کشاورزی و دامپروری در جنوبی ترین نقطه زمین

محمد حسن گودرزی

عصراقتصاد: نیوزیلند (New Zealand) یا زلاندنو کشوری در جنوب غربی اقیانوس آرام است، این کشور از دو جزیره بزرگ و تعداد زیادی جزیره کوچک تشکیل شده و مناطق خودمختار نیو، جزایر کوک، توکلائو و راس را هم در بر می‌گیرد. زلاندنو فاصله زیادی با دیگر خشکی‌های کره زمین دارد، به طوریکه استرالیا نزدیکترین همسایه این سرزمین در دو هزار کیلومتری آن قرار دارد. نزدیکترین همسایگان این کشور از شمال جزایر تونگا، فیجی، نیوکالدونیا هستند.

با توجه به اینکه زلاندنو بیش از ۸۰ میلیون سال از خشکی‌های دیگر زمین جدا بوده‌، این امر موجب شده تا این کشور به مانند استرالیا مجموعه منحصربه‌فردی از جانوران و گیاهان را در خود جای دهد. زلاندنو یکی از آخرین سرزمین‌هایی است که انسان پا به آن گذاشت. بر اساس سرشماری سال ۲۰۱۳ حدود ۷۴ درصد از جمعیت چهارونیم میلیون نفری زلاندنو اروپایی‌تبار هستند و مائوری‌ها با ۱۵ درصد بزرگترین اقلیت قومی را شکل می‌دهند. آسیایی‌ها نزدیک به ۱۲ درصد و ساکنان جزایر اقیانوسیه بیش از ۷ درصد جمعیت این کشور را شامل می‌شوند. زلاندنو در زمره کشورهای توسعه ‌یافته و متمول قرار داشته و در سال ۲۰۱۳ هفتمین کشور دنیا از نظر شاخص توسعه انسانی بوده است.

رئیس حکومت زلاندنو ملکه الیزابت دوم است، فرماندار کل که با پیشنهاد پارلمان زلاندنو انتخاب می‌شود، مسئولیت امضای قوانین را برعهده دارد، هرچند قدرت او و ملکه کاملاً تشریفاتی است و پارلمان که در انتخابات عمومی برگزیده می‌شود تنها مرجع قانون‌گذاری در کشور است و نخست‌وزیر را که در رأس قوه مجریه قرار می‌گیرد انتخاب می‌کند.

زلاند نو اقتصاد پیشرفته و پررونقی دارد و در زمره کشورهای توسعه‌یافته و متمول قرار می‌گیرد و در سال ۲۰۱۳ هفتمین کشور دنیا از نظر شاخص توسعه انسانی بوده است. اما اقتصاد آن بسیار متکی به صادرات محصولات کشاورزی و دامپروری است. تولید ناخالص داخلی این کشور در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ به ترتیب ۱۷۱ و ۱۸۲ میلیارد دلار بوده است. رشد اقتصادی ۱٫۴ و ۱ درصدی هم در همین سال‌ها مشاهده شده است. نرخ بیکاری در نیوزیلند هم حدود ۵ درصد است. واردات این کشور در سالهای ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ هم حدود ۵۱ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود. ضمن اینکه درآمد سرانه در این کشور هم روند صعودی داشته و از ۳۷ هزار و هفتصد در سال ۲۰۱۳ به ۳۹ هزار دلار آمریکا در سال ۲۰۱۴ افزایش یافته است.

در سال ۲۰۰۹ لبنیات حدود ۲۱ درصد، پشم ۶٫۳ درصد، میوه ۳٫۵ درصد، ماهی ۳٫۳ درصد و دیگر محصولات کشاورزی و دامپروری از جمله شراب و گوشت ۱۳٫۲ درصد کالاهای صادراتی زلاندنو را تشکیل می‌داده‌اند. در اواخر قرن نوزدهم پشم مهمترین کالای تولیدی نیوزیلندی‌ها بود و صنایعی چون صید نهنگ و فک، تولید الوار، تولید کتان، و استخراج طلا نیز در دوره‌های مختلف در اقتصاد زلاندنو اهمیت داشتند. نوسانات قیمتی در بازارهای جهانی باعث کاهش تولید محصولاتی چون پشم و جایگزینی آن با محصولاتی چون لبنیات و شراب شده‌است.

