بالاخره عدالت بیمه‌ای به کارگاه‌های ساختمانی راه می یابد؟

گروه بانک، بیمه و بورس، بیمه کارگران ساختمانی یکی از حیاتی‌ترین و در عین حال پرچالش‌ترین بخش‌های نظام بیمه‌ای کشور است. این قشر، به دلیل ماهیت سخت و حادثه‌خیز کارشان، بیش از هر گروه دیگری به پوشش حمایتی تأمین اجتماعی وابسته هستند. در عمل، همین بیمه تنها سپر دفاعی آنان در برابر هزینه‌های درمانی، حوادث کاری و آسیب‌های شغلی محسوب می‌شود.

با وجود الزامات قانونی برای تحت پوشش گرفتن کارگران ساختمانی، سازوکار اجرایی این بیمه طی سال‌های گذشته دچار نقایص جدی بوده است. مهم‌ترین مشکل، قطع ناگهانی بیمه در جریان بازرسی‌های سازمان تأمین اجتماعی است؛ تصمیمی که معمولاً به دلیل نبود ثبت دقیق فعالیت یا عدم حضور کارگر در زمان بازدید اتخاذ می‌شود.

هرچند مسئولان وعده بازگرداندن بیمه در موارد اشتباه را داده‌اند، اما در واقعیت، این فرایند به مسیری طولانی و پیچیده تبدیل شده و گاه ماه‌ها طول می‌کشد تا بیمه دوباره برقرار شود.

ریشه این وضعیت در ضعف هماهنگی میان نهادهای مسئول، نبود سیستم سریع برای خوداظهاری کارگران و کمبود نیرو و امکانات بازرسی نهفته است. نتیجه آن، محرومیت موقت یا حتی دائمی بخشی از کارگران از حقوق بیمه‌ای‌شان و افزایش فشار مالی بر خانواده‌هایشان است. تدوین دستورالعمل و شیوه‌نامه جدید، با هدف تقویت فرآیند خوداظهاری، ارتقای کیفیت و سرعت بازرسی‌ها و همراهی تشکل‌های کارگری، می‌تواند گامی مؤثر برای برقراری عدالت بیمه‌ای و بازگرداندن ثبات به یکی از آسیب‌پذیرترین گروه‌های شغلی کشور باشد.

خدمات بیمه کارگری عادلانه تر می شود

با تدوین دستورالعمل و شیوه‌نامه جدید تأمین اجتماعی، مشکل بیمه‌ای کارگران ساختمانی برطرف و خدمات عادلانه‌تری به آنها تعلق می‌گیرد.

به گزارش ایسنا، یکی از مشکلات عمده کارگران ساختمانی، قطع بیمه آنها در جریان بازرسی‌های تأمین اجتماعی است. مسئولان تأمین اجتماعی بارها تأکید کرده‌اند که در صورت قطع بیمه کارگری به اشتباه، بیمه او برگردانده می‌شود، با این حال برخی کارگران ساختمانی اعلام می‌کنند که پس از شکایت و تأیید این مسأله از سوی سازمان، بیمه آنها وصل نمی‌شود و برای برقراری مجدد بیمه قطع‌شده باید ماه‌ها مکاتبه و دوندگی کرده و انتظار بکشند.

شیوه‌نامه جدیدی با همکاری تشکل‌های کارگری، به ویژه برای کسانی که در حوزه کارگاه‌های ساختمانی فعالند، تدوین شده که به شعب سازمان ارائه شده است

به اعتقاد کارشناسان و فعالان کارگری، موضوع بیمه برای کارگران ساختمانی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که بسیاری از آنها بعد از سال‌ها بیمه‌پردازی وقتی با معضل قطع بیمه مواجه می‌شوند، با مشکلات متعددی از قبیل هزینه‌های بالای درمان و تأمین دارو دست و پنجه نرم می‌کنند. کارگران می‌توانند برای جلوگیری از قطع بیمه با خوداظهاری مراتب را اعلام کنند تا در موعد مقرر بازرسی صورت گیرد.

شیوه نامه جدید در راه است

در همین راستا، راحله سادات حسینی، مدیرکل تأمین اجتماعی شهرستان‌های تهران، اخیراً از حل مشکل بیمه‌ای کارگران ساختمانی خبر داد و گفت: شیوه‌نامه جدیدی با همکاری تشکل‌های کارگری، به ویژه برای کسانی که در حوزه کارگاه‌های ساختمانی فعالند، تدوین شده که به شعب سازمان ارائه شده است. وی با اشاره به معضل قطع بیمه کارگران ساختمانی افزود: خوشبختانه با تقویت کادر بازرسان این مشکل را برطرف کردیم، ضمن اینکه خود کارگران هم می‌توانند با خوداظهاری مراتب را اعلام کنند تا در موعد مقرر بازرسی انجام شود.

