زینب غضنفری
در دورانی به سر میبریم که اصلاح موتور خودروها در راستای کاهش مصرف سوخت، به امری فوری و ضروری تبدیل شده است؛ تا جایی که حتی هشدار صریح رئیسجمهور را به دنبال داشته و خودروسازان را در صورت بیتوجهی با بازنگری در سیاستهای تخصیص ارز و صدور مجوز تولید مواجه کرده است.
به گزارش عصر اقتصاد، مصرف سوخت همواره یکی از محورهای اصلی بحث میان خودروسازان و مصرفکنندگان بوده و به عنوان یکی از مهمترین شاخصهای ارزیابی استاندارد خودروها شناخته میشود. موضوعی که در سالهای اخیر بیش از گذشته مورد توجه نارنجیپوشان جاده مخصوص قرار گرفته و گروه خودروسازی سایپا توانسته با اقدامات برنامهریزیشده، به الگویی در این حوزه تبدیل شود.
بهینهسازی محصولات جاری و پیشرانههای موجود
در گذشته، تیراژ و میزان تولید، ملاک اصلی ارزیابی عملکرد خودروسازان بود، اما امروز با تغییر نگاه حاکم بر صنعت خودرو، توسعه قوای محرکه، کاهش مصرف سوخت و بهرهگیری از فناوریهای روز دنیا در طراحی پیشرانهها به اولویت نخست تبدیل شده است. در همین راستا، سایپا با تمرکز بر ارتقای فنی محصولات و معرفی فناوریهای نوین، گامهای بلندی در مسیر تحول برداشته است.
چندی پیش، شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران اعلام کرد که در چارچوب برنامه جامع کنترل و کاهش مصرف سوخت خودروهای تولیدی کشور، گروه سایپا در ارزیابی خودروهای سواری، رتبه نخست کشور را از نظر کمترین میزان انتشار CO₂ و پایینترین میانگین مصرف سوخت در میان خودروسازان داخلی کسب کرده است.
سایپا با معرفی خانواده جدید موتورهای ملی، به نیاز روز بازار و مطالبه دولت در حوزه کاهش مصرف سوخت و حفاظت از محیط زیست پاسخ داده است
نکته حائز اهمیت آن است که این دستاورد صرفا نتیجه معرفی محصولات جدید نیست، بلکه حاصل بهینهسازی هدفمند قوای محرکه در محصولات در حال تولید گروه سایپا است. مرکز تحقیقات سایپا با اتکا به توان مهندسی داخلی و همکاری مگاموتور، طی سالهای اخیر بهصورت مستمر بر ارتقای فنی پیشرانهها، افزایش بازدهی حرارتی و کاهش مصرف سوخت محصولات جاری تمرکز کرده و بخش قابل توجهی از کاهش میانگین مصرف سوخت ناوگان، حاصل همین اصلاحات و بهینهسازیها بوده است.
گروه خودروسازی سایپا با تدوین نقشه راه مشخص، کاهش مصرف سوخت را بهعنوان یک هدف راهبردی دنبال کرده و چندی پیش از خانواده جدید موتورهای ملی خود، در کنار نمونه اولیه آریا پلاگینهیبرید با برد ۱۲۰۰ کیلومتر رونمایی کرد.
آریا پلاگینهیبرید، مصرف پایین و فناوری پاک
آریا پلاگینهیبرید با مصرف سوخت پایین و بهرهگیری از فناوری پاک، سازگاری بالایی با شرایط فعلی کشور دارد؛ شرایطی که با چالش ناترازی سوخت و آلودگی هوا مواجه است. این خودرو نه یک محصول تمامبرقی وابسته به زیرساخت گسترده شارژ است و نه متکی به موتورهای پرمصرف قدیمی، از این رو میتواند گزینهای مناسب حتی برای ناوگان حملونقل شهری محسوب شود.
پروژه آریا که بر پایه پلتفرم SP100 توسعه یافته، با ساختار قوای محرکهای متفاوت عرضه خواهد شد. اعلام مصرف سوخت ترکیبی ۲.۷ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر، عددی قابل توجه برای یک کراساوور تولید داخل به شمار میرود و نشاندهنده حرکت سایپا به سمت سیستمهای هیبریدی سری یا پلاگینهیبریدی است،سیستمهایی که در آنها موتور بنزینی نقش ژنراتور را ایفا کرده و نیروی حرکتی عمدتا توسط موتور الکتریکی تامین میشود.
