الیزابت دوم در سن ۹۶ سالگی از دنیا رفت و در حالی ۷۰ سال سلطنت کرد که آمار فقر در کشور تحت حکومتش همواره در حال افزایش است. به همین منظوربازنگری سیاست های اقتصادی الیزابت یکم در ۴۰۰ سال پیش به نظر برای امروز انگلستان مناسب است.
در اواخرعمر الیزابت یکم (۱۵۵۸ تا ۱۶۰۳میلادی) (۹۳۷ تا ۹۸۲ شمسی) اولین دولت رفاه جهانی در انگلیس حاکم شد. بر اساس نظرات وی قوانینی برای مبارزه با افزایش قیمت موادغذایی در انگلیس وضع شد.
پس از ۴۰۰ سال در پایان عمر الیزابت دوم انگلیس دوباره با افزایش هزینه زندگی دست و پنجه نرم می کند. بهتر است دولت فعلی با الهام از سیاست های اقتصادی آن زمان قدم بردارد.
در سال های قرون وسطی اروپایی در پایان قرن ۱۶ میلادی (قرن ۱۰ شمسی) این نکته کاملا آشکار بود که افزایش قیمت موادغذایی منجر به افزایش مرگ و میر به ویژه درمیان فقرا به دلیل نداشتن تغذیه مناسب و شیوع انواع بیماریها می‌شد.
قوانینی که درمورد فقرا دربین سال های ۱۵۹۸ تا ۱۶۰۱(۹۷۷ تا۹۸۰) وضع شد وضعیت فقرا در انگلستان را به کلی دگرگون ساخت.
براین اساس مقامات محلی تحت قلمرو کلیسا ملزم بودند در زمان گران شدن موادغذایی به مردمی که توان مالی تهیه آن را نداشتند یا پول نقد بدهند و یا موادغذایی مورد نیازآنها را تأمین‌کنند.
برای اولین‌بار در تاریخ این برخلاف قانون بود که فردی از گرسنگی بمیرد. قوانین بسیار ساده بودند. بدین ترتیب که هریک از ۱۰ هزار مرکز تحت قلمرو کلیسا موظف بود صندوق مالی داشته باشد تا به کمک آن به یاری نیازمندان بپردازد.
مشمولین این کمکها افرادی از قبیل معلولان جسمی، ایتام، بیماران،افراد مسن، زنان بیوه، ماردان مجرد و فرزندانشان و عاجزان در یافتن شغل بودند. ملاکین موظف بودند به میزان ارزش زمینه ایی که در اختیار دارند به این صندوق ها کمک کنند.
این ملاکین همواره تحت نظارت مقامات قرارداشتن تا از پرداخت این کمکها طفره نروند. علاوه براین در این تشکیلات همواره تلاش می‌شد در گسترش فرهنگ کمک به ناتوانان و بخشش مال اقدامات مؤثری انجام شود و بدینوسیله بیمارستانها، سرای نیازمندان و این قبیل اماکن به منظور حمایت ازآنها و کاهش فقرو بدبختیشان ساخته شود.
این روش باعث شد پس از ۱۵۰سال انگلستان تنها کشور اروپا باشد که دیگر در آن فقر عمومی وجود نداشت وهمچنین شاهد سریعترین نرخ رشد شهرنشینی در اروپا بود. در سالهای ۱۶۰۰ تا ۱۸۰۰(۹۷۹ تا ۱۱۷۹) جوانان توانستند از مناطق روستایی برای یافتن حرفه به شهرها بروند.
زیرا آنها مطمئن بودند مقامات روستا به خانواده‌های آنها در صورت نیاز کمک می‌کنند و حتی به خود این جوانان نیز درصورت نیاز و کوتاه بودن دوره کاریشان در شهر کمک می‌کنند.
این قوانین که به نفع فقرا وضع شد در سالهای قبل از اختراع ماشین بخار بود. از اینرو به راحتی نیروی کار مناسب برای شهرها فراهم شد و این امر خود در تسریع انقلاب صنعتی نقش بسزایی داشت. سپس در سال ۱۸۳۴(۱۲۱۳) همه‌چیز دگرگون شد.
ازاین سال به بعد اجرای این قوانین با این عنوان که هزینه آن زیاد است لغوشد. قوانین جدیدی وضع شد که به هیچ عنوان مثل قبل نبود. براین اساس زن و مرد فقیر جدای از فرزندانشان درنظر گرفته می‌شدند و در ازای کار طاقت فرسا در اماکن بسیار پست مقدار ناچیزی غلات دریافت می‌کردند.
شرایط کار دراین اماکن به قدری بد بود که فقرا ترجیح می‌دادند هرنوع کار پست دیگری را با حقوقی هرچند ناچیز انجام دهند اما به این اماکن نروند. این نظام به خوبی درحافظه مردم انگلیس باقی ماند. به نحوی که درآثار چارلزدیکنز نیز کاملا منعکس شد و آثار فعالیتهای الیزابت اول را نیز پنهان ساخت.
اما باکمی تحقیق و تفحص در نظام اقتصادی او می‌توان به این نکته پی‌برد که چگونه او توانست برمشکلات افزایش هزینه زندگی غلبه کند و این خود نیز حتی امروز می‌تواند مورد استفاده مقامات قرارگیرد. اقتصاد انگلستان در آن دوران بسیار شکوفا بود.
به‌کارگیری این قوانین در انگلستان پس از جنگ جهانی دوم نیز همان تأثیر را داشت. این کشور با بهره مندی از نظام سرمایه گذاری عمومی در بخش های آموزشی اعم از ابتدایی و عالی و همچنین بهداشت و درمان که هم اکنون نیز رایج است توانست طی دو دهه از ۱۹۵۱ تا ۱۹۷۳ (۱۳۳۰ تا ۱۳۵۲) بالاترین میزان افزایش بهره‌وری تاریخی را نصیب خود کند.
اما درحال حاضر دوباره مردم انگلستان ناچارند در پی افزایش قیمت موادغذایی و انرژی میان خوردن و خود را گرم کردن یکی را انتخاب کنند. برای کسانی که دریافتیشان ناکافیست کمکهایی وجود ندارد.
میزان بسیار ناچیز کمکهای فعلی برای میلیونها خانواری که با مشکلات فقرازجمله گرانی موادغذایی و انرژی دست و پنجه نرم می‌کنند صرفا جنبه تسکینی به صورت کاملا موقتی دارد. تا زمانیکه کمک های اجتماعی برای فقرا مجدد وضع نشوند و روند افزایش قیمت موادغذایی به همین شکل ادامه یابد دانش‌آموزان انگلیسی با شکم های خالی به مدرسه خواهند رفت.
هردو الیزابت از رابطه میان ثروت و مالیات برای مبارزه با نابرابری کاملا آگاه بودند. اما اقتصاد جهانی امروز بیشتر به دنبال منافع فرااقلیمی است و از اینرو نابرابریها به صورتی مستمر در حال افزایش است.
گرچه ممکن است قوانین وضع شده در۴۰۰ سال پیش کامل نبوده باشند؛ اما به دلیل آنکه منجر به افزایش رشد بهره‌وری و درنتیجه افزایش رشد اقتصادی می‌شدند باید مورد توجه هر دولتی برای مبارزه با فقر قرارگیرند.
منبع: روزنامه تریبیون
