مسعود وطنخواه
افزایش عرضه از سوی نوسان‌گیران برای شناسایی سود در اولین روز معاملاتی هفته سبب شد که فشار فروش روز شنبه به نیمه اول دیروز نیز تسری یابد که همین امر موجب منفی شدن بازار سرمایه شد، اما در نیمه دوم زمان معاملات و حضور پرقدرت خریداران سبب تغییر روند نزولی بازار سرمایه شد. به عبارت دیگر از هیجانات فروش در بورس کاسته شد.
شاخص کل بورس نیز که در ابتدا زمان معاملات به دلیل جو روانی شکل‌گرفته روز شنبه با کاهش ۲۸هزار و ۹۰۴واحدی وارد تراز یک‌میلیون و ۳۳۷هزار واحدی شده بود. با افزایش تقاضای خرید در نیمه دوم زمان معاملات ۲۱هزار واحد از افت اول وقت خود را جبران کرد و از آنجا که بیشتر نمادهای بازار سرمایه در نیمه اول منفی بودند و حتی تعدادی از شرکت‌ها صف فروش داشتند، رشد تقاضا و معاملات در محدوده منفی سبب افت شاخص کل شد، اما ادامه روند افزایشی تقاضا و معاملات انجام‌شده در محدوده مثبت، سرانجام موجب تعدیل مقدار نزولی بورس شد.
شاخص کل در حالی روز گذشته کاهش ۰.۵درصدی را ثبت کرد که افت شاخص کل (هم‌وزن) ۰.۲درصد بود. تفاوت دو مقدار شاخص کل و هم‌وزن بیانگر افت قیمت بیشتر در نمادهای با وزن بیشتر (شاخص‌سازها) است.
شاخص کل بورس نشان‌دهنده میانگین میزان تغییرات قیمت و سود سهام شرکت‌های فعال در بازار سرمایه است.
در شاخص کل تاثیر شرکت‌ها بر اساس بزرگی ( تعداد سهام ) و سرمایه آنها است؛ بنابراین ارزش تمام شرکت‌ها برابر نیست و وزن شرکت‌ها و مقدار در شاخص کل متفاوت است. برای نمونه، نمادهای بزرگی همچون فملی، فولاد، فارس، خودرو، شستا، که تعداد سهام و معامله بیشتری دارند تاثیرگذارتر از شرکت‌های کوچک هستند.
اما در محاسبه شاخص کل (هم‌وزن)، وزن و اندازه شرکت‌ها تاثیرگذار نیست و سرمایه آنها یکسان در نظر گرفته می‌شود و تاثیر افزایش و کاهش سود و قیمت سهام شرکت‌ها در این شاخص به یک میزان اثر دارد.
شاخص کل، عملکرد و وضع بورس را نشان می‌دهد، اما معیار مناسبی برای رشد و افت بازار سرمایه نیست؛ برای اینکه در خیلی از مواقع ممکن است چند شرکت بزرگ که وزن زیادی در نوسان بورس دارند با مثبت یا منفی شدن‌شان شاخص کل را مثبت یا منفی کنند؛ در حالی که وضع بسیاری از شرکت‌های دیگر متفاوت است. در نتیجه، شاخص کل هم‌وزن می‌تواند به شکل بهتری وضع کلی بازار را نشان دهد.
کاهش ارزش معاملات
ارزش معاملات روز گذشته در حالی ۱۴.۹هزار میلیارد تومان بود که این مقدار در اولین روز هفته ۱۷هزار میلیارد تومان را ثبت کرد. مقدار ارزش معاملات به دلیل اینکه می‌تواند برای تشخیص ورود یا خروج نقدینگی مورد استفاده سرما‌یه‌گذاران واقع شود به عنوان یکی از مولفه‌های مهم برای فعالان بازار سرمایه است. به طور معمول ارزش معاملات بالای ۱۲هزار میلیارد تومان گویای وضع مناسب معاملات بورس است.
ورود نقدینگی به بازار یکی از راهکارهایی است که سرمایه‌گذار با استفاده از آن می‌تواند تشخیص بدهد که چه زمانی پول خود را وارد بازار کند و با استفاده از آن سهام بخرد. یکی از سیگنال‌هایی که تعیین می‌کند ورود نقدینگی به بازار سرمایه اتفاق افتاده است یا خیر، ارزش معاملات روزانه بازار است. ارزش معاملات از ضرب حجم معاملات روزانه در قیمت به‌دست می‌‌آید.
روند معاملاتی در گروه‌های بازار سرمایه دیروز گویای دو نیمه متفاوت بود. به عنوان نمونه در گروه پالایشی‌ها، در ابتدای زمان معاملات صف خرید ۱۴۲میلیون سهمی شرکت پالایش نفت اصفهان عرضه شد، اما دوباره با افزایش تقاضا این نماد در صف خرید قفل شد که این وضع تا پایان زمان معاملات ادامه داشت. پالایش نفت بندرعباس نیز که با عرضه‌های زیاد در نیمه اول زمان معاملات به دلیل مواجه شدن با عرضه‌های بالا در محدوده منفی دادوستد می‌شد در نیمه دوم بازار ابتدا صف خرید را تجربه کرد و در ادامه با افزایش عرضه آخرین معامله‌اش در محدوده ۳درصد بود.
گروه بانکی هم نظیر پالایشی‌ها دو نیمه متفاوت داشتند؛ به گونه‌ای که بانک تجارت که ابتدا منفی بود، در پایان صف خرید را تجربه کرد و بانک ملت نیز در پایان زمان معاملات سبز رنگ شد.