کشاورزی در زلاندنو را می توان بزرگترین بخش اقتصاد تجاری این کشور دانست. در سال ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ نزدیک به دو سوم از اقلام و تولیدات صادراتی زلاندنو به محصولات کشاورزی و یا مرتبط به این بخش را تشکیل می داد. در ماه مارس سال ۲۰۰۲ محصولات بخش کشاورزی زلاندنو در حدود ۱۴ میلیارد دلار ارزش داشت و به خارج از این کشور صادر شد. این کشور همچنین عضو گروه کنز (Cairns Group) است که در حال تلاش برای برقراری تجارت آزاد محصولات کشاورزی میان کشورهای عضو خود است.

در دهه هفتاد میلادی زلاندنو برای رشد و توسعه بخش کشاورزی در این کشور یارانه هایی را به فعالان این بخش اختصاص داد تا جایی که در دهه ۸۰ میلادی برخی از کشاورزان در حدود ۴۰ درصد از درآمد های خود را از طریق همین یارانه ها به دست می آوردند. با این همه این کمک ها در سال ۱۹۸۴ و با روی کار امدن حزب کارگر در این کشور به پایان رسید و این حزب تمامی یارانه اختصاص داده شده به بخش کشاورزی این کشور را قطع کرد.

بخش کشاورزی در زلاندنو با توجه به صادرات محور بودن آن تلاش زیادی را برای ماندن در بازار های نقاط مختلف جهان از جمله اروپا انجام داد. این تلاش ها باعث شد که کشاورزان این کشور به آخرین فناوری های روز برای افزایش بهره وری در محصولات تولیدی خود مجهز شوند و از این نظر همپای سایر کشاورزان رقیب خود در آمریکا و اروپا حرکت کنند. در زمینه تغذهی دام و طیور کشاورزان این کشور به ندرت ممکن است دام های خود به خصوص گاو و گوسفند را از طریق چرای در مراتع طبیعی تغذیه کنند. کشاورزان این کشور برای تغذیه دام های خود از مکمل هایی که در کاه و یونجه ای که به حیوانات خود می دهند کمبود مواد غذایی برای آنها را جبران می کنند. پرورش خوک نیز به طور کلی در داخل طویله ها و خوکدانی ها انجام می شود.

در زمینه تولید لبنیات زلاندنو یکی از بزرگترین تولید کنندگان لبنیات در جهان به شمار می رود و از نظر تولید شیر این کشور در رتبه هشتم جهان قرار دارد که به تنهایی ۲.۲ درصد از تولیدات شیر را در جهان به خود اختصاص داده است. تا پایان سپتامبر ۲۰۰۷ این کشور در حدود ۱.۳ میلیارد کیلو شیر جامد و در حدود ۸.۳۸ میلیارد محصولات لبنی به سایر کشورهای جهان صادر کرده است. تخمین زده می شود که در حدود ۴.۲ میلیون راس گاو شیرده در این کشور وجود داشته باشد. تا اواسط سال ۲۰۰۵، در حدود ۱۲۸۷۶ مزرعه تولید لبنیات در زلاند نو وجود داشته که مساحت آنها به ۲.۱ میلیون هکتار می رسد. وایتاکو (Waikato)، تاراناکی(Taranaki)، ساتلند(Southland)، نورت لند(Northland)، هورونوآ (Horowhenua)، ماناوتو (Manawatu) و وستلند(Westland) از عمده مراکز تولید شیر و لبنیات در زلاند نو به شمار می روند که تولیدات آنها در حدود ۹۴.۸ درصد از تولید لبنیات در این کشور را شامل می شود.

