کلید پتروشیمی برای بازکردن قفل ناترازی گاز
سرمایهگذاری، صرفهجویی و مشارکت مردم مسیر تأمین پایدار گاز و حفظ تولید پتروشیمی را هموار میکند
آیدا برخورداری
در شرایطی که ناترازی گاز به یکی از مهمترین چالشهای اقتصاد انرژی کشور تبدیل شده، صنعت پتروشیمی با مجموعهای از برنامههای عملیاتی، سرمایهگذاریهای هدفمند و جلب مشارکت اجتماعی، بهطور جدی وارد میدان مدیریت مصرف شده است، اقدامی که هدف نهایی آن، جلوگیری از افت تولید، حفظ صادرات غیرنفتی و کاهش هدررفت منابع ملی است.
به گزارش عصراقتصاد، در همین راستا، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی از تمرکز ویژه شرکتهای پتروشیمی بر کاهش مصرف گاز در سه استان شمالی گیلان، مازندران و گلستان خبر داده است. حسن عباسزاده با اشاره به امضای تفاهمنامههای جدید در حوزه بهینهسازی مصرف انرژی، اعلام کرد: برآوردها نشان میدهد در یک دوره چندماهه اجرای این برنامهها، حدود ۲ میلیون مترمکعب در روز کاهش مصرف گاز محقق خواهد شد؛ رقمی معنادار که میتواند نقش مهمی در تأمین پایدار خوراک پتروشیمیها و کاهش فشار بر شبکه گاز کشور ایفا کند.
به گفته عباسزاده، گاز طبیعی یکی از مهمترین خوراکهای صنعت پتروشیمی بهشمار میرود و افزایش مصرف در بخشهای خانگی و عمومی، بهویژه در فصل سرد، گاهی محدودیتهایی را برای صنایع ایجاد میکند. از همینرو، راهبرد اصلی صنعت در مقطع کنونی، نه صرفاً مطالبه خوراک بیشتر، بلکه مشارکت فعال در مدیریت تقاضا و اصلاح الگوی مصرف است، مسیری که بدون همراهی مردم، نهادهای محلی و رسانهها به نتیجه نخواهد رسید.
صنعت پتروشیمی با تمرکز بر مدیریت مصرف، کاهش هدررفت گاز و اجرای پروژههای بهینهسازی میکوشد تولید، صادرات و تراز انرژی کشور را در فصل سرد حفظ کند
بر اساس این برنامه، شرکتهای پتروشیمی با بهرهگیری از شرکتهای کارور انرژی، اقدامهایی نظیر فرهنگسازی عمومی، اصلاح و تعویض تجهیزات گرمایشی و افزایش راندمان مصرف انرژی را در مناطق پرمصرف اجرا میکنند. انتخاب سه استان شمالی نیز به دلیل سهم بالای مصرف گاز در بخش خانگی، گلخانهها، مرغداریها و صنایع عمومی صورت گرفته؛ بخشهایی که اصلاح مصرف در آنها بیشترین اثرگذاری را بر تعادل شبکه گاز دارد.
عباسزاده با بیان اینکه هدفگذاری امسال صنعت پتروشیمی دو برابر سال گذشته است، تأکید کرد انتظار میرود کاهش مصرف به حدود ۴۲ درصد برسد. وی ابراز امیدواری کرد که با اجرای این طرحها، زیان ناشی از کاهش تولید پتروشیمیها در فصل سرد به حداقل ممکن برسد و واحدها سریعتر به مدار کامل تولید بازگردند.
در کنار مدیریت مصرف، جمعآوری گازهای مشعل نیز یکی دیگر از محورهای مهم اقدام صنعت پتروشیمی است. به گفته معاون وزیر نفت، روزانه حدود ۱۵۰۰ میلیون فوتمکعب گاز مشعل از طریق پروژههای بزرگ، بهویژه در خوزستان، در حال جمعآوری است. تاکنون ۱۴ مشعل بزرگ در پروژه بیدبلند خلیج فارس خاموش شده و این روند ادامه دارد؛ اقدامی که هم منافع زیستمحیطی دارد و هم منابع ارزشمند ملی را دوباره به چرخه اقتصادی بازمیگرداند.
