بورس سبزپوش، دل‌های بی‌اعتماد
فاطمه حاج علی
بازار سهام در روز یکشنبه، ۲۹ تیر ۱۴۰۴، با رشد شاخص کل و هم‌وزن همراه شد؛ اما تحلیل‌گران و فعالان بازار به‌خوبی می‌دانند که این رشد، بدون پشتوانه روانی و جریان نقدینگی پایدار، نمی‌تواند موج امید را به تالار شیشه‌ای برگرداند.
در ظاهر، بازار روندی متعادل و مثبت را دنبال کرد، اما در باطن، سرمایه‌گذاران حقیقی همچنان با دیده تردید به آینده بورس نگاه می‌کنند.
رشد بیش از ۲۲ هزار واحدی شاخص کل و وضعیت نسبتاً مثبت در نیمی از نمادهای بازار، شاید نوید شروعی تازه را بدهد، اما رفتار سهام‌داران نشان می‌دهد که ذهن فعالان بازار، هنوز خاکستری باقی مانده و امید چندانی به بهبود کلی وضعیت ندارند.
برخلاف سبزپوشی شاخص‌ها، در بسیاری از نمادهای پرتراکنش و صنایع پرمخاطب بازار، جریان نقدینگی با شدت بالایی در حال خروج است. گروه‌هایی مانند بانکی‌ها، فلزات اساسی و خودرویی‌ها، دیروز شاهد خروج نقدینگی حقیقی بودند. نمادهایی مثل «فولاد»، «وبملت» و «وپاسار» از جمله سهم‌هایی بودند که خروج بالای سرمایه در آن‌ها رخ داد.
رشد شاخص‌ها ادامه دارد، اما پول حقیقی از بازار فاصله گرفته است
در مقابل، برخی صنایع با پشتوانه گزارش‌های مالی مثبت بهار، توانستند اندکی نقدینگی جذب کنند. سیمانی‌ها، شیمیایی‌ها و گروه لاستیک، با جذب سرمایه روبه‌رو بودند؛ اما این جریان ورودی نیز هنوز فراگیر و قدرتمند نیست و تنها بر چند سهم خاص تمرکز دارد.
گزارش‌های فصلی؛ تنها محرک فعلی بازار
تحلیل‌گران معتقدند مثبت شدن شاخص‌ها تا حد زیادی به انتشار گزارش‌های مالی سه‌ماهه شرکت‌ها بازمی‌گردد. صنایعی مثل سیمان، نیروگاهی و دارویی پس از انتشار صورت‌های مالی بهاری، توجه فعالان بازار را جلب کرده‌اند و شاهد رشد قیمت نسبی در این نمادها بوده‌ایم.
با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که این وضعیت، به‌تنهایی کافی نیست. چون اغلب این رشدها به‌صورت موقت بوده و نتوانسته سبد سهام عموم سرمایه‌گذاران را متحول کند. زیان‌های سنگین ماه‌های اخیر، موجب شده فعالان بازار به روند مثبت فعلی با دیده تردید بنگرند.
توقف نمادها؛ قفل شدن نقدینگی
یکی دیگر از عوامل مهم در تضعیف روند بازار، توقف گسترده نمادها به دلیل برگزاری مجامع عمومی است. این توقف‌ها باعث شده بخشی از نقدینگی بازار درگیر نمادهای متوقف شود و دست سرمایه‌گذاران برای تصمیم‌گیری و گردش سرمایه بسته بماند.
در نتیجه، بسیاری از سهام‌داران ترجیح می‌دهند قبل از بسته شدن نماد، سهم خود را بفروشند. این تصمیم، فشار فروش را در ساعات پایانی معاملات افزایش داده و تردید بیشتری در فضای بازار ایجاد کرده است.
نمادهای پرتراکنش، هنوز در خواب زمستانی
از جمله نکات نگران‌کننده برای بسیاری از سرمایه‌گذاران، درجا زدن نمادهای پرتراکنش و صندوق‌های اهرمی است. سهم‌هایی مانند «خساپا»، که به‌طور سنتی مخاطبان زیادی در میان سرمایه‌گذاران خرد دارند، هنوز با رشد خاصی همراه نشده‌اند. این مسئله باعث شده که اعتماد سهام‌داران به حرکت دسته‌جمعی بازار بازنگردد و بسیاری از افراد همچنان در وضعیت انتظار یا خروج باقی بمانند.
صندوق‌های اهرمی نیز که در دوره‌هایی محرک خوبی برای بازار بودند، نتوانسته‌اند در این روزها توجهات را به خود جلب کنند و از کلیت روند بازار جا مانده‌اند. این ضعف عملکردی نمادهای کلیدی، نقش مهمی در حفظ فضای سرد و پرابهام بورس ایفا می‌کند.
توقف رشد در بازارهای موازی
در تحلیل‌های کلان نیز نشانه‌هایی از رکود دیده می‌شود. افت تقاضا در بازار ارز، کاهش نرخ‌های سود بین‌بانکی و همچنین کاهش تمایل به خرید حواله‌های ارزی، همه حاکی از کند شدن جریان پول در سطح کل اقتصاد است. حتی بازارهایی مانند طلا و دلار که در شرایط تردید بازار سرمایه معمولاً جذاب می‌شوند، این روزها در وضعیت ایستایی به‌سر می‌برند.
کارشناسان معتقدند این سکون می‌تواند آرامش پیش از یک تصمیم مهم یا حرکت تازه در فضای اقتصادی کشور باشد. اما تا زمانی که سیاست‌گذار بازار سرمایه اقدامی جدی برای بازگرداندن اعتماد انجام ندهد، احتمال تداوم خروج نقدینگی از بورس وجود دارد.
بورس در دوراهی امید و احتیاط
بازار سهام اکنون در نقطه‌ای حساس قرار دارد. از یک سو، گزارش‌های میان‌دوره‌ای برخی شرکت‌ها می‌تواند به‌صورت مقطعی از قیمت‌ها حمایت کند؛ از سوی دیگر، نبود حمایت‌های قوی‌تر از سوی بازارساز و ضعف در سیاست‌های اعتمادسازی، ممکن است موج جدیدی از فشار فروش و کاهش قیمت‌ها را به همراه داشته باشد.
با اینکه شاخص‌های بورسی روز به روز سبزتر می‌شوند، اما آنچه بازار واقعاً به آن نیاز دارد، بازگشت ذهنی سرمایه‌گذاران و ورود دوباره پول حقیقی است. بدون این دو عنصر، رشد شاخص‌ها نمی‌تواند به بهبود واقعی شرایط منجر شود.
