صنعت فولاد ایران، یکی از صنایع مادر، کلیدی و راهبردی کشور به شمار میرود؛ صنعتی با جایگاهی حساس و استراتژیک که اهمیت آن ایجاب میکند نیازها، چالشها و بحرانهای پیشروی آن با دقت و جدیت مضاعف مورد بررسی و چارهاندیشی قرار گیرد.
بنا بر آمارهای رسمی و نظر کارشناسان، صنعت فولاد ایران از نظر کمی و کیفی در زمره موفقترین صنایع کشور قرار دارد و توانسته جایگاه ایران را در میان ده کشور برتر تولیدکننده فولاد در جهان تثبیت کند.
در سطح جهانی، وضعیت تولید آهن و فولاد یکی از شاخصهای کلیدی در ارزیابی رشد و توسعه اقتصادی کشورهاست. از آنجا که محصولات فولادی زیربنای اصلی فعالیتهای صنعتی به شمار میآیند، پیشرفت در این صنعت نقشی پیشبرنده در توسعه سایر صنایع ایفا میکند. از این منظر، توجه و تمرکز بر صنعت فولاد، همتراز با صنایع نفت و پتروشیمی، برای برنامهریزان، سیاستگذاران و مدیران اجرایی کشور، ضرورتی انکارناپذیر است.
با اینحال، صنعت فولاد ایران امروز با شرایط دشواری مواجه است. محدودیتهای تأمین انرژی، از جمله کمبود برق و گاز در فصول سرد و گرم سال، سبب توقف یا کاهش ظرفیت تولید در بسیاری از واحدهای فولادی شده و به شکلی مستقیم بر بهرهوری، رشد، توسعه و ارزشآفرینی این صنعت اثر منفی گذاشته است. افزون بر این، تحریمهای بینالمللی، محدودیتهای جدی در تبادلات مالی و بانکی، تأمین فناوریهای نوین، تجهیزات پیشرفته و صادرات محصولات فولادی ایجاد کردهاند که روند توسعه صنعت را با کندی مواجه ساخته است.
نبود یک سیاست جامع و منسجم برای هدایت زنجیره ارزش فولاد، از معدن تا محصول نهایی، موجب ایجاد ناهماهنگی و عدم توازن در بخشهای مختلف زنجیره تأمین و تولید شده است. در کنار این، کمبود مواد اولیه، بهویژه سنگآهن مرغوب، یکی دیگر از چالشهای جدی این صنعت بهشمار میرود. همچنین نوسانات نرخ ارز، نبود ثبات در فضای اقتصادی، تورم بالا و بیثباتی در بازار سرمایه، تأثیرات منفی بر سرمایهگذاری و برنامهریزی در صنعت فولاد گذاشتهاند.
سیاستگذاریهای ناپایدار، تصمیمات متناقض، نبود هماهنگی میان نهادهای سیاستگذار و قیمتگذاریهای دستوری نیز از جمله عواملی هستند که تعادل و توازن در زنجیره تولید و بازار فولاد را بر هم زده و فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان وارد کردهاند. از سوی دیگر، سرعت فزاینده تحولات فناورانه در صنعت فولاد جهانی، نیاز مبرم به نوسازی تجهیزات، توسعه زیرساختهای فناورانه و اجرای طرحهای توسعهای را بیش از پیش ضروری کرده است تا بتوان بهرهوری منابع انسانی و ماشینآلات این صنعت را بهبود بخشید.
در چنین شرایطی، بهویژه در دوران پس از جنگ تجاوزکارانه و شکستخورده رژیم صهیونیستی علیه ملت ایران ـ که به حول و قوه الهی و به برکت توانمندیهای نیروهای مسلح به پیروزی ملت ایران انجامید ـ تدوین برنامهای جامع برای تحول و تقویت صنعت فولاد بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است.
در این مسیر، همکاری همهجانبه حاکمیت، دولت، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و فعالان بخش خصوصی، بهویژه تولیدکنندگان و صنعتگران فولاد، ضروری است. تشکیل جلسات مستمر و مشترک میان این بخشها برای نزدیکی دیدگاهها، تعیین خطمشی روشن و ترسیم نقشه راه توسعه صنعت فولاد، ضرورتی حیاتی و غیرقابل چشمپوشی است. بیتوجهی و تأخیر در تدوین این سند راهبردی، پیامدی جز رکود و افول در این صنعت نخواهد داشت.
از دولت محترم و وزارت صنعت، معدن و تجارت انتظار میرود با نگاهی کلان، مسئولانه و آیندهنگر، تصمیماتی عاجل و مؤثر برای رفع دغدغهها و چالشهای موجود اتخاذ کنند. ترسیم برنامههای بلندمدت برای رفع موانع فعلی تولید، پیشگیری از بروز بحرانهایی نظیر ناترازی انرژی و اصلاح قوانین و مقررات موجود در جهت تسهیل فرایند تولید و حمایت از سرمایهگذاری در این صنعت، از جمله اقداماتی است که باید در دستور کار قرار گیرد.
گروه فولاد مبارکه بهعنوان بزرگترین تولیدکننده فولاد کشور و بازیگری کلیدی در تمامی حلقههای زنجیره ارزش این صنعت، ضمن اعلام آمادگی برای مشارکت در جلسات تخصصی رفع موانع و چالشهای موجود، بر نقش فعال خود در شناسایی ضعفها و تهدیدات این صنعت تأکید میکند و امیدوار است با همدلی و همکاری نهادهای مسئول، شاهد رفع موانع و تسریع در مسیر توسعه این صنعت مهم و حیاتی باشیم.
