بانک های مرکزی باید مراقب تغییرات قیمت انرژی و مواد غذایی باشند

ترجمه: حسین سلطانی مطلق

بانک ملی قطر با انتشار گزارشی تأکید کرد که جهان در حال حاضر در شرایط رکود تورمی شدید به سر می‌برد و نرخ تورم به بالاترین سطح خود در دهه‌های اخیر رسیده و رشد اقتصادی در اکثر اقتصادهای پیشرفته کاهش یافته است.

در این گزارش آمده است که افزایش قابل توجه قیمت مواد غذایی عاملی مهم در افزایش نرخ تورم کل در بسیاری از کشورها، از جمله در اکثر اقتصادهای بزرگ پیشرفته است.

 در این گزارش تأکید شده است که بانک‌های مرکزی معمولاً تغییرات قیمت‌های مواد غذایی و انرژی را نادیده می‌گیرند زیرا این بانک‌ها غیر قابل پیش بینی هستند و معمولاً تحت تأثیر عواملی در سمت عرضه قرار می‌گیرند و بنابراین، بانک‌های مرکزی کنترلی بر تغییرات قیمت ها ندارند.

اما با توجه به حجم تأثیر فعلی قیمت مواد غذایی بر تورم، بانک‌های مرکزی دیگر نمی‌توانند این موضوع را نادیده بگیرند.  بنابراین، این بانک ها در حال حاضر به جای تمرکز معمول خود بر تورم اصلی سیاست‌های پولی خود را در واکنش به تورم کلی بالاتر، از جمله بالا بودن قیمت‌های مواد غذایی و انرژی، تشدید می‌کنند.

بر اساس گزارش هفتگی بانک ملی قطر، کشورهای اسپانیا و آلمان در حال حاضر تورم قیمت مواد غذایی بیش از ۱۰ درصد را تجربه می کنند و این در حالی است که نرخ تورم در ژاپن کمتر از ۴ درصد است.

محور این گزارش بر چهار عامل اصلی که منجر به افزایش فعلی قیمت مواد غذایی در کشورهای مختلف شده اند، استوار است:

–          افزایش قیمت نفت و گاز

–          تأثیر شرایط آب و هوایی

–          کمبود نیروی کار و رشد دستمزد

–          جنگ در اوکراین

چگونه نفت بر قیمت مواد غذایی تأثیر می گذارد؟

در این گزارش اشاره شده است که قیمت نفت و گاز به طرق مختلف در افزایش قیمت مواد غذایی نقش دارد. تولید کود به شدت انرژی بر است و در نتیجه، قیمت کود به میزان قابل توجه افزایش یافته است.

از سوی دیگر، کشت مواد غذایی مستلزم استفاده از کود برای جبران کمبود مواد مغذی مصرفی خاکی است و بنابراین، قیمت کود به طور مستقیم بر قیمت مواد غذایی تاثیر می گذارد.

قیمت سوخت و انرژی نیز از طریق تأثیر بر هزینه مواد غذایی، فرآوری و حمل و نقل آن در تورم قیمت مواد غذایی سهم دارد.

این گزارش می افزاید: «اگر قیمت نفت و گاز همان طور که انتظار می رود، همچنان بالا بماند، فشار صعودی بر قیمت مواد غذایی ادامه خواهد یافت.»

تأثیر شرایط آب و هوا بر قیمت مواد غذایی

این گزارش با توجه به عامل شرایط آب و هوایی خاطرنشان کرده است که آب و هوای بد، از جمله خشکسالی در ایالات متحده و برزیل، منجر به کاهش عملکرد و افزایش قیمت گندم و سویا شده است.

به همین ترتیب، باران شدید در چین و هوای گرم غیر معمول در هند بر عملکرد و قیمت گندم تأثیر گذاشه است.

این گزارش با اشاره به این که پیش بینی آب و هوا دشوار است، خاطر نشان می کند مسلماً تغییرات آب و هوایی باعث ایجاد شرایط نامناسب مکرر و شدید و آب و هوایی می شود و وجود چنین شرایطی افزایش رو به رشد میانگین قیمت مواد غذایی را در پی خواهد داشت.

جریان نیروی کار مهاجر

در مورد عامل سوم، این گزارش نشان  می دهد که جریان نیروی کار مهاجر هنوز به سطح قبل از همه گیری بازنگشته است. بخش کشاورزی به شکل گسترده به نیروی کار مهاجر وابسته است که این امر به کمبود نیروی کار در بسیاری از اقتصادهای پیشرفته منجر می شود و این شرایط نیز به نوبه خود هزینه ها را به واسطه بالارفتن دستمزدها و بهره وری پایین افزایش می دهد.

با این حال، گزارش یاد شده پیش بینی می کند که با تداوم کاهش همه‌گیری، جریان مهاجران بهبود یابد و فشار رو به بالای ناشی از کمبود نیروی کار کاهش یابد.

 پیامدهای جنگ در اوکراین

در مورد عامل اخیر، گزارش بانک ملی قطر خاطرنشان کرده است که جنگ در اوکراین پیش بینی در خصوص برخی عوامل فوق، به ویژه عوامل مربوط به افزایش قیمت نفت و گاز، را بدتر کرده است.

این در حالی است که روسیه و اوکراین ۲۸ درصد از صادرات گندم جهان و ۵۵ درصد از صادرات روغن آفتابگردان جهان را به خود اختصاص می دهند.

این گزارش خاطرنشان می کند که جنگ باعث تخریب گسترده محصولات در اوکراین و همچنین اختلال یا مانع صادرات از طریق بنادر دریای سیاه شده است.

بر اساس این گزارش، حتی با آتش‌بس فوری آشفتگی فعلی تأثیر زیادی بر برداشت محصول امسال خواهد داشت و در سال آینده نیز تأثیر منفی خود را بر جای خواهد گذاشت.

بنابراین، جنگ منجر به وارد آمدن فشار قابل توجه رو به رشد و مداوم بر قیمت مواد غذایی می شود.

منبع: خبرگزاری قطر