در کنار این پروژه، عرضه مدل جدید سیتروئن با موتور سه سیلندر ۱.۲ لیتری و مصرف سوخت حدود ۶.۱ لیتر نیز در دستور کار قرار دارد که در مجموع، میانگین مصرف سوخت ناوگان محصولات سبک گروه سایپا را در سالهای آینده بیش از پیش کاهش خواهد داد.
نسل جدید پیشرانه ها با توان داخلی
نارنجیپوشان جاده مخصوص با تکیه بر نوآوری و توان داخلی، نسل متنوعی از پیشرانهها شامل موتورهای M15K و N20 تا نسخههای توربوشارژ و GDI را توسعه دادهاند که قابلیت استفاده در خودروهای اقتصادی، میانرده و حتی هیبریدی را فراهم میکند. این رویکرد، ضمن کاهش وابستگی به پیشرانههای وارداتی، از خروج ارز جلوگیری کرده و اثرات تحریمها را نیز کمرنگتر کرده است.
گروه خودروسازی سایپا با اجرای برنامههای مدون، میانگین مصرف سوخت ناوگان محصولات سبک خود را از ۷.۱۵ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر در سال ۱۴۰۲ به ۶.۷ لیتر کاهش داده است. ارتقای موتور M15 به M15I در محصولات خانواده کوییک، اطلس و سهند، جایگزینی موتور ME16 در خانواده شاهین به جای M15TC و بهبود ضریب درگ آیرودینامیکی در سایر محصولات، از مهمترین اقدامات این شرکت در این مسیر به شمار میرود. همچنین با افزودن فناوری زمانبندی متغیر سوپاپها و بهبود سیستم جرقه و پاشش سوخت، بازدهی حرارتی موتور افزایش یافته و هدررفت سوخت بهطور محسوسی کاهش یافته است.
توسعه نسخههای دوگانهسوز ساینا و سهند، عرضه محصولات وارداتی و مونتاژ داخل کممصرف و همچنین برنامهریزی برای خرید و مونتاژ خانواده موتورهای ۱.۵ لیتری با فناوریهای روز دنیا در نسخههای تنفس طبیعی، توربوشارژ و توربوشارژ با تزریق مستقیم، از دیگر برنامههای سایپا در راستای کاهش مصرف سوخت محسوب میشود.
سایپا با پوستاندازی فنی در بخش پیشرانهها، تحولی جدی در تولیدات خود ایجاد کرده است
در همین چارچوب، قرار است خودروی شاهین با موتور جدید ۱.۵ لیتری توربوشارژ تا پایان سال آینده وارد بازار شود.
ادامه مسیر بهینهسازی و توسعه آینده
در عین حال، این اقدامات محدود به یک مقطع زمانی نبوده و روند بهینهسازی مصرف سوخت و توسعه قوای محرکههای کممصرف، همچنان در دستور کار مرکز تحقیقات سایپا، مگاموتور و بخش مهندسی این گروه خودروسازی قرار دارد. برنامههای آتی نشان میدهد که علاوه بر توسعه محصولات جدید، ارتقای فنی محصولات جاری نیز با هدف کاهش بیشتر مصرف سوخت ادامه خواهد داشت و میانگین مصرف سوخت ناوگان سبک گروه سایپا در سالهای آینده از رقم فعلی نیز کمتر خواهد شد.
در مجموع میتوان گفت سایپا با پوستاندازی فنی در بخش پیشرانهها، تحولی جدی در تولیدات خود ایجاد کرده و به پیشتاز کاهش آلایندهها، حفاظت از محیط زیست و کاهش هزینههای مصرف سوخت تبدیل شده است. در شرایطی که ناترازی سوخت و آلودگی هوا به یکی از چالشهای اصلی کشور بدل شده، این دستاوردها میتواند نشانهای از تغییر رویکرد صنعت خودرو از «تولید به هر قیمت» به «تولید دانشبنیان و هدفمند» باشد، رویکردی که جایگاه محصولات سایپا را در نگاه افکار عمومی و مشتریان بهطور محسوسی ارتقا داده و چهره بازار خودروی ایران را دگرگون کرده است.