پیش‌تر احمد میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در سفر به چناران و دیدار با مسئولان این سازمان، از تدوین دستورالعمل جدیدی برای بیمه کارگران ساختمانی خبر داد تا خدمات عادلانه‌تری به آنها تعلق گیرد. به گفته وی، دستورالعمل جدید موجب می‌شود تا توزیع خدمات به صورت عادلانه‌تر در سطح شهرستان‌ها انجام شود و سهمیه‌ها به افراد حقیقی اختصاص پیدا کند.

برابر قانون اصلاح ماده ۵ قانون بیمه‌های اجتماعی کارگران ساختمانی، کارگر ساختمانی فردی است که به‌صورت مستقیم در امر ایجاد یا توسعه، احداث یا افزایش تراکم ساختمان، تخریب و نوسازی بنا و تعمیرات اساسی اشتغال دارد و دارای کارت مهارت فنی و حرفه‌ای در این رشته از سازمان فنی و حرفه‌ای باشد. قانون‌گذار تأمین اجتماعی را مکلف کرده است که هفت درصد سهم حق بیمه را از کارگر ساختمانی اخذ و سهم کارفرمایی را از محل بیست و پنج درصد مجموع عوارض شهرداری پروانه‌های ساخت دریافت کند.

با تدوین شیوه‌نامه جدید، سازوکار بیمه کارگران ساختمانی در محدوده قوانین فعلی کشور با مشارکت نمایندگان کارگری و کارفرمایی تهیه شد. همچنین سازمان تأمین اجتماعی مکلف شده است معادل و متناسب با درآمدهای این قانون، کارگران ساختمانی متقاضی را پس از بررسی مدارک و احراز اشتغال، تحت پوشش بیمه‌ای قرار دهد.

مراحل و شرایط بیمه شدن کارگر ساختمانی:

– اخذ کارت مهارت فنی از سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای

– گذراندن آموزش‌های لازم زیر نظر وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی

– ارائه کارت ملی، شناسنامه و کارت مهارت برای ثبت‌نام نزد یکی از شعب تأمین اجتماعی

– ثبت نام و پرداخت حق بیمه توسط خود کارگر (سهم کارگر) و کارفرما (براساس صدور پروانه ساخت یا عوارض ذی‌ربط)

قانون بیمه کارگران ساختمانی در سال ۱۳۸۶ به تصویب رسید و با تأیید شورای نگهبان ابلاغ شد. با توجه به اینکه کارگران ساختمانی بیشتر از سایر کارگران در معرض خطر قرار دارند، بهره‌مندی از پوشش بیمه تأمین اجتماعی برای آنها ضروری است.

دستورالعمل جدید موجب می‌شود تا توزیع خدمات به صورت عادلانه‌تر در سطح شهرستان‌ها انجام شود و سهمیه‌ها به افراد حقیقی اختصاص پیدا کند

 لازم به ذکر است خرداد ماه امسال متن پیش‌نویس شیوه‌نامه ساماندهی بیمه کارگران ساختمانی، پس از چند جلسه کارشناسی و جمع‌بندی نهایی، به تصویب رسید. هدف از تصویب این شیوه‌نامه، تهیه سازوکار بیمه کارگران ساختمانی در محدوده قوانین فعلی کشور با مشارکت نمایندگان کارگری و کارفرمایی است تا ضمن بازنگری و اصلاح برخی سازوکارها، منابع آن برای پوشش بیمه‌ای شاغلان این بخش به بهترین نحو ممکن استفاده شود.

کلام آخر

با اجرای دستورالعمل و شیوه‌نامه جدید تأمین اجتماعی، مشکل قطع ناگهانی بیمه کارگران ساختمانی که در جریان بازرسی‌های میدانی رخ می‌داد، برطرف می‌شود. این شیوه‌نامه با همکاری تشکل‌های کارگری، تقویت کادر بازرسان و ایجاد سازوکار خوداظهاری، امکان ثبت فعالیت کارگران را تسهیل کرده و بروکراسی طولانی بازگشت بیمه را حذف می‌کند.

بر اساس قانون اصلاح ماده ۵، کارگران دارای کارت مهارت فنی و اشتغال واقعی در حوزه ساختمان، با پرداخت هفت درصد حق بیمه و سهم کارفرمایی از عوارض پروانه ساخت، تحت پوشش قرار می‌گیرند. اجرای این دستورالعمل، ضمن بازنگری در فرآیند بازرسی و هماهنگی نهادهای مرتبط، عدالت بیمه‌ای را در سطح شهرستان‌ها افزایش می‌دهد.

بهبود پوشش بیمه‌ای به معنای رفع دغدغه هزینه‌های درمان، کاهش فشار مالی در زمان حوادث و ارتقای امنیت شغلی است؛ نتیجه‌ای که مستقیماً بر معیشت کارگران ساختمانی اثر مثبت و پایدار خواهد گذاشت.