«جمعیت، بلا یا طلا»!

با توجه به اینکه نرخ رشد جمعیت ایران به پایین‌ترین میزان در ۲۵ سال گذشته رسیده است، قوانینی که دولت برای فرزندآوری تعیین کرده ، متاسفانه نتوانسته زوج‌ها را تشویق به این مهم کند.

به گزارش عصراقتصاد، این در حالی است که ۳۰ درصد سالمندان بالای ۸۰ سال هستند که این مسئله می‌تواند بلایی در راستای کاهش جمعیت کشور باشد.

توسعه خدمات بهداشتی برای جمعیت سالمند، تخصیص بودجه به جمعیت جوان و استفاده از پتانسیل فارغ التحصیلات دانشگاهی شاید بتواند فرصت‌های طلایی را برای افزایش جمعیت کشور فراهم آورد.

اما این نکته باید درنظر بگیریم که پدیده مهاجرت در ایران همچون ورود افغان‌ها به ایران، در کنار ایجاد فرصت در حوزه تبادلات فرهنگی، اقتصادی و … نیز عدم توازن جمعیتی و افزایش بیکاری در کشور را به دنبال خواهد داشت.

سوم دیماه روز«ثبت احوال»

تشکیل ثبت احوال به صورت یکپارچه و منسجم در جهان مربوط به قرن نوزدهم میلادی است. در ایران همزمان با نوسازی و مدرنیزاسیون و نیاز به شناسایی اتباع جهت ایجاد ارتش منظم، اخذ مالیات و… تاسیس ثبت احوال دردستور کار قرارگرفت.

از این رو در جلسه مورخه ۳۰ آذر ماه ۱۲۹۷ هجری شمسی به تصویب هیات وزیران رسید و با صدوراولین شناسنامه برای دختری به نام فاطمه ایرانی در تاریخ ۳ دیماه ۱۲۹۷ در تهران فعالیت خود را آغاز کرد.

تا قبل از سال ۱۲۹۵ هجری شمسی ثبت وقایع حیاتی از جمله ولادت و وفات براساس اعتقادات مذهبی و سنت های رایج در کشور، با نگارش نام و تاریخ ولادت مولود در پشت جلد کتب مقدس از جمله قرآن مجید به عمل می‌آمد و از افراد متوفی نیز جزء نام و تاریخ وفات آنان که بر روی سنگ قبر ایشان نگاشته می‌شد، اثری قابل مشاهده نبود.

با گسترش فرهنگ و دانش بشری و نیز توسعه روزافزون شهرها و روستاها و افزایش جمعیت کشور، نیاز به سازمان و تشکیلاتی برای ثبت وقایع حیاتی ضرورتی اجتناب‌ناپذیربود که به تدریج فکر تشکیل سازمان متولی ثبت ولادت و وفات و نیز صدور شناسنامه برای اتباع کشور قوت گرفت.

از سال ۱۳۹۳، نیز سیاست‌های کلی جمعیت در ۱۴ بند از سوی مقام معظم رهبری (مدظله تعالی) به همه دستگاه ها ابلاغ شد و بر ضرورت هماهنگی و تقسیم کار بین ارکان نظام و دستگاه‌های ذیربط برای اجرای دقیق، سریع و قوی این سیاست‌ها و گزارش نتایج رصد مستمر اجرای آنها، تاکید شده است.

بر‌اساس متن ابلاغیه رهبر معظم انقلاب به روسای سه گانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام با عنایت به اهمیت مقوله جمعیت در اقتدار ملی، با توجه به پویندگی، بالندگی و جوانی جمعیت کنونی کشور به عنوان یک فرصت و امتیاز و در جهت جبران کاهش نرخ رشد جمعیت و نرخ باروری در سال های گذشته، اشاره شده است تا با در نظر داشتن نقش ایجابی جوانی جمعیت در پیشرفت کشور، برنامه ریزی جامع برای رشد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متناسب با سیاست‌های جمعیتی کشور انجام گیرد و اجرای سیاست‌ها به طور مستمر رصد شود.

تخصیص بودجه و اعتبارات

صابرجباری رئیس اداره جوانی جمعیت وزارت بهداشت می‌گوید: در بحث بودجه و اعتبارات سهم ویژه‌ای به موضوع جوانی و افزایش جمعیت در حوزه‌های بهداشت، درمان، آموزش، پژوهش و… اختصاص یافته و در کنار آن امتیاز و حمایت ویژه‌ای برای دانشگاه‌های برتر کشور در حوزه فرزندآوری لحاظ شده است وملاک ما در کمک به دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم‌پزشکی میزان نرخ باروری کلی و افزایش آن بوده و بر این موضوع متمرکز شدیم تا که این دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها بیش از پیش در مسیر موضوع جوانی و افزایش جمعیت در حوزه تحت پوششان گام بردارند.

