آموزش بورس در مدارس به جای آزمون و خطا در تالار

زینب  یزدانی

مدتی است اخبار زیادی از اعتراض به تحولات بازار سرمایه از گوشه‌وکنار شنیده می شود. افراد حقیقی که در شش ماهه نخست سال ۱۳۹۹ به بازار سرمایه پیوستند و به خرید فروش پرداختند، در صف اول منتقدان قرار دارند. به یاد می‌آورم در همان زمان تماس‌های زیادی داشتم که از من برای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه و بورس راهنمایی می خواستند. همان زمان هم بسیار شنیده می‌شد که رونق ایجاد شده، ممکن است این یک حباب باشد.

به زمان گذشته بر می‌گردم، زمانی که برای اولین بار به توصیه پدرم به ساختمان بورس واقع در انتهای پل دوم حافظ رفتم. سال ۱۳۸۱ بود. با کمک پدرم اولین خرید و فروش را در یکی از کارگزاری‌های روبه‌روی ساختمان بورس انجام دادم. آن زمان حتما با حضور فیزیکی باید خرید و فروش انجام می‌شد. اما یادم می‌آید پدرم به دلیل تسلط به علم اقتصاد و بازارهای سرمایه به زبان ساده اطلاعات زیادی از خرید و فروش و جزئیات بازار سرمایه به من آموزش دادند، و همیشه درباره مزایای سرمایه‌گذاری در بورس و تاثیر مهم آن در اقتصاد کشور به من می‌گفتند. حتی زمانی که خرید و فروش در سامانه های اینترنتی کارگزاری‌های شروع شد به یکی از کارگزاری‌ها مراجعه کردم و در کلاس‌های آموزشی آن شرکت کردم، تحلیل بنیادی و تکنیکال را شناختم و خرید و فروش حداقلی انجام دادم تا کاملا به این بازار شناخت پیدا کنم. مهم‌ترین نکاتی که آموختم و البته در هیچ آموزش آکادمی بازار سرمایه وجود نداشت، این بود که هیچ زمان طمع نکنم و اینکه شایعه و رانت‌هایی که برای خرید یا فروش فلان سهام بعد از چند دست چرخیدن به من می رسد سوخت شده و سودش را به نفرات قبلی داده است.

با همین پیش زمینه‌ای که از گذشته داشتم در بهار و تابستان پارسال به هر کسی که با من تماس می‌گرفت،  توصیه می‌کردم اول آموزش ببیند و بعد وارد این بازار شود. البته جواب‌های تقریبا یکسان می گرفتم: کسی را در آشناها داریم که اون به ما راهنمایی می‌دهد و قابل اطمینان است.  دومین جواب هم نگرانی از این بود که فرصتها را از دست بدهند. در نهایت بسیاری از آنان البته توصیه‌های مرا جدی نگرفتند و اکنون مانند افراد دیگر معترض از دست دادن سرمایه و سود سرمایه گذاری های خود هستند.

در تابستان ۱۳۹۸ به توصیه پدرم کلاس تابستانی در یکی از مدارس برای دوره‌های هفتم ، هشتم و نهم برگزار کردم. برای شاگردانم از بازار سرمایه گفتم و اینکه هر شخصی با هر شغلی  باید حسابداری بداند و بازار سرمایه را بشناسد. به آنان صورت‌های مالی را آموزش دادم و در بازار سرمایه به صورت مجازی گشت‌و‌گذار کردیم و حتی در حد محدود خرید و فروش انجام دادیم.

این روزها  که اعتراضات زیادی به وضع بازار سرمایه وجود دارد به این بینش رسیده‌ام که تا چه اندازه آموزش از پایه در مدارس اهمیت دارد تا در نتیجه رفتار حرفه‌ای سرمایه‌گذاران حقیقی خرد، رفته‌رفته بازار سرمایه در ذهنیت مردم از یک بازار رانتی به یک بازار پربازده تامین سرمایه برای اقتصاد کشور تبدیل شود.