سنگینتر از تحریمهای دشمن است. سوءمدیریت و نظارت نداشتن صحیح بلای جان کشور شده و برخی مسئولان به جای انجام کار مفید منابع را حیف و میل کردهاند و آدرس غلط به مردم میدهند، و این مشکلات اقتصادی کشور را تشدید و بار سنگین تورم را سنگینتر و مردم را فقیرتر کرده است.
سوء‌مدیریت‌ها و اشکالاتی که در ساختار مدیریتی اقتصادی در برخی از بخش‌ها وجود دارد، به طور حتم در افزایش قیمت کالاهای اساسی تاثیرگذار بوده است. در این میان نوسانات نرخ ارز و بی‌ثباتی اقتصادی یکی از عوامل اصلی افزایش هزینه‌های تولید و در نهایت گرانی انواع و اقسام کالاها در کشور است که باعث شده تامین نیازهای معیشتی مردم به امری مشکل تبدیل شود. روال بازار در شرایط فعلی به این‌گونه است که وقتی یک کالا گران می‌شود، قیمت مابقی کالاها نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد. در همین شرایط تحریم هم می‌شود همه چیز را برای رشد کشور مهیا کرد و میبینیم که نیروی کار جوان و متخصص، استعداد و نیز منابع طبیعی کافی به وفور در ایران پیدا می‌شود.
راهکار برون رفت از شرایط دشوار اقتصادی کشور چیست؟
بخشی از مشکلات، به دلیل تحریم‌ها و فکارشناس امور اقتصادی و سیاسی ایرانوش نفت ایران است. اکنون دو مشکل در بخش فروش نفت وجود دارد. یکی مشکل تحریم است که با فشار‌های آمریکا بخش خصوصی بسیاری از کشورها نیز نمی‌توانند وارد معامله با ایران شوند و تحریم‌ها را دور بزنند. دیگری هم افزایش هزینه های ایران در این شرایط است زیرا مجبور به دور زدن و طولانیشدن فرآیند خرید و فروش هستیم.
در حال حاضر نزدیک به ۴۰ درصد جامعه ایران زیر خط فقر زندگی می‌کنند که این عدد بالایی است. میخواهم بگویم این اقتصاد با این وضع نمیتواند رشد کند و نیاز به تصمیم سخت دارد تصمیمی درباره اصلاح ساختار و جراحی اقتصاد ایران که این مهم فقط از راه گفتمان جهانی صورت می گیرد.
