همتی در کانون انتقادات مجلس

یاسمین بلوردی

در هفته‌های اخیر، بازار ارز و طلا به شدت تحت تأثیر نوسانات قیمتی قرار گرفته است. نرخ دلار به حدود ۸۰ هزار تومان رسیده و این افزایش قیمت به رشد چشمگیر قیمت طلا نیز منجر شده است که قیمت هر گرم طلا به مرز ۵ میلیون تومان نزدیک شده است.

به گزارش عصراقتصاد، این وضعیت نگران‌کننده به تدریج باعث جلب توجه نمایندگان مجلس و ایجاد بحث‌هایی درباره استیضاح وزیر اقتصاد شده است. در این گزارش به بررسی ابعاد این موضوع، نظرات کارشناسان و نمایندگان مجلس، و تحلیل تاریخی وضعیت خواهیم پرداخت.

وضعیت بازار ارز؛ از سرکوب نرخ‌ها تا نوسانات شدید

عمده نوسانات ارزی که اخیراً مشاهده می‌شود، به سیاست‌های ارزی و پولی دولت مرتبط است. با انتقال بازار ارز از سامانه نیمایی به بازار توافقی، نرخ ارز آزاد به شدت افزایش یافته و اکنون در بازار غیررسمی بین ۷۶ تا ۷۸ هزار تومان در نوسان است.

دست‌اندرکاران اقتصادی در مجلس به وضوح تأکید دارند که سیاست‌های کنونی بانک مرکزی، معیشت مردم را به خطر انداخته و فشار اقتصادی بر روی دهک‌های پایین جامعه را تشدید کرده است.

به گفته همتی قرار بود ارز نیمایی حذف شود و ارز توافقی موجب تعدیل قیمت ها در بازار ارز غیر رسمی شود اما این نرخ همچنان رو به افزایش است و هدف اصلی افزایش قیمت ارز دولتی، یعنی حذف رانت عملا منتفی است!

عباس گودرزی، سخنگوی هیئت رئیسه مجلس، در این خصوص گفت: «تشدید تورم و کاهش ارزش پول ملی، منجر به بحران معیشتی شده و باید پاسخگوی این مشکل باشیم.» وی تصریح کرد که اقدامات فوری برای بررسی وضعیت و در صورت لزوم، استیضاح وزیر اقتصاد باید انجام شود.

تأثیرات سیاست‌های جدید ارزی

در پی اجرای سیاست‌های جدید ارزی، بازار شاهد نوسانات شدید قیمت بوده است. این سیاست‌ها به دنبال پایان تبادلات ارز نیمایی و ایجاد بازار توافقی، موجی از افزایش قیمت‌ها را در پی داشته است.

محسن زنگنه، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، در گفت‌وگو با خبرنگارانی اعلام کرد که تا زمانی که این سیاست‌ها اصلاح نشود، وضعیت بازار به همین منوال ادامه خواهد داشت.

قیمت طلا در مسیر صعودی؛ از افزایش نرخ ارز تا تقاضای کاهش یافته

قیمت طلا نیز به عنوان یکی از کالاهای حساس به نوسانات نرخ ارز، تحت تأثیر قرار گرفته و به سرعت در حال افزایش است. محمد کشتی‌آرای، رئیس اسبق اتحادیه طلا و جواهر، تأکید کرد که «افزایش قیمت ارز مستقیماً بر قیمت طلا تأثیر گذاشته و باعث شده تا قیمت هر گرم طلا به نزدیک ۵ میلیون تومان برسد.»

در حالی که قیمت های جهانی طلا رو به کاهش است اما قیمت سکه تمام‌بهار آزادی طرح جدید به ۵۴ میلیون و ۶۵۰ هزار تومان رسیده است. افزایش قیمت‌ها در حالی اتفاق افتاده است که شرایط رونق در بازار طلا و سکه معمولاً طی مناسبت‌هایی مانند شب یلدا و روز مادر شاهد خواهد بود، اما امسال به دلیل کاهش قدرت خرید مردم، تقاضا در بازار طلا به شدت کاهش یافته است.

