۴ دهه بلاتکلیفی در دو راه ریلی بین المللی
در دهه ۷۰ پیشنهاد راه اندازی ریل میانه- اردبیل- آستارا داده شد و در همان دهه پیشنهاد دیگری نیز مطرح شد اما اکنون هر دو راه ریلی همچنان نیمه کاره مانده است.
به گزارش خبرنگار مهر، در سال ۱۳۷۴ پیشنهاد راه اندازی راه آهن میانه- اردبیل- آستارا داده شد که با توجه به عدم پیگیری های لازم ساخت راه آهن قزوین- رشت- آستارا که باعث تخریب محیط زیست بود مورد تایید قرار گرفت.
در سال ۱۳۷۸ خبرهایی مبنی بر نقشه برداری مسیر راه آهن میانه- اردبیل آغاز شده بود و این خبر پس از گذشته دو دهه متروکه ماند و پروژه راه آهن قزوین- رشت- آستارا مطرح شد که بخشی از راه آهن کریدور شمال- جنوب خواهد شد.
اکنون راه آهن رشت – آستارا که متاسفانه یک خطه و غیر قابل تبدیل به دو خطه به دلیل زیرساخت‌های کنونی از جمله ابنیه پل و تونل است، هنوز به انزلی نرسیده و در مسیر خود تا آستارا ناگزیر زمین‌های زراعی و جنگل‌ها را تخریب خواهد کرد.
برای احداث این خط ریلی، تونل‌هایی در کوه ها احداث خواهند کرد و طبیعت ضعیف جنگل‌های هیرکانی را تخریب خواهد کرد و به سخنی دیگر هزینه ای زیاد بر کشور تحمیل خواهد کرد.
در حالی که راه آهن «میانه – اردبیل- آستارا» هم تخریب و هم هزینه کمتری داشت و هم اردبیل را از تنگنا نجات می داد و هم زودتر به قفقاز متصل می شد.
نگاه‌های منطقه‌ای به خطوط ریلی توجیه اقتصادی ندارد
محمدجواد شاهجویی، متخصص راه آهن و ترانزیت و سرمایه‌گذاری درخصوص خط ریلی اردبیل به پارس آباد به خبرنگار مهر گفت: تنها توجیه اقتصادی این خط اتصال آن از شمال به جنوب بوده است که بعد از افتتاح خط ریلی رشت – آستارا این خط ریلی دیگر توجیه اقتصادی نخواهد داشت.
او در ادامه بیان کرد: اکنون باید تمام تمرکز بر افتتاح خط ریلی رشت- آستارا باشد که برای ما می‌تواند آورده های بین‌المللی داشته باشد نه خط ریلی اردبیل به پارس آباد البته خط ریلی اردبیل به یانه هم توجیه اقتصادی نداشت و شرایط مشابه با خط ریلی اردبیل- پارس آباد را داشته است.
این متخصص راه اهن در ادامه بیان کرد: با احترام به مردم اردبیل اما باید به شرایط اقتصادی کلان نگاه داشت و این خط ریلی توجیه ندارد وقتی خط ریل‌های دیگر در اولویت است و باید به آن‌ها توجه شود. البته برخی ز نمایندگان و مسؤولان دید منطقه‌ای دارند به همین دلیل است که اسرار بر خط ریلی دارند.
شاهجویی در پایان بیان کرد: به دلیل نداشتن نگاه جامعه به خطوط ریلی چنین رخ دادهایی پیش می‌آید؛ اما باید نگاه جامع به خط ریلی داشت و کریدورهای ترانزیتی را بیشتر مورد توجه قرار داد.
خط آهن رشت-آستارا ۳ ساله ساخته می‌شود
ایران و روسیه برای ساخت ابرپروژه ریلی رشت-آستارا به توافق رسیدند. قرار است این خط آهن استراتژیک در مدت ۳ سال احداث شود.
شهریار افندی‌زاده خط‌آهن رشت- آستارا را مهم‌ترین پروژه ریلی کشور دانست و اظهار کرد: با وجود انجام مذاکرات با روسیه و آذربایجان به منظور مشارکت در تکمیل این خط ریلی، این پروژه را چه با حضور روسیه و چه بدون حضور این کشور تکمیل می‌کنیم تا برای افزایش ترانزیت کشور مورد استفاده قرار گیرد.
او ادامه داد: این پروژه ۱۶۲ کیلومتری کریدور شمال-جنوب از بندر عباس تا رشت و از رشت تا آستارا را تکمیل می‌کند و ایران از طریق آذربایجان به روسیه و شمال اروپا وصل می‌شود.
