اختلاف بانک و گمرک، کالاها را به آتش می‌کشد!
اکرم رضائی نژاد
اختلاف بانک و گمرک نه‌تنها کالاها را در انبارها خاک می‌دهد، که حالا به آتش هم می‌کشد! بررسی‌ها نشان می‌دهد ناهماهنگی بین این دو نهاد کلیدی، علاوه بر فلج کردن چرخه تجارت، به فاجعه‌ای مانند آتش‌سوزی اخیر گمرک شهیدرجایی انجامیده است. اما این تنها نوک کوه یخ مشکلات گمرکی است که روزبه‌روز عمیق‌تر می‌شود.
به گزارش عصراقتصاد، معضل رسوب کالا در گمرکات یکی از چالش‌های اقتصاد ایران است. بررسی‌های میدانی و اظهارات مسئولان نشان می‌دهد که اختلاف نظر بین بانک مرکزی و گمرک، کند بودن فرآیند رفع تعهدات ارزی، و مقاومت در برابر فناوری‌های نوین، عمده‌ترین دلایل این بحران هستند.
روح‌الله ایزدخواه، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، با اشاره به توقف ثبت سفارش کالاها، اعلام کرد: مشکل اصلی در ترخیص کالا از گمرک و رفع تعهدات ارزی است. وی افزود: بانک‌های عامل سرعت عمل لازم را ندارند و اختلافات بین واردکنندگان و بانک‌ها، کالاها را در گمرک معطل نگه می‌دارد.
از سوی دیگر، سید حمید حسینی، عضو اتاق بازرگانی تهران، اختلاف دیدگاه بین بانک مرکزی و گمرک را عامل اصلی رسوب کالاها دانست. او گفت: بانک مرکزی معتقد است فعالان اقتصادی باید از محل اعتبار خود کالاها را ترخیص کنند، اما این رویه باعث شده حجم زیادی از کالاها در گمرک باقی بماند و حتی منجر به حوادثی مانند آتش‌سوزی شود.
فساد اداری، روش‌های سنتی و قاچاق؛ چالش‌های دیگر گمرک
گمرک ایران علاوه بر مشکلات ترخیص کالا، با فساد اداری، قاچاق گسترده و نبود تجهیزات مدرن نیز دست و پنجه نرم می‌کند. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که روش‌های سنتی بازرسی و تمایل به استفاده از “امضاهای طلایی”، روند ترخیص را کند کرده است.
همچنین، تعدد بخشنامه‌ها و عدم شفافیت در تعرفه‌ها، واردکنندگان را با سردرگمی مواجه کرده است. به گفته کارشناسان، حدود ۷ میلیون تن کالا در بنادر کشور رسوب کرده که این امر ضربه سنگینی به تولید داخلی و تأمین مواد اولیه کارخانه‌ها زده است.
فناوری، شفافیت و هماهنگی بین‌دستگاهی
برای حل این بحران، نمایندگان مجلس و فعالان اقتصادی پیشنهاد می‌کنند که از سامانه‌های هوشمند و دستگاه‌های پیشرفته بازرسی (ایکس‌ری) استفاده شود. همچنین باید بین بانک مرکزی و گمرک برای تسریع در رفع تعهدات ارزی هماهنگی بیشتری ایجاد شود. در عین حال باید بروکراسی کاهش یابد و فرآیندهای ترخیص شفاف‌سازی شود و از همه مهمتر باید با فساد اداری و قاچاق کالا جدی مبارزه شود.
آیا گمرک از این بن‌بست خارج می‌شود؟
با وجود دستورات اخیر رئیس‌جمهور برای تسهیل ترخیص کالاهای اساسی، به نظر می‌رسد تا زمانی که اختلافات بین‌دستگاهی و مشکلات ساختاری حل نشود، معضل رسوب کالاها ادامه خواهد داشت.
اکنون نگاه‌ها به برنامه هفتم توسعه و وعده‌های مسئولان برای تحول در گمرک دوخته شده است. آیا این بار گمرک ایران از بحران خارج می‌شود یا شعله‌های اختلافات، کالاهای بیشتری را می‌سوزاند؟
