جایزه با مالیات

مریم اونیا

 براساس مصوبه شورای پول و اعتبار حساب‌هایی که روزانه ۱۰۰ تراکنش، به ارزش بیش از ۳۵ میلیون تومان داشته باشند، تجاری محسوب شده و مشمول مالیات می‌شوند اما در مقابل، برای این حساب‌ها موارد تشویقی هم در نظر گرفته شده است.

 به گفته اصغر ابوالحسنی قائم مقام بانک مرکزی، حساب‌هایی که مشمول این قانون می‌شوند، از اول مهرماه با پیامک به صاحب حساب اعلام شده و اگر فرد مدعی شود که کار تجاری انجام نمی‌دهد و به اشتباه جزو حساب‌های تجاری شناسایی شده، می‌تواند با ارائه مدارک مربوطه به سازمان مالیاتی حساب را از تجاری به شخصی تغییر وضعیت بدهد.

اما حساب تجاری که بدین صورت مشمول مالیات می‌شود، چه حُسنی برای صاحب حساب دارد؟ به گفته ابوذر سروش معاون نظارت بانک مرکزی، هدف بانک مرکزی از تفکیک حساب‌های تجاری از غیرتجاری ایجاد شفافیت در نظام اقتصادی کشور است، ضمن آنکه مشوق‌هایی همچون افزایش سقف نقل و انتقال پول به صورت غیرحضوری و کاهش حد نصاب بازگشت چک‌های قبلی برای صدور دسته چک جدید برای این دسته از دارندگان حساب‌ها پیش‌بینی شده است.

بدین صورت که آستانه روزانه نقل و انتقالات غیر حضوری به ۵ میلیارد ریال و ماهانه ۳۰ میلیارد ریال افزایش یافته و علاوه بر آن، حد نصاب بازگشت چک‌های قبلی یا ثبت صدور و تأیید چک‌ها در سامانه صیاد برای صدور و اعطای دسته چک جدید که برای عموم مردم ۸۰ درصد در نظر گرفته شده بود، برای صاحبان حساب‌های تجاری به ۶۰ درصد کاهش یافته است.

به گفته وی، صاحبان حساب‌های تجاری دیگر الزامی ندارند که برای نقل و انتقالات بیش از دو میلیارد ریال مستندات خود را به بانک ارائه کنند، بلکه بانک‌ها تنها برای نقل و انتقالات بالاتر از ۱۰ میلیارد ریال ملزم هستند که از این اشخاص مستندات مربوطه را مطالبه کنند.

همچنین خدمات بانکی مرتبط با کسب و کار و امور تجاری فقط به صاحبان حساب‌های تجاری ارائه خواهد شد. به عنوان مثال، اعطای تسهیلات در قالب‌ مضاربه، سلف، خرید دین، مشارکت مدنی و امثال ذالک و نیز گشایش اعتبارات اسنادی که صرفاً در امور تجاری کاربرد دارند، فقط به صاحبان حساب‌های تجاری تعلق می‌یابد. وجه این تسهیلات نیز فقط باید به حساب تجاری اشخاص یا فروشندگان کالا و خدمات واریز خواهد شد.

براساس اعلام بانک مرکزی، صاحبان حساب به دو طریق می‌توانند حساب‌های موردنظر خود را به حساب تجاری تبدیل کنند. روش اول، مراجعه به درگاه‌های تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور و اعلام شماره حساب یا حساب‌های تجاری است که در این روش معمولا سازمان در هنگام تکمیل اظهارنامه‌های مالیاتی شماره حساب‌های تجاری صاحبان کسب و کار را از آن‌ها استعلام کرده و افراد می‌توانند از همان درگاه، شماره حساب‌های تجاری خود را ثبت کنند. در صورت تایید، مراتب به صورت سیستمی به بانک مرکزی اعلام می‌شود.

در روش دوم، افراد می‌توانند به بانک‌های عامل مراجعه و اطلاعات حساب‌های خود را که می‌خواهند به حساب تجاری تبدیل شود اعلام کنند.

