ارز توافقی قیمت پنبه ایرانی را جذاب و گران می کند

عصر اقتصاد در گزارشی با عنوان ” آفت ارزی؛ پنبه در خطر! به مشکلات پنبه کاران پرداخته که  خوشبختانه وزارت جهاد کشاورزی نیز با توضیحات کاملتری بلاهایی که گریبانگیر پنبه کاران شده را به تصویر کشیده است.

در جوابیه که حسب قانون مطبوعات به طور کامل در زیر منتشر می شود ابراز امیدواری شده با افزایش نرخ دلار پنبه کاری در داخل با گرانی پنبه های وارداتی برای کشت جذاب شوند.

متن کامل جوابیه را در ادامه می خوانید:

نظر به مطلب منتشر شده درآن روزنامه مورخ ۱۸/۰۹/۱۴۰۳ کدخبر ۱۸۳۵۹۶ باعنوان” آفت ارزی؛ پنبه در خطر!”مقتضی است دستور فرمایید،طبق قانون مطبوعات،توضیحات وزارت جهاد کشاورزی ،را درآن روزنامه درهمان صفحه وستون برای روشنگری افکار عمومی منتشر نمایند.

حدود ۸۰ درصد از ارزش وش برداشت شده از مزرعه، الیاف پنبه است. به دلیل نیازکشور به ارز و امکانات و توانمندی های کشور و با برنامه ریزی های انجام شده تا سال ۱۳۵۵، حدود ۲۳ درصد ارز مورد نیاز ازطریق صادارات الیاف خام  پنبه  تامین می شد. با وارد شدن ارز حاصل از فروش نفت و نیاز کشور به سایر تولیدات کشاورزی توجه به ارز حاصل از صادرات الیاف پنبه کمتر شد. تا سال ۱۳۵۳ دولت دخالت چندانی در بازار نداشت وقیمت وش و محلوج عمدتا توسط اتحادیه صادر کنندگان و با توجه به عوامل بازار و قیمت جهانی تعیین می شد.

 به دلیل اهمیت  پنبه دانه در تولید روغن ابتدا قیمت پنبه دانه مشخص و سپس قیمت وش و الیاف تعیین می شد. با ملی شدن بسیاری از صنایع نساجی و خردشدن اراضی و مدیریت تولید و فروش پنبه توسط دولت با تشکیل کمیته مرکزی تامین و توزیع پنبه و صدور حواله و با نرخ تثبیتی، ممنوع شدن صادرات، تعیین قیمت تضمینی پایین تر نسبت به محصولات رقیب، متولی شدن شرکت سهامی گسترش خدمات بازرگانی برای خرید پنبه، پیمان ارزی پنبه ،قرار گرفتن پنبه جز کالاهای مشمول تعزیرات حکومتی  و دخالت ستاد تنظیم بازار در توزیع و قیمت پنبه  و سیاست های تثبیت نرخ ارز جهت تامین کالای ارزان قیمت مور نیاز صنایع نساجی که از بهره وری و مدیریت پایینی برخوردار شده بودند، به طور متوسط تا سال ۱۳۸۴ ، ۴۴ درصد از پنبه کاران یارانه دریافت و به صورت پنهان به صنایع نساجی پرداخت شد.

در نتیجه این سیاست کاشت پنبه توجیه اقتصادی و توان رقابت  با محصولاتی که قیمت آنها در بازار تعیین می شد از جمله علوفه، سبزی و صیفی و سایر محصولات نداشت.

در نتیجه سطح کاشت پنبه در کشور از حدود ۳۸۰ هزار هکتار به کمتر از ۱۰۰ هزار هکتار رسید. به همین دلیل سرمایه گذاری جهت تامین کمباین و توسعه مکانیزاسیون از جمله ماشین برداشت پنبه کاهش یافت.

از طرف دیگر تامین ماده اولیه ارزان برای صنایع نساجی و تامین ارز ارزان قیمت تر رقبت به واردات الیاف پنبه را توسط نساجان افزایش داد. دومین کالای مهم قابل استحصال از پنبه ،پنبه دانه است که منبع مهم تهیه لینتر برای  تهیه نیترو سلولز موردنیاز بسیاری از صنایع از جمله صنایع نظامی و حاوی روغن خوراکی و کنجاله خوراک دام می باشد.

