بازی هوش مصنوعی با سرنوشت ناشران
با رشد ابزارهای هوش مصنوعی، رابطه ناشران با شرکت‌های فناوری وارد فاز جدیدی شده و کاهش چشمگیر ترافیک و افزایش هزینه‌های سرور، آینده‌ای پرابهام را برای تولیدکنندگان محتوا رقم زده است.
شرکت‌هایی مانند OpenAI و Perplexity با ارائه موتورهای جستجوی مبتنی بر هوش مصنوعی که اطلاعات را از وب جمع‌آوری و خلاصه‌سازی می‌کنند، مدعی شده‌اند که می‌توانند ترافیک بیشتری را به سمت ناشران خبری و بلاگ‌ها هدایت کنند. اما گزارش جدیدی از TollBit، پلتفرم مجوزدهی محتوا، که به‌طور اختصاصی در اختیار فوربز قرار گرفته است، نشان می‌دهد که این موتورهای جستجو ۹۶ درصد کمتر از جستجوی سنتی گوگل ترافیک ارجاعی به سایت‌های خبری ارسال می‌کنند.
در عین حال، میزان خزش (scraping) داده‌ها از سوی توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی در ماه‌های اخیر بیش از دو برابر شده است. این گزارش نشان می‌دهد که شرکت‌هایی مانند OpenAI، Perplexity و متا، در سه‌ماهه چهارم سال گذشته، به‌طور متوسط دو میلیون بار از وب‌سایت‌ها داده‌برداری کرده‌اند. بررسی ۱۶۰ وب‌سایت نشان داده که هر صفحه وب به‌طور میانگین هفت بار توسط خزنده‌های داده تحلیل شده است.
فشار روزافزون بر ناشران و تولیدکنندگان محتوا
این وضعیت فشار زیادی بر ناشران و شرکت‌های تولیدکننده محتوا وارد کرده است. ناتان شولتز، مدیرعامل شرکت Chegg، در جلسه‌ای با سرمایه‌گذاران اعلام کرد که کاهش شدید ترافیک، شرکت را مجبور به بررسی گزینه‌هایی مانند خصوصی شدن یا فروش کرده است. به گفته وی، گوگل در گذشته کاربران را به سمت محتوای باکیفیت هدایت می‌کرد، اما اکنون این رویکرد تغییر کرده است.
موتورهای جستجوی مبتنی بر هوش مصنوعی، تنها ۴ درصد ترافیک ناشران را تأمین می‌کنند؛ آینده صنعت محتوا در دست کیست؟
شرکت Chegg اخیراً از گوگل شکایت کرده و مدعی شده است که موتور جستجوی این شرکت محتوای آن‌ها را بدون ارجاع مناسب خلاصه‌سازی می‌کند و در نتیجه کاربران نیازی به مراجعه به وب‌سایت اصلی ندارند. بر اساس داده‌های این شرکت، ترافیک آن‌ها در ژانویه ۲۰۲۵ نسبت به سال گذشته ۴۹ درصد کاهش یافته است. این در حالی است که این کاهش در سه‌ماهه دوم سال گذشته تنها ۸ درصد بود.
ناتان شولتز در گفت‌وگو با فوربز اعلام کرد: «وقتش رسیده که نه بگوییم.»
اقدام علیه شرکت‌های هوش مصنوعی
علاوه بر Chegg، برخی ناشران دیگر نیز علیه شرکت‌های هوش مصنوعی شکایت کرده‌اند. نیویورک پست و داو جونز از Perplexity به دلیل نقض حق نسخه‌برداری و انتشار اطلاعات نادرست شکایت کرده‌اند. ناشرانی مانند Condé Nast، Vox و The Atlantic نیز ادعا کرده‌اند که شرکت Cohere از محتوای دارای حق نشر آن‌ها برای آموزش مدل‌های زبانی خود استفاده کرده است.
در مقابل، بسیاری از شرکت‌های هوش مصنوعی این ادعاها را رد می‌کنند. گوگل شکایت Chegg را «بی‌اساس» خوانده و مدعی است که سیستم جستجوی هوش مصنوعی این شرکت، ترافیک را به طیف گسترده‌تری از وب‌سایت‌ها هدایت می‌کند.
