الکامپ ۱۴۰۴، نمایش قدرت نوآوری زیر سایه فشارها
بیست‌وهشتمین نمایشگاه بین‌المللی الکامپ در حالی از سوم تا ششم مهرماه در تهران برگزار شد که نگاه بسیاری از فعالان حوزه فناوری به این رویداد دوخته شده بود. الکامپ امسال بیش از ۵۰۰ شرکت داخلی را گرد هم آورد و در کنار آن تعداد محدودی شرکت خارجی نیز حضور داشتند.
گرچه تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی همچنان سایه خود را بر فضای نمایشگاه گسترده بودند، اما شور و شوق نوآوری و نمایش توان داخلی در حوزه‌های هوش مصنوعی، زیرساخت‌های دیجیتال، تجارت الکترونیکی و خدمات همراه به‌وضوح دیده می‌شد.
از همان روز نخست، فضای نمایشگاه رنگ و بوی سیاسی و اقتصادی پررنگی داشت. مقامات دولتی در مراسم افتتاحیه بار دیگر بر موضوع خودکفایی و اتکا به ظرفیت‌های داخلی تأکید کردند و نمایشگاه را فرصتی برای ترسیم مسیر آینده اقتصاد دیجیتال ایران دانستند. سالن‌ها مملو از بازدیدکنندگانی بود که برای دیدن تازه‌ترین دستاوردها در حوزه فناوری‌های نوین گرد آمده بودند. در این میان، یکی از بخش‌های پرطرفدار، نخستین غرفه اختصاصی هوش مصنوعی بود که برای اولین بار در تاریخ الکامپ با چنین گستردگی برپا شد و موضوعاتی همچون یادگیری ماشین، بینایی کامپیوتری و کاربردهای هوش مصنوعی در مدیریت شهری را به نمایش گذاشت.
در کنار این بخش، برنامه‌هایی مانند الکام استارز برای استارتاپ‌ها، الکام گیمز برای بازی‌سازان و الکام تاکز برای سخنرانی‌های تخصصی نیز برگزار شدند. همین بخش‌ها سبب شد جمعیت زیادی از جوانان علاقه‌مند به حوزه کارآفرینی و توسعه محصول به نمایشگاه بیایند و با فضای کسب‌وکار دیجیتال از نزدیک آشنا شوند.
بازدیدهای رسمی از روز نخست نمایشگاه آغاز شد. وزیر ارتباطات در روز دوم در سالن‌های مختلف حاضر شد و از نزدیک با شرکت‌های فعال گفت‌وگو کرد. مدیرعامل بیمه تجارت‌نو نیز با حضور در میان غرفه‌ها تأکید کرد که این نمایشگاه فرصت مغتنمی برای تعامل نزدیک میان کسب‌وکارهای فناور و صنایع مالی است. وی گفت برگزاری چنین رویدادی می‌تواند پلی میان اقتصاد دیجیتال و نظام مالی کشور ایجاد کند و راه را برای همکاری‌های بیشتر بگشاید.
نمایندگان مجلس و اعضای اتاق بازرگانی تهران نیز بازدید پررنگی از غرفه‌ها داشتند. پیمان فلسفی، نماینده مردم تهران، پس از دیدن خدمات دیجیتال این اپراتور همراه اول گفت تصور نمی‌کرد که چنین ظرفیت‌هایی در همراه اول وجود داشته باشد و افزود که این توانمندی‌ها می‌تواند تحول‌آفرین باشد. همین بازدیدها نشان داد که شرکت‌های بزرگ ارتباطی و زیرساختی همچنان کانون توجه تصمیم‌گیران سیاسی و اقتصادی کشور هستند.
اما آنچه بیش از همه بازدیدکنندگان عادی را شگفت‌زده کرد، نمایش راهکارهای یکپارچه به جای محصولات منفرد بود. بسیاری از غرفه‌ها تلاش کرده بودند نشان دهند که فناوری تنها یک قطعه یا سرویس نیست، بلکه مجموعه‌ای از اجزا و زیرساخت‌هاست که باید در کنار هم کار کنند. برخی شرکت‌ها حتی یک کارخانه هوشمند کوچک را در دل غرفه خود شبیه‌سازی کرده بودند تا نشان دهند چگونه می‌توان از بردهای مدار چاپی و قطعات الکترونیکی تا نرم‌افزارهای مدیریتی و سامانه‌های داده‌کاوی را به هم متصل کرد و محصولی کارآمد به دست آورد.
