این روزها جهش قیمت گوشت قرمز همه را شگفت‌زده کرده است. با توجه به قرار گرفتن در آستانه سال نو و همچنین حلول‌ماه مبارک رمضان و افزایش طبیعی مصرف، پرسش عمومی این است که آیا روند افزایش قیمت مواد پروتئینی ادامه می‌یابد؟
به گزارش همشهری آنلاین، درحالی‌که دولت تلاش دارد با عرضه گوشت گرم وارداتی، از پیشروی بیشتر قیمت مواد پروتئینی جلوگیری کند، افت تولید و عرضه گوشت قرمز تولید داخل به‌ویژه در دی‌ماه نشان می‌دهد که اگر سیاست رشد تولید دنبال نشود، قیمت گوشت، روندی کاهشی را تجربه نخواهد کرد.
روندی که قابل پیش‌بینی بود
راز گرانی گوشت با درنظر گرفتن شاخص تولید و کشتار قابل پیش‌بینی بود؛ چنان‌که در ماه‌های گذشته سیاست حمایت از تولید گوشت مرغ با افزایش عرضه نهاده‌ها و خوراک مرغداری‌ها باعث شد تا قیمت در برخی هفته‌ها نزولی شود، اما در مقابل این دامداری‌ها بودند که شاهد رشد هزینه تولید و البته کاهش تولید بودند؛ به‌گونه‌ای که سرانه مصرف گوشت قرمز را در مرحله بحرانی قرار داده و حتی میانگین قیمت گوشت قرمز در داخل از قیمت جهانی آن فاصله محسوس گرفته است.
هشداری که شنیده نشد
درحالی‌که نگاه سیاستگذار و تنظیم‌گر بازار گوشت به کشتارگاه‌ها دوخته شده، اما اگر این نگاه به دامداری‌ها و وضع تولید متمرکز شده بود، معمای گرانی گوشت قرمز قابل پیش‌بینی بود.
مرکز آمار پیش از این فاش کرده بود که تعداد گاو و گوساله پروار شده در دامداری‌ها، در پاییز امسال نسبت به‌مدت مشابه سال قبل، ۲۲درصد افت کرده و از سوی دیگر تعداد گوسفند و بره پرواری در دامداری‌ها از ۵.۷میلیون رأس در تابستان امسال به ۴.۲میلیون رأس در پاییز امسال کاهش یافته است.
کاهش ۲۱درصدی تولید
تازه‌ترین داده‌های رسمی مرکز آمار نشان می‌دهد مقدار تولید گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی در دی ۱۴۰۱نسبت به آذرماه امسال ۱۸درصد و نسبت به دی‌ماه سال گذشته ۲۱درصد افت کرده است.
بر این اساس در دی‌ماه امسال نسبت به‌مدت مشابه سال گذشته میزان عرضه گوشت گوسفند و بره ۱۳درصد، بز و بزغاله ۷درصد، گاو و گوساله ۲۸درصد، گاومیش ۱۲درصد و شتر ۱۲درصد کاهش داشته است.
با درنظر گرفتن وزن گوشت گوسفندی و گوساله در سبد مصرفی مردم، این میزان کاهش در تولید و عرضه باعث شده تا قیمت این فرآورده رشد و سرانه مصرف خانوارها افت محسوس را تجربه کند.
چالش بین عرضه و تقاضا
بررسی‌های همشهری از روند عرضه گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی نشان می‌دهد که در فاصله خرداد ۱۴۰۰تا اسفند همان سال، هر ماه بالای ۵۰هزار تن گوشت قرمز عرضه شده و در فروردین سال ۱۴۰۱در نتیجه کاهش میزان مصرف و تقاضا به ۴۷هزار تن در ماه رسیده است.
در ماه‌های بعد اما روند عرضه گوشت قرمز صعودی بوده و در شهریور ۱۴۰۱به بالاترین میزان از دی‌ماه سال ۱۳۹۹رسیده و تولید به ۵۸هزار تن رسید. روند کاهشی تولید و عرضه گوشت قرمز در ماه‌های بعد نشان از یک چالش بین عرضه و تقاضا داشت و در دی‌ماه امسال میانگین تولید گوشت قرمز به اندکی بیش از ۴۱هزار تن رسید که کمترین میزان از بهمن سال ۱۳۹۹به شمار می‌رود.
از دامداری تا کشتارگاه
برای رمزگشایی از معمای گرانی گوشت قرمز، یک شاخص دیگر، ارزیابی وضعیت عرضه این فرآورده در مقاطع مشابه، در طول ۶سال گذشته است. مرکز آمار می‌گوید میزان تولید ماهانه گوشت قرمز از ۳۲.۸هزار تن در دی ۱۳۹۶به ۲۵.۱هزار تن در دی ۱۳۹۷رسیده و پس از آن طی ۳سال متوالی عرضه روندی صعودی را تجربه کرده؛ به‌گونه‌ای که با رشد ۱۰۰درصدی از ۲۵.۱هزار تن در دی سال ۱۳۹۷به ۵۱.۸هزار تن در سال ۱۴۰۰رسید، اما در دی ۱۴۰۱با کاهش تولید و عرضه گوشت قرمز به ۴۱هزار تن، این نگرانی ایجاد شده که آیا انگیزه پرورش گاو و گوسفند در دامداری‌ها افت کرده است؟
رد پای کاهش قدرت خرید در بازار گوشت
دبیر انجمن صنعت گوشت و مواد پروتئینی می‌گوید: نسبت به یک سال قبل، دقیقاً ۵۰درصد از تقاضای گوشت قرمز و ۳۰درصد از گوشت مرغ کاهش پیدا کرده است و در مورد ماهی نیز کاهش قدرت خرید مردم به‌شدت محسوس است. مسعود رسولی در مورد افزایش قیمت گوشت بسته‌بندی که به دستاویزی برای شایعه‌سازی در مورد قیمت گوشت تبدیل شده است، افزود: قیمت پایه گوشت لاشه گوسفندی تقریباً ۲۹۵هزار تومان است که ۷درصد آن برای چربی و ضایعات خارج می‌شود و شرکت‌های بسته‌بندی باید بخشی از لاشه مانند قلوه‌گاه و گردن را زیر قیمت خرید بفروشند و در این فرایند با احتساب هزینه‌ها ناگزیر قیمت سایر گوشت‌های بسته‌بندی تفاوت محسوسی با قیمت قصابی‌ها پیدا می‌کند. به‌گفته او از ۷۰۰شرکت بسته‌بندی گوشت تقریباً ۱۲۰مورد آن فعال هستند و ۲۰درصد آنها در یک سال اخیر تعطیل شده‌اند.
عرضه گوشت گرم گوسفندی ۲برابر می‌شود
مدیرعامل سازمان مدیریت میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران، با بیان اینکه فروش گوشت ