جدی، نماینده شیروان: مشکل عمده صنعت فرش هدایت، ایجاد و حفظ بازار بین‌الملل است
سکینه مهرائی
یکی از کهن‌ترین، اصیل‌ترین و زیباترین هنرهای ایرانیان فرش است که قدمت آن به دوره هخامنشیان باز می‌گردد این هنر که از زیبایی شناختی ایرانیان نشات می‌گیرد در آیینه نقش‌ها و طرح‌های بی‌مثالش تا به امروز مانگار مانده و زبان زد عام و خاص در سطح بین‌الملل است.
این هنر علاوه بر داشتن ارزش معنوی و برانگیختن حس زیبا شناختی که توام با درک هستی شناختی است دارای ارزش مادی نیز هست.
امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا فرش را کالای با ارزش و پشتوانه مالی و ماحصل عمر خود می‌دانند. سبب اشتغال و ارزآوری هم هست.
متاسفانه در سال‌های اخیر با بی‌توجهی‌هایی که در داخل کشور ازسوی تصمیم‌گیرندگان صورت گرفته این صنعت دچار فراز و نشیب‌هایی شده است.
در برنامه توسعه اول از کل صادرات ، ۳۸/۴ آن مربوط به صادرات فرش، در برنامه دوم توسعه سهم صادرات فرش به ۲۲/۶ درصد رسید و در برنامه سوم توسعه به ۹/۱۰ بوده است.
اما متاسفانه این روند در سال‌های ۷۹ تا ۸۳ سیر نزولی داشت بطوری که سهم صادرات فرش از کل صادرات غیر نفتی به ۷/۱۴ کاهش یافت.
به گفته کارشناسان حوزه صنعت فرش، کاهش ارزش صادرات این کالای گران قیمت را می توان موثر از دو عامل خارجی و داخلی دانست عوامل داخلی ناشی از تصمیمات و سیاست‌های اتخاذ شده در بخش تولید مانند تنزل کیفیت و افزایش قیمت تمام شده تولید می‌دانند چرا که در ایران تولید فرش بصورت کارگاهی نیست و بصورت تک بافی و خانگی است و مجتمع‌هایی هم که بعضا کارکارگاهی انجام می‌دهند هزینه‌ای به میزان ۵۰ درصد بیشتر از هزینه تولید تک بافی را متحمل می‌شوند و همین هزینه‌ها تولیدکننده را مجبور می‌کند تا برای کاهش هزینه تولید خود از مواد نامرغوب و ناخالص استفاده کنند که سبب شد تا خدشه در جایگاه فرش ایرانی ایجاد شود. اثر تحریم‌های همه جانبه و ظالمانه آمریکا هم از علل خارجی محسوب شده است.
در همین رابطه نماینده شیروان با بیان اینکه متناسب با صنعت پشم‌ریسی و مواد اولیه دانش کافی و لازم در کشور وجود ندارد، تصریح کرد که در بخش رنگرزی و رنگ‌های گیاهی و شیمیایی به سبب جایگاهی که دارد پیشرفت خوبی داریم و فقط در بعضی از رنگ‌های شیمیایی واردات داریم و نیازمند حمایت هستیم.
علی جدی در پاسخ به سوال خبرنگار روزنامه عصر اقتصاد مبنی بر اینکه آیا برای تامین مواد اولیه فرش دستباف در کشور مشکلاتی وجود دارد؟ گفت: اکنون در حوزه دانش فنی برای فناوری و تامین نخ، خواب، رنگ و طرح مشکلی وجود ندارد و مشکلات مربوط به آن حل شده است؛ فقط به علت به کار نگرفتن صنعت پشم‌ریسی در داخل هنوز مقداری پشم وارد می‌کنیم .
او خاطرنشان کرد: روی هم رفته در ایران زنجیره تولید، بافت فرش، طراحی و شست‌وشو خوب کار می‌کند و فقط در ریسندگی کمی مشکل داریم، چراکه از همه ظرفیت‌ها استفاده نمی‌شود و این مساله یعنی تکمیل زنجیره قبل از تولید فرش را با معاون وزیر صمت و رئیس بنیاد علوی و رئیس مرکز ملی فرش مطرح کردیم.
کارشناس حوزه نساجی و فرش در پاسخ به این سوال که منابع مالی تولید فرش چگونه تامین می‌شود و آیا در مقایسه با آن منایع خروجی موجهی وجود دارد؟ گفت: مرکز ملی فرش ایران درصدی از منابع مالی خود را از بنیاد علوی و سازمان صنعت و معدن و تجارت و تبصره ۱۸ دریافت می‌کند، اما تاکنون بیشترین تسهیلات به تولید فرش تخصیص داده شده است و نه برای تکمیل زنجیره که باید قبل از بافت به چله‌پیچی، ریسندگی و تولید نخ توجه بیشتری شود.
جدی ادامه داد: در تامین بودجه مشکلی وجود ندارد، چون این صنعت با همه مشکلاتی که دارد، بیشتر به وسیله مردم اداره می‌شود. مشکل عمده در هدایت، ایجاد و حفظ بازار بین‌الملل است و امیدواریم دولت حمایت‌هایی در ایجاد باراندازی و عرضه فرش در بازار‌های جهانی انجام دهد، چون فرش دستباف ایرانی از فرش‌های گران قیمت جهان است و در اروپا و آمریکا و کشورهای حاشیه خلیج فارس تقاضای خوبی دارد و دولت باید در تامین هزینه بسیار زیاد نمایشگاه فرش از ما حمایت کند، اکنون هم اگر نمایشگاهی در سطح بین‌المللی به عرضه فرش ایرانی مشغول است، به وسیله تجار ایرانی است.
او در پایان تاکید کرد: باید وزارت اقتصاد و دارایی و مرکز ملی فرش ایران کمک کنند تا مستقیما فرش را در بازار هدف به نمایش بگذارند.
حالا بحث بر سر این موضوع است که آیا تولید فرش دستباف ایران علیرغم به صرفه نبودن در ارزآوری و تمام شدن هزینه‌ای گرانتر آیا تمرکز برتولید آن الزام آور است ؟
و البته به عقیده بعضی دیگر از کارشناسان این صنعت ،باید برای حفظ میراث کهن ایرانی تدابیری اندیشیده شود تا جایگاه از دسته رفته مان را به دست آوریم چون این سرمایه فرهنگ وتمدن و هنر ماست.
برای این که بتوانیم جایگاه باستانی و هنر کهن خود را حفظ کنیم نیازمند درایت و تدبیری کارساز هستیم تا علاوه بر حفظ و تصاحب جایگاه نخست، کالایی با کیفیت با هزینه نه چندان گزاف تولید کنیم و بار دیگر اعتماد و اطمینان بین‌المللی را به دست آوریم باید توجه کرد که برای کیفیت بالا باید از کمیت ان دست شست و این کالای گرانبها را به عنوان سرمایه و حتی پشتوانه ملی لحاظ کنیم .