درحال حاضر کشورمان درگیر جنگ ترکیبی دشمن شده که یکی از محورهای آن، جنگ جمعیتی است و نباید از آثار و تبعات آن غفلت کرد. زمانی متوجه کمبود جمعیت جوان خواهیم شد که به یکباره با جمعیت سالخورده رو به رو خواهیم شد.

اکنون برخی از کشورهای آسیای شرقی و اروپا با مشکل پیری جمعیت و تعطیلی مدارس و کمبود نیروی کار مواجه هستند. در حوزه سیاستگذاری و قانونی در این حوزه مشکلی نداریم هرچند قانونگذاری صورت گرفته در این زمینه با تاخیر انجام شده است

آینده جمعیت کشور

همچنین هاشم رئیس سازمان ثبت احوال کشوردرباره جمعیت کشورمی‌گوید: درحال حاضر جمعیت کشور به سمت سالمندی و پیری رفته و به گفته مقام معظم رهبری آینده جمعیت کشورهولناک است و اگر این مشکل را حل نکنیم، وضعیت سالمندی کشور شدت پیدا می‌کند.

برساس قانون جوانی جمعیت که توسط مجلس تصویب شده، دولت سیزدهم به طور جدی پای مسئله جمعیت ایستاده است ودر همین مدتی که از دولت سیزدهم گذشته و ستاد ملی جمعیت شکل گرفته است، آقای رئیس جمهور به صورت جدی پیگیر موضوع جمعیت هستند و به طور دائم به مسولانی که در این زمینه مسؤولیت دارند، تاکید و نظارت می‌کنند.

مسئله جمعیت یکی از مهم ترین مسائل در وزارت کشور است. درحال حاضر در استان‌ها ستادهای ملی جمعیت مستقر شده است و تا کنون فعالیت‌های بسیار مؤثری انجام دادند.

سازمان ثبت احوال هم به عنوان یکی از اعضای این ستاد براساس تکالیفی که در قانون جوانی جمعیت و درسازمان ثبت‌احوال بخصوص در ارائه آمار و اطلاعات جمعیتی که دارد تلاش بسیاری خوبی انجام داده و این روند در آینده هم ادامه خواهد داشت.

نقش ثبت احوال در جمع‌آوری اطلاعات جمعیتی

براساس مقاله ای که درباره روشهای جمع آوری اطلاعات آمارهای جمعیتی و فعالیتهای ویژه ای که در خصوص ثبت به موقع وقایع حیاتی ( ولادت – وفات) از سوی سازمان ثبت احوال انجام شده است،از جمله فعالیت‌هایی که در زمینۀ ثبت وقایع ولادت و وفات انجام گرفته «طرح پوشش ثبت به موقع وقایع حیاتی» بوده که طی دو مرحله در سازمان ثبت احوال اجراء شده است مرحله اول آن از سال ۱۳۴ تا ۱۳۷۸ به مدت ۵ سال انجام شده و مرحله دوم از سال ۱۳۷۹ به صورت گسترده در سطح کشور شروع شده و هم اکنون نیز استمرار داشته و به لحاظ اهمیت موضوع به شکل گسترده‌تری با روش‌های نوین و پیشرفته استمرار می‌یابد در حین مطالعه به آمارهای ثبت وقایع حیاتی در طول سال‌های گذشته و همچنین چند سال اخیرو وضعیت کنونی اشاره شده و ضمن مقایسۀ آمارهای ثبتی به رشد درصدهای جاری و نرخ وقایع ولادت و وفات هم پرداخته شده است.

سپس در ادامه به نقش آمارهای ثبتی با رویکرد جدیدی که در آمارهای فعلی ایجاد شده و داشتن اطلاعات کامل جمعیتی در پایگاه اطلاعات جمعیتی کشور و ارتباط شبکه ای ایجاد شده بین پایگاه و ادارات ثبت احوال و به روز نگهداشتن آمار جمعیت و ثبت وقایع ولادت و انتقال آن به پایگاه ذکر شده است و در نهایت به نقش اساسی سازمان ثبت احوال درجمع آوری اطلاعات جمعیتی از طریق آمارهای ثبتی اشاره و با توجه به رشد فزاینده که درثبت به موقع وقایع (درصد جاری و نرخ) آنها بوجود آمده بیان گردیده که آمارهای ثبتی می تواند قابل اطمینان واتکا باشد و پیش بینی شده که با توجه به روند پیگیری و انجام پروژه ها و طرح های ویژه ثبت وقایع حیاتی و اهداف مورد نظر سازمان و به کارگیری روشهای نوین سیستم های مکانیزه و به روز نگهداشتن آمار و اطلاعات جمعیتی در پایگاه کشور و در نهایت دسترسی به ثبت وقایع ولادت و وفات بالای ۹۵ درصد درمهلت های قانونی ۱۰ و ۱۵ روز، بتوان در آینده ای نزدیک از دیگر روش‌های جمع آوری اطلاعات جمعیتی که به صورت موازی در کشور انجام می گیرد، بی نیاز و با اطمینان کامل بتوان از اطلاعات پایگاه اطلاعات جمعیتی کشور استفاده مطلوب را برد.