بحران تقاضا

نادر بذرافشان، رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران نیز، به کاهش تقاضای مردم برای خرید طلا و سکه اشاره کرد و گفت: «افزایش قیمت‌ها در مدت اخیر باعث شده تا قدرت خرید مردم برای خرید مصنوعات طلا و سکه کاهش یابد.» بسیاری از مردم به دلیل وضعیت اقتصادی دچار مشکلات مالی هستند و این مشکل باعث شده تا آنها از خرید طلا و سکه صرفنظر کنند.

بررسی تاریخی بحران‌ها؛ تکرار تجربیات تلخ

بنا بر این گزارش تجربه بحران ارزی سال ۹۷ به خوبی نشان می‌دهد که چگونه سوءمدیریت می‌تواند تأثیرات منفی ژرفی بر بازار داشته باشد.

در سال ۹۷، با اتخاذ سیاست‌های نادرست ارزی و ناترازی‌های شدید، نرخ دلار به حدود ۱۹ هزار تومان رسید. خبرگزاری تسنیم در این باره معتقد است که اکنون به نظر می‌رسد که دولت دوباره در مسیر تکرار این تجربیات قرار دارد.

با مرور تحولات سال ۹۷، می‌توان مشاهده کرد که با اتخاذ تدابیر نادرست، روند افزایش نرخ دلار به شدت شتاب گرفت. این وضعیت نشان‌دهنده نیاز به یک استراتژی مالی و ارزی قوی‌تر است که از تکرار این نوع بحران‌ها جلوگیری کند.

نمایندگان مجلس؛ نگران آینده اقتصادی

علی‌رغم تأکید بر لزوم اصلاح سیاست‌های ارزی، نمایندگان مجلس به وضوح متوجه شده‌اند که تداوم این وضعیت می‌تواند عواقب جدی برای وزیر اقتصاد به همراه داشته باشد. زنگنه اعلام کرده که اگر وزیر پیگیری جدی در جهت بهبود وضعیت نشان ندهد، زمینه استیضاح در مجلس فراهم خواهد شد.

وی تصریح کرده که «در صورتی که دولت نتواند در زمینه مدیریت بازار ارز و کاهش قیمت‌ها اقدامات مؤثری انجام دهد، باید انتظار عواقب سنگینی از جمله تغییرات در کابینه را داشته باشیم.»

لزوم تنظیم بازار و حمایت از تولیدکنندگان

تحلیل‌های مختلف نیز نشان‌دهنده این است که بسیاری از نمایندگان بر این باورند که باید اقداماتی برای حمایت از تولیدکنندگان و کنترل قیمت‌ها صورت گیرد.

جعفر قادری، رئیس کمیسیون ویژه حمایت از تولید مجلس، بر لزوم کنترل تقاضا برای ارز مبادله‌ای تأکید کرده و گفت که «دولت باید پیش از بروز مشکلات بیشتر، اقدامات لازم را انجام دهد.»

وضعیت کنونی بازار ارز و طلا نه تنها به نگرانی‌های اقتصادی بلکه به فشار بر معیشت عمومی نیز منجر شده است. با توجه به انتقادات نمایندگان مجلس از سیاست‌های ارزی دولت و تأثیرات منفی آنها بر زندگی مردم، این احتمال وجود دارد که در روزهای آینده شاهد تغییراتی در ساختار دولت و سیاست‌های اقتصادی کشور باشیم. هم‌زمان با تحولات بازار، توجه به بازارهای جهانی و تحلیل دقیق وضعیت اقتصادی می‌تواند راهکارهای مؤثری برای کنترل بحران و جلوگیری از تداوم اینگونه نوسانات ارائه دهد.

در نهایت، امید است که دولت به سرعت از تجربیات گذشته خود درس بگیرد و سیاست‌های بهینه‌ای را در راستای بهبود وضعیت ارزی و اقتصادی کشور اتخاذ کند تا بار دیگر به جای جلوگیری از رانت های ناشی ا اختلاف نرخ ارز توافقی و نرخ ارز غیر رسمی، شاهد بحران‌های جدی مانند سال ۹۷ نباشیم.