اروپا در یک قدمی جیره‌بندی انرژی

هاتف فرج‌اللهی

دونالد ترامپ یک بار در مجمع سازمان ملل به اتحادیه اوپا هشدار داد که وابستگی به انرژی روسیه می تواند تهدیدی جدی برای منطقه اروپا باشد، اما در آن مجمع بسیاری از حضار این گفته ترامپ را مورد تمسخر قرار دادند.

مدتی گذشت و روسیه چند سال بعد به اوکراین حمله کرد و طی این حمله اروپا و آمریکا اقدام به تحریم این کشور کردند؛ تحریمی که در نهایت منجر به کاهش صادرات گاز روسیه به اروپا و کمبود انرژی در این منطقه شد.

محدودسازی صادرات گاز روسیه به همراه افزایش قیمت ها درست پیش از فرا رسیدن زمستان، موجب شده که بحران انرژی در اروپا بیش از پیش بالا بگیرد. بحرانی که این روزها زنگ خطر سهمیه بندی انرژی را برای منطقه اروپا به صدا درآورده است.

این در حالی است که روسیه اعلام کرده، ممکن است جریان گاز خط لوله نورد استریم یک تا مدت نامعلوم قطع بماند که با این اوصاف احتمال آن وجود دارد که بحران انرژی اروپا تعمیق شود.

در این راستا شرکت آلمانی «یونی پر» که بزرگترین واردکننده گاز از روسیه نیز به شمار می رود، اعلام کرده است که سهمیه بندی گاز در آلمان چندان دور از انتظار نیست.

گفتنی است که این شرکت به دلیل کاهش واردات گاز از روسیه حدود ۹۰ درصد ارزش بازار خود را از دست داده و تلاش دارد که در این راستا اقداماتی حقوقی را برای شکایت از شرکت گازپروم روسیه انجام دهد.

با این وجود شرکت گازپروم روسیه تحریم های غرب را عامل قطعی صدور گاز از طریق خط لوله نورد استریم یک می داند و بر این باور است که تا زمانی که تحریم ها برداشته نشوند، امکان بازیابی جریان گاز این خط وجود ندارد.

این تفاسیر نشان می دهد که ممکن است سهمیه بندی گاز در آلمان جدی تر از آن باشد که پیش از این در خبرها شنیده بودیم. در این راستا پیش بینی می شود که کمبود گاز، تامین انرژی در آلمان را دشوار سازد و در نتیجه رشد تولید ناخالص داخلی این کشور در پایان سال ۲۰۲۲ و سال ۲۰۲۳ کند شود.

در این میان آلمان تصمیم دارد تا با بهره گیری از نیروگاه های هسته ای کمبود انرژی را تا حدی جبران کند اما این کشور تنها ۲ نیروگاه هسته ای خود را در حالت استندبای قرار داده است تا بتوانند در صورت نیاز بخشی از کمبودها را برطرف سازند.

رابرت هابک، وزیر اقتصاد آلمان، در بیانیه‌ای اعلام کرد این اقدام به معنای آن نیست که آلمان در وعده خود برای خروج از انرژی هسته‌ای تا پایان سال، ۲۰۲۲ تجدیدنظر کرده است.

تست استرس اپراتورهای شبکه برق نشان داده است که در زمستان با توجه به محدود شدن عرضه در بازار انرژی اروپا، ممکن است ساعات بحران در تامین برق وجود داشته باشد.

احتمال زیاد وجود دارد که وضعیت بحرانی به وجود آمده و با شرایط فوق العاده‌ای روبرو شویم. من باید هر آنچه لازم است انجام دهم تا امنیت تامین نیرو، به طور کامل تضمین شود.

وزیر اقتصاد آلمان بر این باور است که دولت، نیروی هسته‌ای را همچنان فناوری پرریسکی می‌داند که زباله رادیواکتیوی تولید می‌کند.

سه نیروگاه هسته‌ای باقی مانده آلمان تا ۳۱ دسامبر غیرفعال می‌شوند اما دو نیروگاه برای شرایط اضطراری تا اواسط آوریل، آماده آغاز فعالیت می‌مانند. هر دو نیروگاه ظرفیت ۱۴۰۰ مگاوات دارند. این نیروگاهها توسط شرکت های E.ON و EnBW اداره می‌شوند.

این مسائل موجب شده است که صدراعظم آلمان نیاز گاز این کشور را در مجامع اروپایی مطرح سازد.

در نتیجه امانوئل مکرون پس از گفت و گویی با اولاف شولتس اعلام کرد که فرانسه آمادگی لازم برای ارسال گاز به آلمان را دارد و در عین حال این کشور نیز بخش قابل توجهی از برق خود را از آلمان تامین خواهد کرد.

اما در این بین مساله ای که تنش ها برای تامین گاز اروپا از طریق روسیه را تشدید می کند، این است که وزیران انرژی اروپا تصمیم دارند که برای گاز روسیه سقف قیمتی تعیین کنند و روسیه نیز اعلام کرده است که در این صورت صدور گاز را به طور کلی متوقف خواهد کرد.

با ادامه این وضع، آلمان تنها کشوری نخواهد بود که دچار مشکل تامین انرژی می شود و به باور کارشناسان احتمال سهمیه بندی انرژی در اروپا روز به روز بیشتر می شود.

اما در بین این مباحث برخی نیز بر این باورند که بحران کمبود انرژی برای اروپا طولانی مدت نخواهد بود و آلترناتیوهایی که دولت های اروپایی برای تامین انرژی از منابعی به غیر از سوخت های فسیلی در نظر گرفته اند با سرعت بیشتری روی کار خواهد آمد.

به باور این دسته از کارشناسان افزایش استفاده از نیروگاه های تجدیدپذیر با کاهش هزینه راه اندازی این نیروگاه ها روز به روز رشد خواهد کرد و در پی آن حمل و نقل برقی نیز توسعه پیدا خواهد کرد. از این رو با عبور از یک دوره بحران وابستگی اروپا به سوخت های فسیلی کمتر می شود.

اما نگاهی واقع گرایانه این گونه نشان می دهد که فعلا اروپا راه فراری فوری برای عبور از این بحران ندارد و این گونه است که کمبود انرژی تهدید سهمیه بندی را بیش از هر زمانی برای اروپا جدی کرده است و ساکنین کشورهای اروپایی باید منتظر چنین روزهایی باشند.

در آلمان، بناهای تاریخی عمومی در شب خاموش هستند. دانمارک نیز گفته ساختمان های عمومی خود را در شب روشن نمی کند.

آنها قوانینی را در مورد کافه ها و نوع دمایی که آنها باید در داخل کافه ها یا مغازه های خود داشته باشند، وضع کرده اند.

اما اگر محدودیت ها رعایت نشود و بحران انرژی تحت کنترل در نیاید زمستان امسال با جیره بندی انرژی توام خواهم بود و حتی برخی بر این باورند که ممکن است این بحران به ناآرامی های اجتماعی منجر شود.