فرش افغانی قاچاق، کامیونی به ایران می آید

مهران ابراهیمیان

حال فرش ایران خوب نبود و علاوه بر تحریم ها، تحریم های داخلی آن را تحت فشار شدید قرار داده است. با این حال این روزها ضربه های مهلک جدیدی را تجربه می کند و آن هم حمله کامیون، کامیون فرش قاچاق افغانی بافت به بازار فرش داخل ایران است!

عصراقتصاد-فعالان این حوزه معتقدند که اگر دیر بجنبیم نه فقط بازار خارجی را از دست خواهیم داد بلکه بازار داخلی نیز از فرش های بی کیفیت وبا عمر کم خارجی پر خواهد شد و متخصصان فرش ایرانی همچنان با حالت قهر به سراغ اسنپ و کارهای ساختمانی روی می آورند.

گزارش زیر چکیده ای از گفتگوهای عصر اقتصاد با کارشناسان است که به بهانه روز ملی فرش تهیه شده است:

بی مهری به فرش در دولت سیزدهم بیشتر شد

مرتضی میری رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع دستی اتاق بازرگانی ایران در گفتگوی اختصاصی با عصر اقتصاد درباره وضعیت بازار و صنعت فرش می گوید: در حال حاضر اوضاع فرش و صنایع دستی خوب نیست و دولت سیزدهم در امتداد دولت دوازدهم همچنان به ۲ میلیون شاغل فعال در این حوزه جفا می کنند. دولت سیزدهم نیز ضربه محکمی را به صنعت – هنر فرش وارد کرد.

مرتضی میری: در حال حاضر اوضاع فرش و صنایع دستی خوب نیست و دولت سیزدهم در امتداد دولت دوازدهم همچنان به ۲ میلیون شاغل فعال در این حوزه جفا می کنند

تضعیف مرکز ملی فرش

وی افزود: دولت سیزدهم از ابتدا سعی کرد تا با انتزاع مرکز ملی فرش از وزارت صمت و الحاق آن به صنایع دستی بود که اگر این اتفاق رخ می داد کلا فرش ایرانی را ضعیف تر می کرد اما بخش خصوصی با آن به شدت مخالفت کردیم اما جایگاه مرکز ملی فرش به معاونت معاونت وزیر تنزل پیدا کرد و در طول دولت سیزدهم بی توجهی به اوج خود رسید و عملا مرکز ملی فرش به حالت تعلیق درآمد و این تعلیق همچنان هم ادامه دارد.

مرتضی میری ادامه داد: سال گذشته ادغام این مرکز با مرکز صنایع خلاق و ورزش دفتر صنایع ورزشی و خلاق وزارتخانه و تشکیل مرکز ملی صنایع خلاق و فرش ایران و تنزلش از جایگاه معاونت وزیر باعث شد که عملاً هیچ اتفاقی در حوزه فرش در دولت نیفتد به جز موضوعی که باز هم بخش خصوصی پیگیری کرد و موضوع کاهش تعهد ارزی به اندازه مواد اولیه بود که آن هم از مرحله تصویب تا ابلاغ ۵ ماه طول کشید و از زمان ابلاغ باز سه ماه طول کشید تا اجرا شود!

در سال ۱۴۰۰ صادرات به ۷۲ میلیون رسید ، در سال ۱۴۰۱ صادرات ۵۲ میلیون دلار شد و ۱۴۰۲ به زیر ۴۰ میلیون دلار ( ۳۹ میلیون و ۷۰۰ هزار دلار) کاهش یافت

شیب تند کاهش صادرات فرش

وی در پاسخ به این سوال عصر اقتصاد که اوضاع صادرات فرش چگونه است؛ گفت: در حوزه فرش متاسفانه آمارهای صادرات قابل اعتنا نیست. یعنی از ۱۴۰۰ که دولت را تحویل گرفتند به دلیل اصرار بر خطای بانک مرکزی در دولت قبلی و اصرار بر تعهد ارزی که البته همچنان وجود دارد و ما از سال ۹۷ سیر نزولی صادرات با شیب تندی را آغاز کردیم .

رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع دستی اتاق بازرگانی ایران افزود: در سال ۱۴۰۰ صادرات به ۷۲ میلیون رسید ، در سال ۱۴۰۱ صادرات ۵۲ میلیون دلار شد و ۱۴۰۲ به زیر ۴۰ میلیون دلار ( ۳۹ میلیون و ۷۰۰ هزار دلار) کاهش یافت.

وی در پاسخ به سئوال دیگر عصر اقتصاد مبنی بر این که در حال حاضر آیا فرش ایرانی دارای مزیت در بازارهای جهانی هست یا نه؟ تصریح کرد: اگر بخواهیم با رقبای خارجی مقایسه کنیم فرش ایرانی همچنان در بازارهای جهانی دارای مزیت نسبی و در برخی از محصولات دارای مزیت مطلق است و از سوی دیگر با افزایش نرخ ارز تولید در داخل توجیه پذیر است و از طرف دیگر تنوع قومیتی و وسعت ایران که دستبافته‌های ایرانی را خاص کرده ؛ به اندازه ای است که در بازارهای تخصصی فرش دستباف همچنان فرش ایرانی رقیب ندارد.

رقیب در بازار جهانی نداریم اما…

میری گفت: اگر به آمار تجارت جهانی فرش نگاه کنید بعد از نزول شدید حضور فرش های ایرانی اندازه تجارت جهانی فرش نیز کاهش پیدا کرده یعنی هنوز جایگزینی برای فرش های ایرانی نداریم اما اگر چاره ای برای حل مشکلات و مسائل داخلی اقدامی نکنیم در طولانی مدت بازار جهانی فرش برای ایرانی ها کوچکتر خواهد شد.

