۶۰ میلیارد یورو برای نجات تولید از چنگ فرسودگی
سکینه مهرایی
صنعت نفت کشورمان با چالش فرسودگی تجهیزات و تأسیسات روبه‌روست. به گفته کارشناسان، عمر بسیاری از ماشین‌آلات و دستگاه‌های مورد استفاده در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی به پایان رسیده یا در آستانه پایان است، موضوعی که می‌تواند به کاهش راندمان تولید، توقف‌های مکرر و حتی خسارات اقتصادی منجر شود.
چندی پیش احمد ثقفی، رئیس هیئت مدیره انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت، هشدار داد: بسیاری از تجهیزات نفتی کشور عمری بین ۶۰ تا ۷۰ سال دارند و دیگر پاسخگوی نیازهای کنونی نیستند.
وی افزود: این فرسودگی باعث توقف‌های ناگهانی، کاهش بهره‌وری و افزایش هزینه‌های تعمیرات شده است.
به گفته وی، برخی از پالایشگاه‌ها و واحدهای پتروشیمی هنوز از فناوری‌های چند دهه قبل استفاده می‌کنند، در حالی که به‌روزرسانی تکنولوژی می‌تواند راندمان را به‌طور چشمگیری افزایش دهد.
نیاز فوری به سرمایه‌گذاری و فناوری روز
با وجود تحریم‌ها و محدودیت‌های دسترسی به بازارهای جهانی، صنعت نفت ایران نیازمند جذب سرمایه‌گذاری‌های کلان برای نوسازی تجهیزات است. ثقفی تأکید کرد: اگر از فناوری‌های جدید استفاده کنیم، نه‌تنها تولید افزایش می‌یابد، بلکه درآمدهای نفتی نیز رشد قابل‌توجهی خواهد داشت.
کارشناسان معتقدند ادامه روند فعلی بدون نوسازی زیرساخت‌ها، می‌تواند به کاهش تولید و وابستگی بیشتر به واردات بینجامد. با این حال، برخی نیز فرسودگی تجهیزات را فرصتی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی و حرکت به سمت صنعت نفت مدرن می‌دانند.
سؤال اصلی اینجاست: آیا صنعت نفت ایران می‌تواند با جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید، از این چالش عبور کند یا فرسودگی تجهیزات، تولید را با بحران جدی مواجه خواهد ساخت؟
جذب سرمایه‌گذاری خارجی در دستور کار
در همین رابطه عصراقتصاد با محمدصادق عظیمی‌فر، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران گفت‌وگوی مختصری انجام داده است که در زیر می‌خوانید:
با توجه به فرسودگی تجهیزات، آیا میزان تولیدی که در برنامه دارید محقق می‌شود؟ و آیا از سرمایه‌گذاری خارجی هم استفاده خواهید کرد؟
هم‌اکنون تعمیرات اساسی تجهیزات پالایشگاهی را به‌صورت منظم در دستور کار داریم و از ظرفیت پالایشگاه‌های موجود حداکثر استفاده را می‌کنیم. اما برای افزایش تولید بنزین، علاوه بر اجرای طرح‌های کیفی‌سازی در پالایشگاه‌های فعلی، به احداث پالایشگاه‌های جدید نیز نیاز داریم تا به اهداف تعیین‌شده دست یابیم.
در این طرح‌ها، علاوه بر مشارکت سرمایه‌گذاران داخلی، از ابزارهای فاینانس و مشارکت‌های خارجی نیز استفاده خواهیم کرد.
مهم‌ترین پروژه‌هایی که برای معرفی به بخش خصوصی دارید، کدام‌اند؟
در رویداد “تحول در سرمایه‌گذاری و توسعه صنعت بالادستی”، ۲۱ پروژه پالایشگاهی را رونمایی کردیم. این پروژه‌ها شامل احداث پالایشگاه‌ها و پتروپالایشگاه‌های جدید، طرح‌های کیفی‌سازی پالایشگاه‌های موجود، ارتقای کیفیت و کمیت تولیدات، طرح‌های زیرساختی انتقال و ذخیره‌سازی فرآورده‌ها و همچنین طرح‌های حوزه مصرف مانند بهینه‌سازی ناوگان و متنوع‌سازی سبد سوخت می‌شود.
مشخصات این طرح‌ها به‌همراه مولفه‌های اقتصادی مانند نرخ بازگشت سرمایه، میزان سرمایه‌گذاری و مشوق‌های قانونی ارائه شده است. برآورد کلی سرمایه‌گذاری موردنیاز برای این پروژه‌ها حدود ۶۰ میلیارد یورو است.
با توجه به مشوق‌های قیمت‌گذاری خوراک و تنفس مالی در نظر گرفته‌شده، نرخ بازگشت سرمایه این طرح‌ها بین ۱۸ تا ۲۳ درصد برآورد شده که جذابیت بالایی برای سرمایه‌گذاران دارد.
هدف نهایی این برنامه‌ها چیست؟
هدف ما این است که تا پایان برنامه هفتم توسعه، تولید بنزین کشور را به ۱۲۹ میلیون لیتر و تولید نفت و گاز را به ۱۳۰ میلیون لیتر برسانیم. این طرح‌ها نه‌تنها ظرفیت پالایشی را افزایش نمی‌دهد، بلکه با کاهش تولید فرآورده‌های سنگین و افزایش فرآورده‌های سبک و باکیفیت، تحولی بزرگ در صنعت پالایش کشور ایجاد خواهد کرد. ما مطمئن هستیم که با اجرای این برنامه‌ها، به ارقام قابل‌توجهی در تولید سوخت دست خواهیم یافت.
به این ترتیب، صنعت پالایش ایران با اجرای ۲۱ پروژه کلان و جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، به‌سمت افزایش تولید بنزین و فرآورده‌های باکیفیت حرکت می‌کند. بازدهی مالی بالا و مشوق‌های قانونی، فرصتی استثنایی برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرده است.