در این حالت صاحبان کسب و کار باید شماره پرونده مالیاتی خود را نیز به متصدیان بانکی اعلام کرده و بانک عامل پس از ارسال سیستمی اطلاعات به سازمان امور مالیاتی از مسیری که بانک مرکزی تدارک دیده و اخذ تاییدیه از آن سازمان، می‌تواند حساب معرفی شده را تجاری کند.

ملاک حساب تجاری تعداد تراکنش است نه مبلغ

درکنار تمام آنچه که اعلام شده است، اخیرا مصطفی قمری‌وفا سخنگوی بانک مرکزی در جهت برخی ابهامات مطرح شده درباره مصوبه مربوط به تفکیک حساب‌های تجاری از غیرتجاری اعلام کرد: ملاک برای تعیین حساب تجاری، تعداد تراکنش واریز به حساب بوده و مبلغ واریزی مد نظر نیست.

این سخنان در حالی مطرح می‌شود که در خبر اعلامی از سوی بانک مرکزی به صراحت رقم ۳۵ میلیون تومان در روز اعلام شده است. در پاسخ به این ابهام وی گفته است که اگر حساب‌های بانکی یک فرد دو شرط تعداد و مبلغ را بطور همزمان داشته باشد، حساب تجاری تلقی خواهد شد.

بنابراین صرف دارا بودن یکی از این دو شرط، مبنایی برای تجاری دانستن حساب نبوده و مبنا، صرفا تعداد واریز به حساب است، نه تراکنش.

وی همچنین به این نکته نیز اذعان داشته است که براساس بررسی‌های صورت گرفته، حدود ۲ درصد از حساب‌های غیرتجاری، با اجرای این مصوبه، ممکن است مشمول بررسی، به عنوان حساب تجاری باشند.

البته مدیر روابط‌عمومی بانک مرکزی به این نکته نیز اشاره کرده که همه حساب هایی که واجد دو شرط مذکور هستند، ممکن است تجاری محسوب نشده و پس از بررسی و اخذ اطلاعات تکمیلی، نسبت به تجاری یا غیرتجاری بودن آنها تصمیم گیری شود.

بر همین اساس ممکن است حسابی واجد هر دو شرط باشد، اما حساب تجاری شناخته نشود.

قانونی برای همه؟

بنابر آنچه اعلام شده، فرآیند تفکیک حساب‌های تجاری و غیرتجاری برای نخستین بار در کشور و با هدف ایجاد شفافیت و برخورد با فرارهای مالیاتی اجرا می‌شود. خبری که از بدو اعلام آن به سرعت در میان کاربران فضای مجازی مورد بحث و انتقاد قرار گرفت.

یکی از عمده انتقادات، موضوع مالیات‌ستانی جدید از کسب و کارهای خرد است. افرادی که نه فرار مالیاتی را بلد بوده و نه به ترفندهای دورزدن قوانین مالیات مسلط هستند.

از طرفی در شرایطی که اشتغال در کشور همواره یکی از پر چالش‌ترین عرصه‌ها بوده است، کسب‌وکارها به جای آنکه مورد حمایت قرار بگیرند، هر روز با دغدغه جدیدی مواجه می‌شوند. آن هم با اخباری که اول اعلام، سپس تصحیح و در نهایت اجرا می‌شود.

از سوی دیگر بسیاری از امتیازاتی که برای حساب های تجاری در نظر گرفته شده در عمل خدماتی است که بنا به تشخیص مدیر شعب در اختیار مشتریان بانکها قرار می‌گرفته و اگر امروز این امتیاز به صورت خاص، محدود به حساب های تجاری شود در عمل انگیزه یا مشوق ویژه ای محسوب نخواهد شد.

کما اینکه بهای جایزه ای که چندان برای فعالین اقتصادی جذاب نیست، افزایش مالیاتی است که از این محل متوجه آنها خواهد شد.

البته شفافیت و تفکیک صورت گرفته بین حساب های تجاری و شخصی به کوچک شدن مفرهای موجود برای فرار مالیاتی کمک می کند ولی کسب و کارهای کوچکی که تا پیش از این با چنین پیچیدگی هایی مواجه نبوده اند به سرعت دچار مشکلات جدی می کند.