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران افزود: توجه و حساسیتی که آمریکایی‌ها به صنعت فرش ایران داشتند و در هنگام تحریم روی صنعت فرش دست گذاشتند متاسفانه مسئولان ما اندکی از این توجه را ندارند.

پتانسیل ده برابر کردن صادرات فرش

وی در پاسخ به سوال دیگر عصر اقتصاد که پتانسیل صادرات فرش ایران با توضیحاتی که دادید تا چه اندازه است؟ گفت: با توجه به وجود حدود ۲ میلیون شغل درگیر این صنعت، می توان در صورت حمایت و رفع موانع صادرات را از ۴۰ میلیون دلار ۴۰۰ میلیون دلار افزایش داد. اما با ادامه این روند حتی برای حفظ این میزان شغل هم ممکن نیست و در صورت ادامه اهمال کاری دولت باید برای ایجاد شغل های جدید ۲ تا ۳ میلیارد دلار هزینه جدید را متحمل شود.

وی تاکید کرد: با اجرای دو تا سه پیشنهادی که ما برای دولت داریم به راحتی می‌توانیم به بازارهای جهانی بازگردیم و سطح تجارت خود را به ۴۰۰ میلیون دلار برسانیم.

بسته ای برای نامزدهای انتخاباتی

حامد چمن رخ نایب رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف نیز در گفتگوی اختصاصی با عصر اقتصاد گفت: ما بسته‌ای برای نامزدهای مورد تایید ریاست جمهوری تهیه می‌کنیم که اهمیت فرش دستباف را حتی برای اخذ رای نشان می دهد زیرا هم اکنون حدود ۲ میلیون شاغل منتظر تصمیمات و نگاه نامزدهای ریاست جمهوری به صنعت فرش است.

وی افزود: به کاندیداهای ریاست جمهوری به صورت خیلی چکیده و خلاصه باچالش‌هایی که در حال حاضر با ان مواجه هستیم و راهکارهای آن را که پیشنهاد کرده ایم.

چمن رخ گفت: ما امید داریم که خیلی از این مشکلاتی که در این دولت و دولت های قبلی ایجاد شده حل شود که در راس همه آنها چالش بزرگ تحریم است و لذا اولین توقع ما از دولت بعدی این است که در راستای تحریم زدایی گام بردارند و چالش بعدی ما بحث تعهد و برگشت ارز است و چالش سوم ما بحث ساختار مرکز ملی فرش است و پیشنهاد ارتقا جایگاه مرکز ملی فرش است.

چمن رخ: اگر از گمرک استعلام کنید رقم واردات فرش را صفر می‌گویند چون واردات فرش دستباف ممنوع است اما به صورت غیرقانونی به شکل کامیونی وارد کشور می شود وبه رغم اعتراض اتحادیه، کسی با آنها تاکنون برخورد نکرده است

فرش افغانی قاچاق کامیونی وارد می شود

به گزارش عصر اقتصاد حامد چمن‌رخ همچنین در نشست خبری که در محل اتاق بازرگانی برگزار شد در خصوص حضور افغان‌ها در عرصه‌ی تولید فرش دستباف و دلایل عرضه‌ی گسترده‌ی فرش افغان‌باف در بازار گفت: تعداد نیروی کار افغانستانی در حوزه‌ی تولید فرش دستباف اندک است. بخش مهمی از این افراد در خراسان رضوی و جنوبی و در کمپ ها مشغول بافت هستند که تعدادشان به قدری نیست که بتوانند تاثیری در بخش اشتغال ایجاد مشکل ایجاد کند.

او در جواب این سوال که دلیل افزایش تعداد فرش‌های دستباف افغان‌بافت در ایران چیست؟ گفت: فرش‌های افغان‌باف در بازار ایران فرش‌هایی نیست که در ایران یافته شده باشند، بلکه این فرش‌ها در افغانستان بافته می‌شوند و به شکل قاچاق اما از مبادی رسمی با تریلی وارد کشور می‌شوند و علنی در بازار عرضه می‌شوند. کار به جایی رسیده که شما می توانید سفارش بدهید و فرش را در هرنقطه از ایران تحویل بگیرید.

او در خصوص میزان واردات غیرقانونی فرش دستباف نیز گفت: اگر از گمرک استعلام کنید رقم صفر را می‌گویند چون واردات فرش دستباف ممنوع است اما به صورت غیرقانونی شاهد ورود فرش هستیم .

مشاور کمیسیون فرش ، هنر و صنایع دستی اتاق بازرگانی ایران درباره‌ی کیفیت و طرح این فرش‌ها گفت: فرش‌های افغانی با طرح‌های مینیمالو عمدتا با استفاده دو تا سه رنگ وارد بازار ایران شده‌اند. رنگ قرمز قشنگی را انتخاب کرده‌اند که مشابه فرش بلوچ است. با توجه به قیمت این فرش برای فروشنده‌ی ما عرضه‎ی آن مقرون به صرفه است اما باید توجه داشت که فرش بلوچ از بهترین پشم ایرانی یعنی پشم زابل استفاده می‌کند اما فرش‌های افغان از پشم دباغی شده اصفهان، بعد از رنگرزی بهره می‌گیرند.

او گفت: استهلاک این فرش‌های افغان بسیار بالاست و ما بارها در نامه نگاری با ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز خواستار برخورد جدی با این موضوع شده‌ایم اما هنوز توفیقی به دست نیامده است.