جنگ جهانی گندم

ترجمه: سلیم حیدری

غرب ممکن است مجبور شود در ازای لغو تحریم‌ها از روسیه غله بخواهد.

قیمت گندم طی دو ماه گذشته به بالاترین حد خود رسیده است زیرا تولیدکنندگان بزرگی مانند روسیه، قزاقستان و هند صادرات خود را برای حافظت از بازار داخلی لغو کردند. این باعث ترس از ناامنی غذایی و گرسنگی در سراسر جهان شده است.

به گفته کارشناسانی که با روزنامه ایزوستیا روسیه صحبت کردند، از ابتدای سال جاری قیمت گندم بیش از ۶۰ درصد افزایش یافته است. آنها می گویند که این افزایش ناشی از درگیری بین روسیه و اوکراین است که تقریباً یک سوم صادرات گندم جهان را تامین می کنند.

در فصل زراعی ۲۰۲۱-۲۰۲۲ که از ژوئیه (خرداد) سال گذشته آغاز شد، تامین کنندگان روسی ۱۶ درصد از صادرات جهانی گندم و تولیدکنندگان اوکراینی ۱۰ درصد را به خود اختصاص دادند. اما به دلیل درگیری، هر دو کشور صادرات گندم را ممنوع کردند. در فوریه (اسفند) روسیه صادرات تمام غلات (گندم، چاودار، جو و ذرت) به خارج از اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) را تا ۳۰ ژوئن (تیر) محدود کرد. در همین حال، اوکراین تنها بندر باقی مانده خود در اودسا را بسته است.

تحریم‌های ضد روسیه شرکت‌های بین‌المللی را مجبور به قطع روابط تجاری طولانی مدت و ترک روسیه کرد که باعث اختلال در عرضه شد. در یک مثال، اتحادیه اروپا اخیراً همکاری با بندر تجاری دریایی نووروسیسک دریای سیاه را که بیش از نیمی از غلات صادراتی از طریق آن حمل می شود، ممنوع کرده‌است.

علاوه بر این، در پی تصمیم مسکو مبنی بر ممنوعیت صادرات، قزاقستان نیز با محدودیت‌هایی از این اقدام پیروی کرد. از طرفی در اوایل ماه جاری، هند نیز صادرات گندم را لغو کرد و اعلام کرد که «امنیت غذایی هند، همسایه‌ها و سایر کشورهای آسیب‌پذیر در خطر است».

پس از انتشار اخباری از دهلی نو، قیمت آتی گندم در شیکاگو با ۶ درصد افزایش به ۱۲.۴۷ دلار در هر پیمانه رسید که بالاترین ارزش آن در دو ماه گذشته است.  قیمت گندم در اروپا به بالاترین حد تاریخی خود و به حدود ۴۶۱ دلار در هر تن رسید.

بحران غلات در سراسر جهان احساس می شود، اما شدیدتر از همه در آفریقاست که ۹۰ درصد نیازهای خود را از منطقه دریای سیاه تامین می کند.

ماه گذشته، آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد هشدار داد که یک پنجم بشریت به دلیل وضعیت فعلی در بازار گندم در خطر فقر و گرسنگی قرار دارند.

کشورهای غربی روسیه را به راه انداختن «جنگ گندم» متهم کرده‌اند و مسکو را مقصر بحران کنونی می‌دانند. اما کارشناسان می‌گویند که روسیه به تنهایی مسئول بدتر شدن این بحران نیست یا اگر هم هست، این اقدام خودخواسته نیست. روسیه صادرات را ممنوع نکرده است، اما برای حفاظت از ثبات بازار داخلی، عوارض و سهمیه‌های موقتی را وضع کرده است.

در مورد اوکراین، غلات آن تحت پوشش کمک‌های اتحادیه اروپا به طور فعال از انبارهایش خارج می شود.

جوزپ بورل، دیپلمات ارشد اتحادیه اخیراً اعلام کرد که “باید به اوکراین کمک کرد تا به تولید و صادرات غلات و گندم ادامه دهد” و از آنجایی که انبارهای اوکراین اکنون پر است، “باید آنها را خالی کرد تا فضا برای محصول جدید باز شود.”

ایزوستیا به نقل از کارشناسان اشاره می کند که روسیه و اوکراین تنها صادرکنندگان کلیدی گندم در جهان نیستند. سایر تولیدکنندگان می توانند بازار جهانی را از بحران نجات دهند. به عنوان مثال ایالات متحده و کانادا که به ترتیب ۲۶ و ۲۵ میلیون تن گندم یا حدود ۲۵ درصد از صادرات جهانی را تامین می کنند. دیگر تولیدکنندگان عمده غربی فرانسه (۱۹ میلیون تن) و آلمان (۹.۲ میلیون تن) هستند. با این حال، به گفته تحلیلگران، بعید است این کشورها غلات خود را با افراد نیازمند تقسیم کنند و امنیت غذایی خود را در اولویت قرار دهند.

نیکولای واویلوف، متخصص تحقیقات استراتژیک در توتال ریسرچ می گوید، “کشورهای تولیدکننده مشکلات خاص خود را خواهند داشت، که در درجه اول مربوط به قیمت انرژی، هزینه‌های تولید و تورم است. بنابراین به احتمال زیاد آنها برای مراقبت از آن دسته کشورهایی که مجبور به تحمل گرسنگی هستند بسیار مشغول خواهند بود.”

یکی دیگر از کارشناسان که رئیس بخش تحلیل شرکت تحقیقاتی NTech داریا آکیمووا است می‌گوید، “این کشورها می‌خواهند مواد خام خود را حفظ کنند تا از اقتصاد خود در برابر افزایش تورم محافظت کنند.”

این روزنامه با اشاره به آکیمووا گزارش داد، «کشورهای تولیدکننده برای حفظ کشور خود از گرسنگی و کاهش تورم، سعی در حفظ مواد خام دارند. از آنجایی که در صورت بی ثباتی ارز و در واقع هر بی ثباتی، همیشه داشتن مواد خام سود بیشتری نسبت به پول نقد دارد زیرا ارزش آن به سرعت ارز کاهش نمی یابد.»

کارشناسان تا حد زیادی نمی توانند پیش بینی کنند که وضعیت بازار گندم چگونه پیش خواهد رفت. از دیگر سو، به گفته ویکتور تونف، تحلیلگر ارشد Ingosstrakh Investments، مشکلات مربوط به تامین کالاهای تولیدی در مقیاس گسترده مثل گندم به احتمال زیاد با برداشت محصول جدید و همچنین بازگرداندن منابع از اوکراین و روسیه به یکباره حل خواهد شد.

به از طرف دیگر، هنوز مشخص نیست که چه زمانی این مناقشه حل خواهد شد. برخی کارشناسان مدعی هستند که کشورهای غربی در مقطعی مجبور خواهند شد از روسیه بخواهند در ازای برداشته شدن تحریم ها، منابع خود را به اشتراک بگذارد.

منبع: راشاتودی