این مسئول یادآور شد: دولت روسیه علاقمند به مشارکت در تکمیل راه‌آهن رشت- آستارا است تا به صورت وام و یا روش‌های دیگر به تامین مالی این خط ریلی کمک کند. به همین منظور طی ماه‌های اخیر مذاکراتی با دولت روسیه در راستای توسعه ترانزیت میان دو کشور انجام شده است.
افندی‌زاده افزود: برای این کار تفاهمنامه دو جانبه بین ایران و روسیه پیشنهاد داده شده و تفاهمنامه سه جانبه‌ای نیز میان ایران، روسیه و آذربایجان منعقد شده که پیرو بیانیه مشترک با امضای وزرای سه کشور است.
در این تفاهمنامه محورهایی درباره احداث و نحوه بهره‌برداری پروژه ریلی در ۱۶ ماده پیش‌بینی شده که شامل تعیین نوع طراحی خط از جمله عرض خطوط ریلی این پروژه است.
مشخصات راه آهن اردبیل- میانه- آستارا
سرپرست مجری راه آهن میانه- اردبیل درباره مشخصات فنی راه آهن میانه- اردبیل خاطرنشان کرد: طول این خط آهن ۱۷۵ کیلومتر بوده و در ۱۱ قطعه در حال اجراست.
علی کاظمی افزود: راه آهن میانه- اردبیل از ایستگاه زاویه واقع در شهرستان میانه استان آذربایجان شرقی آغاز می‌شود و با عبور از منطقه کوهستانی به ایستگاه اردبیل می‌رسد.
او توضیح داد: به لحاظ شرایط توپوگرافی، ۳۵ درصد این پروژه در منطقه کوهستانی و سخت‌گذر، ۴۵ درصد در تپه ماهور و ۲۰ درصد در منطقه هموار واقع شده است.
به گفته سرپرست مجری راه آهن میانه- اردبیل، این محور با مشارکت ۱۱ شرکت پیمانکاری و نظارت ۶ شرکت مهندسان مشاور در حال اجراست.
کاظمی اظهار کرد: عملیات احداث این خط آهن از سال ۸۴ شروع شده و تاکنون در حوزه زیرسازی حدود ۹۱ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و پیشرفت کلی طرح نیز به ۸۳ درصد رسیده است.
او ادامه داد: تاکنون حدود ۱۰۱ کیلومتر از محور ریل‌گذاری شده و سایر قسمت‌ها نیز در دست تکمیل است که به طور ۱۰۰ درصدی از ریل ملی استفاده شده است.
این مسئول گفت: راه آهن اردبیل با توجه به اینکه از منطقه کوهستانی عبور می‌کند دارای حدود ۶۲ دستگاه تونل به طول ۲۴ هزار متر بوده و ۵ کیلومتر نیز پل دریایی بزرگ دارد.
به گفته کاظمی، این خط ریلی دارای ۳ کیلومتر پل تیپ آب‌رو بوده و ۲۳ دستگاه گالری به طول ۵.۵ کیلومتر دارد.
او حجم کلی عملیات خاکی این محور را ۳۵ میلیون متر مکعب اعلام کرد و افزود: راه‌آهن میانه- اردبیل دارای ۸ ایستگاه شامل ۲ ایستگاه تشکیلاتی مسافری، ۳ ایستگاه مسافری درجه دو بنام‌های فیروزآباد، گنجگاه و مهماندوست و ۳ ایستگاه بین راهی می‌شود.
جابه‌جایی مسافر از طریق این خط ریلی به ۱.۵ میلیون نفر می‌رسد
سرپرست مجری راه آهن میانه- اردبیل درباره ترافیک این خط ریلی اظهار کرد: پیش‌بینی شده در سال اول بهره‌برداری ۲.۵ میلیون تن بار و ۶۰۰ هزار نفر مسافر جابجا شود.
کاظمی ادامه داد: پیش‌بینی‌ها برای سال بیستم بهره‌برداری از این خط ریلی نیز حاکی از حمل ۴ میلیون تن بار و جابجایی ۱.۵ میلیون تن مسافر است.
او درباره زمان افتتاح این خط ریلی گفت: هدف‌گذاری ما بهره‌برداری از راه آهن میانه- اردبیل در سال جاری به شرط تامین منابع مالی مورد نیاز است.
گفتنی است، حمل‌ونقل ریلی به واسطه حجم و میزان جابجایی بار و مسافر، صرفه جویی در مصرف سوخت و زمین مورد نیاز برای احداث از بهترین زیرساخت‌های عمرانی به شمار می‌رود و اردبیل نیز به عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی از سرچشمه‌های بار محسوب شده و به واسطه مرزی بودن نیز از لحاظ ترانزیت کالا و مسافر در کریدور شمال جنوب حائز اهمیت است از سوی دیگر راه آهن رشت- آستارا نیز صرفه بین‌المللی دارد اما کدام خط می تواند ایران را به کشورهای دیگر متصل کند.
