آمارهای متناقض بازار برنج!

اکرم رضائی نژاد

در حالی که وزارت جهاد کشاورزی از تولید ۲.۷ میلیون تن برنج در سال جاری خبر می‌دهد و برخی نمایندگان مجلس خواستار توقف واردات هستند، قیمت برنج ایرانی با رشد ۳۰ تا ۴۰ درصدی همچنان رو به افزایش است.

به گزارش عصراقتصاد، به گفته رئیس اتحادیه برنج‌فروشان بابل، قیمت انواع برنج ایرانی نسبت به یک ماه گذشته افزایش چشمگیری داشته است.

به عنوان مثال، قیمت برنج طارم که در ابتدای فصل ۷۰ هزار تومان درب کارخانه بود، اکنون به حدود ۱۱۰ هزار تومان رسیده است.

همچنین برنج فجر به قیمت ۹۰ هزار تومان و شیرودی به قیمت ۸۰ تا ۸۵ هزار تومان در هر کیلوئی رسیده‌اند که این افزایش قیمت‌ها در در آستانه ماه مبارک رمضان و ایام نوروز به طور خاص نگران‌کننده به نظر می‌رسد.

عدم تطابق آمار تولید

با وجود ادعای وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر تولید ۲.۷ میلیون تن برنج، کارشناسان و فعالان اقتصادی نسبت به صحت این آمار تردید دارند. شایگان ادیبی، مجری سابق برنج در وزارت جهاد کشاورزی، اظهار می‌کند که علی‌رغم ادعاهای مسئولین، واقعیت‌ها نشان‌دهنده عدم رشد تولید و حتی کاهش آن نسبت به سال‌های گذشته است. به گفته وی، به دلیل عدم تأمین به موقع نهاده‌های کشاورزی و نبود تکنولوژی‌های نوین، آمار اعلامی وزارت جهاد در واقعیتی که کشاورزان تجربه می‌کنند، تأییدی ندارد.

سوءمدیریت و مشکلات در واردات

محمود رضایی، کارشناس اقتصادی با انتقاد از عملکرد وزارت جهاد کشاورزی و نمایندگان برخی استان‌های شمالی، می‌گوید که این نهادها بیشتر به حمایت از تولیدکنندگان توجه دارند و به وضعیت مصرف‌کنندگان اهمیت نمی‌دهند. وی می‌افزاید: در شرایطی که قیمت‌ها افزایش یافته، مصرف‌کنندگان باید تمام درآمد خود را صرف خرید چند کالای اساسی کنند و این به سوءمدیریت برخی دستگاه‌ها مربوط می‌شود.

بحث واردات نیز در این راستا مطرح شده است. انجمن واردکنندگان برنج در نامه‌ای به وزیر جهاد کشاورزی نسبت به بحران بازار برنج و عدم تخصیص ارز هشدار داده‌اند. در این نامه آمده است: تأخیر در تخصیص ارز برنج، نه تنها فعالیت واردکنندگان را دچار وقفه کرده، بلکه امنیت غذایی کشور را نیز به خطر می‌اندازد. آن‌ها تاکید کرده‌اند که واردات برنج در ۱۰ ماهه امسال ۲۳ درصد کاهش داشته است.

شایعات و سودجویان

اما سیدنصرالله هاشمی، رئیس اتاق اصناف شهرستان بابل کمبود برنج را شایعات دانسته و بیان کرده است که بازار به طور کامل از برنج داخلی اشباع شده و نمایندگان مجلس که می‌گویند بازار دچار التهاب است، صرفا دغدغه تأمین نیاز خود را دارند.

رئیس اتاق اصناف کشاورزی بابل نیز اظهار کرد که کشاورزان در مقاطع زمانی مختلف متناسب با نیاز خود اقدام به‌فروش محصول می‌کنند، عده‌ای در فصل پاییز بخشی از محصول خود را به‌فروش می‌رسانند اما به سبب پایین بودن قیمت برنج بخشی از فروش را به اوایل بهار و عید برای خرید نهاده‌های کشاورزی، شخم وشیار زمین اختصاص می‌دهند.

سیدنصرالله هاشمی با اظهار اینکه بازار پر از محصول برنج کشاورزان است و اصلا دچار التهاب نیست، تصریح کرد که در واقع برنج‌های دپو شده در شالیکوبی‌ها، برنج کشاورزان است که مرحله به مرحله برای رفع نیاز بفروش می‌رسد.

وی همچنین ادعا کرد که برخی سودجویان و دلالان این شایعات را به نفع خود منتشر می‌کنند تا سهمیه بیشتری از واردات بگیرند.

وی به ترفند برخی خریداران برای دستمایه کردن التهاب بازار به نفع خود اشاره و ادامه داد: اگر این تجار امسال ثبت سفارش کنند دلار قدیمی ۲۸ هزار و۵۰۰ تومانی در اختیار آنها قرار می گیرد و می‌توانند با این دلار در سال آینده خرید و فروش کنند تا مجبور به دریافت ارز ترجیحی ۳۸ هزار و ۵۰۰ تومانی نشوند، لذا با ایجاد جوی که به نفع شرکت خود با عنوان «بازار دچارالتهاب بوده و بازار خالی از محصول برنج است» درصدد هستند بجای سهمیه فعلی سهمیه بیشتری در اختیار بگیرند.

به گفته رئیس اتاق اصناف کشاورزی بابل، هنوز ۴۰ درصد محصول برنج کشاورزان به فروش نرسیده است.

حسن قربانزاده‌طوری، رئیس اتحادیه شالیکوبی‌داران شهرستان بابل نیز تاکید کرده است که شایعه کمبود برنج در بازار با هدف خاصی مطرح شده و به هیچ عنوان صحت ندارد. لذا این افراد با شایعه پراکنی بی‌مورد نبض بازار را برای کشاورزان داخلی مسموم نکنند. این اتحادیه آماده است تا نیازهای بازار را از طریق تأمین برنج داخلی پاسخگو باشد.

در هر حال، وضعیت بازار برنج هم‌اکنون با چالش‌های جدی روبرو است. عدم تطابق میان آمار تولید و واقعیت‌های بازار، افزایش قیمت‌های بی‌رویه، مشکلات در تأمین ارز برای واردات و همچنین فعالیت‌های سودجویانه برخی افراد باعث متشنج شدن اوضاع شده است.