انحصار و محدودیت‌های سامانه تجاری؛ چالش واردکنندگان موبایل
تجمع اعتراضی واردکنندگان موبایل مقابل سازمان توسعه تجارت، واکنشی به محدودیت های جدید در سامانه جامع تجارت بود. بازرگانان با انتقاد از عدم امکان ویرایش سفارش‌های موبایل و سیاست‌های محدود کننده واردات، خواستار رفع موانع برای تسهیل واردات تجاری شدند.
آغاز ماجرا؛ از رفع ممنوعیت تا بن‌بست تجاری
پس از رفع ممنوعیت واردات آیفون در آبان ماه ۱۴۰۲، انتظار می‌رفت که مسیر واردات تجاری این محصولات هموار شود. اما با گذشت سه ماه، همچنان روند واردات آیفون به صورت تجاری شفاف نشده و بازار به ورود قطره‌چکانی این محصولات وابسته مانده است.
این در حالی است که به گفته بازرگانان، بسیاری از موبایل‌های لوکس موجود در بازار از طریق واردات مسافری تأمین شده‌اند.
بازرگانانی که پیش‌تر سفارش ثبت کرده‌اند، اکنون امکان ویرایش سفارش‌های خود در سامانه جامع تجارت را ندارند. به‌ویژه، تغییر سفارش از مدل‌های قدیمی‌تر مانند آیفون ۱۳ به مدل‌های جدیدتر نظیر آیفون ۱۶، از سوی سامانه رد می‌شود.
تجمع اعتراضی؛ صدای بلند انتقادها
دو روز پیش تعدادی از واردکنندگان موبایل مقابل ساختمان سازمان توسعه تجارت تجمع کردند. این اعتراضات در واکنش به سیاست‌هایی است که تنها شرکت‌های دارای سابقه و سقف واردات بالای ۵۰۰ هزار دلار را قادر به واردات موبایل‌های لوکس می‌کند. معترضان معتقدند این سیاست‌ها منجر به انحصار و ایجاد رانت برای چند شرکت بزرگ شده است.
نعمت روغنی، رئیس کمیسیون تنظیم بازار انجمن موبایل، در این باره گفت: «قانون جدید واردات آیفون‌های ۱۴ به بالا باعث محدودیت واردکنندگان و ایجاد رانت شده است. از میان ۷۰۰ شرکت واردکننده، تنها ۳۰ شرکت مجاز به واردات آیفون هستند و این امر به شفافیت بازار آسیب وارد می‌کند.»
مشکلات سامانه جامع تجارت
یکی از اصلی‌ترین مسائل مورد اعتراض، محدودیت‌های اعمال‌شده در سامانه جامع تجارت است. به گفته واردکنندگان، امکان ویرایش سفارش‌های ثبت‌شده در این سامانه وجود ندارد و این امر برای بازرگانانی که ارز حاصل از صادرات را تأمین کرده‌اند، چالش‌برانگیز شده است.
مهدی اسدی، رئیس انجمن موبایل ایران، در گفت‌وگویی اظهار داشته است: «بازرگانان با ثبت سفارش قدیمی برای آیفون ۱۳، اکنون قادر به تغییر آن به آیفون ۱۶ یا مدل‌های دیگر نیستند. این در حالی است که تأمین ارز از سوی خود بازرگانان انجام شده، اما سامانه به‌جای تسهیل فرآیند، مانع‌تراشی می‌کند.»
تاریخچه‌ای از محدودیت‌ها در واردات موبایل
واردات موبایل‌های لوکس همواره یکی از چالش‌های اساسی در بازار ایران بوده است. در سال‌های گذشته، سیاست‌های محدودکننده در زمینه ثبت سفارش و رجیستری گوشی‌های وارداتی، موجب کاهش تنوع و افزایش قیمت در بازار شده است.
یکی از نقاط عطف این محدودیت‌ها، ممنوعیت واردات آیفون در سال ۱۴۰۱ بود که تأثیر زیادی بر کاهش عرضه این برند در بازار داشت. اگرچه این ممنوعیت در سال ۱۴۰۲ برداشته شد، اما فرآیند واردات تجاری همچنان با مشکلات جدی مواجه است.
پیامدهای انحصار و قوانین سخت‌گیرانه
آرش محسنی، مدیر یکی از شرکت‌های واردکننده موبایل، تأکید کرد که محدودیت‌های سقف واردات و سابقه، تنها به نفع شرکت‌های بزرگ تمام شده است. او افزود: «ما یک میلیون دلار صادرات انجام داده‌ایم، اما به دلیل نبود سابقه کافی، تنها اجازه واردات ۲۰۰ هزار دلار را داریم. این سیاست‌ها مانع از رقابت عادلانه در بازار شده است.»
او همچنین از شرایط سخت‌گیرانه واردات انتقاد کرد و گفت: «سامانه جامع تجارت به‌گونه‌ای طراحی شده که فرآیند ثبت سفارش را پیچیده‌تر می‌کند و امکان تأمین تقاضای بازار را کاهش می‌دهد.»
آینده واردات موبایل؛ راهکارها و انتظارات
واردکنندگان موبایل از دولت و نهادهای مسئول انتظار دارند تا با بازنگری در سیاست‌های تجاری و تسهیل فرآیندهای ثبت سفارش، بازار را از بحران فعلی نجات دهند.
به گفته معترضان، اگر امکان ویرایش سفارش‌ها و کاهش محدودیت‌های سقف و سابقه فراهم شود، رقابت در بازار افزایش یافته و از انحصار چند شرکت خاص جلوگیری خواهد شد. همچنین، شفافیت در سیاست‌گذاری‌ها می‌تواند اعتماد بازرگانان و مشتریان را به بازار بازگرداند.
تجمع اعتراضی امروز واردکنندگان موبایل، بازتابی از نارضایتی گسترده از سیاست‌های جدید در حوزه واردات است. محدودیت‌های سامانه جامع تجارت و قوانین سخت‌گیرانه در زمینه سقف و سابقه، باعث ایجاد موانع جدی در تأمین نیازهای بازار شده است.
برای رفع این مشکلات، نیاز به بازنگری جدی در سیاست‌های تجاری و ایجاد شفافیت در فرآیندها وجود دارد. واردکنندگان امیدوارند که دولت با اعمال تغییرات مناسب، راه را برای رقابتی عادلانه و بازار پویاتر هموار کند.