طبقه بندی:

پرداخت یارانه به دانه های روغنی به جز پنبه دانه  باعث عدم اقتصادی شدن روغن از پنبه دانه و در نتیجه عدم استحصال لینتر و روغن از پنبه دانه شده است.

خرید تضمینی دانه های روغنی به جز پنبه دانه سبب کاهش درآمد کارخانجات پنبه پاک کنی و به تبع آن زارعین شده است.درحالی که استقرار واحد های روغن کشی بر اساس پنبه دانه و نزدیکی به منابع تولید پنبه دانه تنظیم شده بود.

واردات یارانه ای دانه های روغنی، روغن و کنجاله خوراک دام سبب ورشکستگی کارخانجات مبتنی بر استحصال روغن از پنبه دانه گردید و واحدها یکی پس از دیگری از رده خارج شدند (بند ه ماده ۱۰۶ فصل سیزدهم برنامه سوم توسعه).

بند ۱ ماده ۹ فصل دوم آیین نامه قانون حفظ نباتات مصوب سال ۱۳۴۶  (عدم مجوز برای واردات پنبه دانه) و محدود کردن آن به دو کشور،مهمترین مانع غیر تعرفه ای برای واردات پنبه دانه است. در تعیین تعرفه نیز دقت کافی نشده است.

با اقدامات ذکر شده کاشت پنبه نسبت به سایر محصولات غیر اقتصادی کاهش یافت.

از سال ۱۳۹۴ گرایش دولت به تولید افزایش یافت و تعیین مجری پنبه  ایجاد هماهنگی بین شبکه تولید و مصرف افزایش یافته و سعی می شود با  استفاده از ظرفیت های تعاونی و بخش خصوصی ، فعالان اقتصادی مرتبط با در نظر گرفتن اثرات اقدامات  بر جریان مواد و سرمایه و استفاده از نظر کارشناسان و صاحب نظران وابسته تولید پنبه افزایش و پایدار بماند.

بطوریکه سطح کاشت پنبه از حدود ۶۰ هزار هکتار سال ۱۳۹۴ به حدود ۱۱۰هزار هکتار در سال های اخیر افزایش داشته است.

با قرارگرفتن پنبه در لیست محصولات دارای الگوی کاشت، تامین بذر مناسب  کرک گیری و  ضد عفونی شده ، تخصیص یارانه به آن ، افزایش قیمت تضمینی ، پیگیری خرید توافقی، واردات کمباین وش چین و تخصیص یارانه به آن، واردات بذور ارقام خارجی، تجهیز و نوسازی کارخانجات کرک گیری بذر پنبه با همکاری بخش غیردولتی، تهیه استاندارد ها و دستورالعمل های تصفیه و ش و کیفیت الیاف پنبه،آموزش نیروی انسانی، ایجاد مزارع الگویی، پایش مزارع از نظر شیوع آفات مهم، تامین سموم و کود مورد نیاز سعی در افزایش بهره وری و تامین نیازهای پیشین تولید (کود،سم ،بذر،…) و تجهیز و نوسازی کارخانجات پنبه پاک کنی شده است.

کاشت قراردادی پنبه، افزایش کیفیت الیاف ،تامین کمباین برداشت پنبه، تامین بذر مناسب و به موقع مهمترین اقدام های وزارت جهاد کشاورزی می باشد. از طرفی سیاست های اقتصادی دولت با حذف ارز ترجیحی و تخصیص ارز نیمایی ودر سال جاری نیز سیاست جدید دولت در تبدیل ارز

طبقه بندی:

نیمایی به ارز توافقی برای واردات پنبه باعث کاهش گرایش به واردات پنبه شده و باعث روایی بازار و افزایش قیمت پنبه داخلی و سطح کاشت افزایش خواهد یافت. تخصیص ارز به واردات کمباین و اعطای تسهیلات ارزان قیمت به آن و تهیه و تدارک بذر و هورمون های تنظیم کننده رشد و برگ ریز پنبه مهمترین اقدام های مورد نیاز و درحال پیگیری هستند.