صنعت تولید گوشت در زلاندنو به دلیل حضور همسایه ای مانند استرالیا به خوبی پیشرفت کرده است. در واقع براساس آمار سازمان جهانی غذا( فائو) صنعت دامداری این کشور باعث شده که صنایع وابسته به دامداری مانند کشتارگاه های صنعتی در این کشور رشد کنند. براساس آمار در زلاندنو در حدود ۳۹ میلیون راس گوسفند در این کشور وجود دارد که چند برابر ساکنان زلاندنو است و این امر باعث شده بیشترین تراکم گوسفند در جهان متعلق به زلاندنو باشد. برای حدود ۱۳۰ سال، پرورش گوسفند مهم ترین صنعت کشاورزی کشور بود و صنعت گوشت در این کشور وابسته به صادرات گوشت گوسفند بود. اما در اواخر دهه هشتاد میلادی صادرات لبنیات و محصولات شیری بر صادرات گوشت پیشی گرفت. با این حال زلاندنو از جمله بزرگترین صادرکنندگان گوشت گوسفند است. در این کشور در حدود ۱۶ هزار مزرعه و چراگاه مخصوص تولید گوشت گوسفند و گاو وجود دارد و این کشور با صادرات سالانه ۲۴ میلیون راس گوسفند مقام اول صادرات گوسفند را در جهان دارد. صادرات گوسفند به صورت دام زنده و یا فراورده های گوشتی مرتبط انجام می شود. کشورهای شرق آسیا و آمریکا از جمله وارد کنندگان گوسفند و محصولاتی مانند گوشت از نیوزیلند به شمار می آیند.

سابقه حضور گوسفند در زلاندنو به سال های ۱۷۷۳ تا ۱۷۷۸ هنگامی که جیمز کوک کاشف انگلیسی موفق به کشف زلاندنو شد باز می گردد. دوره زمانی بین سال های ۱۸۵۶ تا ۱۹۸۷ را می توان عصر طلایی صنعت گوشت گوسفند در زلاندنو دانست که در این دوره زلاندنو به شکوفایی و رونق اقتصادی زیادی دست پیدا کرد. در سال ۱۹۸۲ جمعیت گوسفند در زلاندنو در اوج بود و تعداد گوسفندان در این کشور به عدد ۷۰ میلیون راس دام رسید. اما بعد از آن بود که رونق این صنعت در این کشور به دلیل کاهش و بروز رکود در بخش لبنیات زلاندنو از بین رفت و تعداد گوسفندان در این کشور رو به کاهش نهاد. این رکود و بحران در صنعت گوسفند داری زلاندنو تا حدی بود که شمار گوسفندان در سال ۱۹۸۷ تقریبا نصف شد و به ۳۰ میلیون راس کاهش پیدا کرد. یکی از دلایل رکود در این صنعت را می توان به قطع شدن یارانه های دولتی دانست که باعث فشار بر دامداران شد.

علیرغم این کاهش در دهه هشتاد برخی از مناطق زلاندنو که به صورت تپه است از دهه ۶۰ با رونق و افزایش دام رو به رو شده اند. علت این رشد را می توان به عواملی مانند استفاده بهینه از پوشش گیاهی مراتع، استفاده از آفت کش ها و کنترل علف های هرز در مراتعی که گوسفندان در آن چرا می کنند، تنظیم و مدیریت استفاده از از مزارع و معرفی نژاد های مقاوم گوسفند به بیماری به مرتع داران و صاحبان صنعت گوشت نسبت داد.

اولین محموله گوشت منجمد زلاندنو در سال ۱۸۸۲ به بریتانیا صادر شد. بعد از آن تاکنون با گسترش مزارع و مراتع مخصوص گوسفندان، سرمایه گذاری و برنامه ریزی های گسترده اقتصاد این کشور به طور کامل متحول شد. در حال حاضر تقریبا یک سوم صادرات و تولیدات زلاندنو مربوط به گوسفند و محصولات تولیدی مانند گوشت گوسفند، پشم و مواد لبنی است.

براساس آخرین آمار تعداد گوسفندان در زلاندنو در سال ۲۰۰۷ در حدود ۳۹ میلیون راس بوده که با توجه به جمعیت ۴ میلیونی این کشور در سال ۲۰۰۶ به طور تقریبی ۱۰ گوسفند برای هر زلاندنویی وجود داشته است. با این آمار این کشور در رده ششم بیشترین تعداد گوسفند در جهان قرار دارد. در ژوئن ۲۰۱۵ تعداد گوسفندان در این کشور به رقم ۲۹.۱ میلیون راس دام رسید.