با این حال نمایشگاه امسال نیز از انتقادها بی‌نصیب نماند. برخی فعالان حوزه به محدودیت زیرساخت نمایشگاه اشاره می‌کردند و می‌گفتند که سرعت پایین اینترنت مانع ارائه درست بسیاری از دموهای زنده شد. عده‌ای دیگر معتقد بودند که تمرکز بیش از حد روی نمایش فناوری، بدون ارائه مدل‌های روشن کسب‌وکاری، باعث می‌شود بسیاری از دستاوردها صرفاً به شکل ویترینی باقی بمانند و کمتر به محصولاتی قابل تجاری‌سازی بدل شوند.
در سالن‌های شلوغ نمایشگاه، بازدیدکنندگان با هیجان از غرفه‌های هوش مصنوعی عبور می‌کردند. یکی از غرفه‌داران که در حوزه پردازش تصویر فعالیت می‌کرد، می‌گفت بیشترین پرسش‌ها از سوی بازدیدکنندگان مربوط به کاربردهای هوش مصنوعی در حوزه امنیت و پایش شهری بوده است. در بخش دیگری، استارتاپی که در زمینه تحلیل داده‌های سلامت کار می‌کرد، توضیح می‌داد که استقبال مردم فراتر از انتظارشان بوده و بسیاری از شرکت‌کنندگان خواستار نسخه‌های آزمایشی محصول شده‌اند.
اما نمایشگاه فقط صحنه نمایش فناوری نبود، بلکه میدان گفت‌وگو و مذاکره هم بود. در حاشیه یکی از نشست‌های تخصصی، یک مدیر استارتاپی جوان گلایه می‌کرد که دسترسی نداشتن به ابزارهای بین‌المللی مثل گوگل آنالیتیکس کارشان را سخت کرده و مجبورند به راهکارهای داخلی بسنده کنند. او می‌گفت اگرچه این ابزارهای جایگزین کمک می‌کنند، اما هیچ‌کدام دقت و کیفیت ابزارهای اصلی را ندارند و این یکی از مشکلات اصلی پروداکت منیجرها در ایران است.
الکامپ ۱۴۰۴ همچنین یادآور شد که موضوع خودکفایی فناورانه به یک شعار ملی بدل شده است. مقامات در سخنرانی‌های خود تأکید می‌کردند که ایران می‌تواند حتی در شرایط تحریم، مسیر رشد دیجیتال را طی کند و ظرفیت داخلی را به کار گیرد. این سخنان در میان غرفه‌هایی که نمونه‌های واقعی از تولید بردهای پیشرفته یا سامانه‌های بومی نرم‌افزاری را عرضه می‌کردند، رنگ و بوی واقعی‌تری به خود می‌گرفت.
با این همه، تردیدها درباره آینده همچنان وجود دارد. برخی کارشناسان در گفت‌وگو با رسانه‌ها هشدار دادند که اگرچه نمایشگاه نشان‌دهنده ظرفیت‌های بالای داخلی است، اما بدون دسترسی به بازارهای جهانی و بدون حمایت پایدار سیاست‌گذاران، این ظرفیت‌ها به رشد مطلوب نخواهند رسید. آن‌ها تأکید داشتند که الکامپ باید نه فقط محلی برای نمایش، بلکه بستری برای پیوند واقعی بین سرمایه‌گذاران، دولت و بخش خصوصی باشد.
در پایان چهار روز برگزاری، الکامپ ۱۴۰۴ بار دیگر نشان داد که فناوری و نوآوری در ایران حتی زیر سایه فشارها و محدودیت‌ها همچنان زنده و پویاست. بازدیدکنندگان پرشمار، حضور فعال استارتاپ‌ها، و غرفه‌هایی که از هوش مصنوعی و اینترنت اشیا تا خدمات پرداخت دیجیتال را عرضه می‌کردند، تصویری از آینده‌ای پرچالش اما امیدوارکننده را به نمایش گذاشتند. این نمایشگاه اگرچه با کاستی‌هایی در زیرساخت و برخی ضعف‌ها در ارائه مدل‌های تجاری همراه بود، اما توانست بار دیگر جایگاه خود را به‌عنوان بزرگ‌ترین رویداد فناوری کشور تثبیت کند.
سرنوشت الکامپ در سال‌های آینده به این بستگی دارد که آیا وعده‌های مقامات برای حمایت از نوآوری عملی خواهد شد یا خیر. اگر این وعده‌ها صرفاً در حد سخن باقی بماند، بسیاری از استارتاپ‌ها و شرکت‌های جوان ناامید خواهند شد. اما اگر تعامل واقعی میان دولت، بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران شکل بگیرد، الکامپ می‌تواند نه فقط ویترین فناوری، بلکه موتور محرک اقتصاد دیجیتال ایران باشد.