چالش‌های فنی و اقتصادی ناشران
برخی شرکت‌های هوش مصنوعی از عامل‌های کاربری (user agents) خاص برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده می‌کنند، اما در بسیاری از موارد مشخص نیست که چه نوع خزنده‌هایی برای این کار استفاده می‌شود. در مورد گوگل که ترافیک سنتی بسیاری از وب‌سایت‌ها به آن وابسته است، مسدود کردن خزنده‌های این شرکت می‌تواند به سئو و رتبه‌بندی سایت‌ها آسیب بزند.
اولیویا جوسلین، بنیان‌گذار TollBit، می‌گوید: «خیلی سخت است که ناشران بخواهند گوگل را مسدود کنند. این کار می‌تواند به سئوی آن‌ها آسیب بزند و ما نمی‌توانیم تشخیص دهیم که هرکدام از روبات‌های آن‌ها دقیقاً برای چه کاری هستند.»
هزینه‌های سرسام‌آور خزش داده‌ها و کاهش شدید بازدید، ناشران را به بازنگری مدل‌های درآمدی واداشته است
علاوه بر گوگل، شرکت‌های کوچکی مانند Perplexity نیز وجود دارند که از داده‌های ناشران استفاده می‌کنند. گزارش TollBit نشان می‌دهد که حتی پس از مسدود کردن خزنده Perplexity، این شرکت همچنان به ارسال ترافیک به وب‌سایت‌ها ادامه داده است. برخی کارشناسان این موضوع را نشانه‌ای از «خزش پنهان» می‌دانند. شرکت Perplexity مدعی است که تنها از robots.txt برای خزش استفاده می‌کند، اما به ادعاهای مطرح‌شده در این گزارش واکنش نشان نداده است.
هزینه‌های سرسام‌آور برای ناشران
علاوه بر کاهش ترافیک و تهدیدهای قانونی، فعالیت خزنده‌های هوش مصنوعی هزینه‌های سرور ناشران را به شدت افزایش داده است. توشیت پانیگ راهی، مدیرعامل TollBit، می‌گوید: «میزان تقاضا برای محتوای ناشران غیرمعمول است. ما شاهد افزایش چشمگیر روبات‌هایی هستیم که هر بار که کاربری سؤالی دارد، وب‌سایت‌ها را بمباران می‌کنند.»
وی اضافه کرد: «هوش مصنوعی مانند انسان‌ها مطالعه نمی‌کند. انسان‌ها روی یک لینک کلیک می‌کنند و سپس بی‌خیال می‌شوند، اما هوش مصنوعی برای رسیدن به پاسخ، ۱۰ تا ۲۰ لینک را بررسی می‌کند.»
چه آینده‌ای در انتظار ناشران است؟
برخی ناشران به دنبال مدل‌های جدید درآمدی هستند. TollBit مدل‌هایی را برای کسب درآمد از خزنده‌های هوش مصنوعی ارائه داده که در آن شرکت‌های هوش مصنوعی باید برای خزش داده‌ها هزینه بپردازند. این شرکت در حال حاضر با ۵۰۰ ناشر، از جمله TIME و Adweek، همکاری می‌کند.
برخی ناشران نیز مستقیماً با شرکت‌های هوش مصنوعی مانند OpenAI قرارداد بسته‌اند. شرکت‌هایی مانند Associated Press، Axel Springer و Financial Times قراردادهایی را برای استفاده هوش مصنوعی از محتوای خود امضا کرده‌اند.
شکایات حقوقی علیه شرکت‌های هوش مصنوعی پرده از نبرد تازه‌ای برای بقا میان ناشران و غول‌های فناوری برداشته است
موج جدید ابزارهای هوش مصنوعی، رابطه بین شرکت‌های فناوری و ناشران را به شکل قابل توجهی تغییر داده است. ترافیک ورودی از گوگل دیگر یک الگوی پایدار برای درآمدزایی محسوب نمی‌شود و ناشران با کاهش شدید بازدید و افزایش هزینه‌های سرور مواجه شده‌اند.
با افزایش شکایات و فشارهای قانونی، این سؤال مطرح می‌شود که آیا شرکت‌های هوش مصنوعی به سمت مدل‌های اقتصادی مبتنی بر مجوز محتوا حرکت خواهند کرد یا ناشران مجبور به تغییر استراتژی و حتی خروج از بازار خواهند شد؟ بسیاری از رسانه‌های بزرگ تاکنون قراردادهایی را برای فروش محتوای خود منعقد کرده‌اند، اما احتمالاً شرکت‌های کوچک‌تر و روزنامه‌های محلی بیشترین آسیب را متحمل خواهند شد.