در همین زمینه، مدیر بهینهسازی مصرف انرژی شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز از هدفگذاری برای کاهش ۲۶۰ میلیون مترمکعب مصرف گاز در این صنعت خبر داده است. علی ربانی با تأکید بر اینکه رویکرد صنعت پتروشیمی کاهش سطح رفاه مردم نیست، گفت هدف اصلی، جلوگیری از هدررفت انرژی و مصرف درست و بهاندازه آن است. به گفته او، صنعت پتروشیمی طی چهار سال گذشته موفق شده ۱.۷ میلیارد مترمکعب مصرف گاز طبیعی را کاهش دهد و اکنون ۸۴ پروژه جدید در این حوزه در دست اجراست.
ربانی با اشاره به نقش کلیدی پتروشیمی در اقتصاد انرژی کشور، یادآور شد که این صنعت تنها حدود ۱۰ درصد گاز توزیعی کشور را مصرف میکند، اما ۶۵ درصد درآمد هدفمندی یارانهها از محل فروش گاز را تأمین میکند. از سوی دیگر، بیش از ۹۰ درصد برق مورد نیاز واحدهای پتروشیمی در داخل این صنعت تولید میشود؛ مزیتی راهبردی که اهمیت تأمین پایدار گاز را دوچندان میکند.
او با توصیف واحدهای تولیدی بهعنوان «خط مقدم جنگ اقتصادی»، کمبود خوراک گاز طبیعی را یکی از بزرگترین موانع پیشروی این جبهه دانست و تصریح کرد که ۷۰ درصد مصرف گاز کشور در فصل سرد به بخش خانگی و تجاری اختصاص دارد. به گفته ربانی، تجربه سال گذشته در استان مازندران نشان داد که مشارکت مردم میتواند در یک بازه کوتاه، کاهش ۴۱ میلیون مترمکعبی مصرف گاز و جلوگیری از انتشار ۸۰ هزار تن کربن را رقم بزند.
نکته قابل توجه دیگر، استفاده اجتماعی از منافع صرفهجویی انرژی است. ربانی نمونهای از این رویکرد را اهدای ۶۱۰ ویلچر به کودکان نیازمند عنوان کرد؛ اقدامی که بدون هزینه بودجهای دولتی و صرفاً از محل مدیریت مصرف انرژی انجام شد و صف انتظار ویلچر در پنج استان را به صفر رساند.
در بعد کلانتر اقتصادی، دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی نیز بر پیوند مستقیم مدیریت مصرف گاز با رشد صادرات غیرنفتی تأکید دارد. احمد مهدوی ابهری با اشاره به وجود ۲۳ درصد ظرفیت خالی در صنعت پتروشیمی، گفت حدود ۶۰ درصد این ظرفیت بلااستفاده به دلیل کمبود خوراک است؛ ظرفیتی که ارزش اقتصادی آن سالانه نزدیک به ۲۰ میلیارد دلار برآورد میشود.
کمبود خوراک گاز، میلیاردها دلار ظرفیت خالی پتروشیمی را بلااستفاده گذاشته و مدیران صنعت با صرفهجویی، مشارکت مردم و جمعآوری گازهای مشعل بهدنبال جبران آن هستند
به گفته وی، سال گذشته بهدلیل کمبود گاز، حدود یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار صادرات پتروشیمی از دست رفت، رقمی معادل ۲.۵ درصد کل صادرات غیرنفتی کشور. این در حالی است که برنامه هفتم توسعه، رشد سالانه ۲۳ درصدی صادرات غیرنفتی را هدفگذاری کرده و صنعت پتروشیمی میتواند یکی از موتورهای اصلی تحقق این هدف باشد.
در مجموع، آنچه از اظهارات مسئولان و فعالان صنعت پتروشیمی برمیآید، چرخش یک نگاه مهم است، از رویکرد صرفاً مصرفمحور به سمت بهرهوری، مشارکت اجتماعی و سرمایهگذاری هوشمند. مسیری که اگر تداوم یابد، نهتنها ناترازی گاز را قابل مدیریتتر میکند، بلکه همزمان تولید، صادرات، محیط زیست و منافع اجتماعی را نیز تقویت خواهد کرد.
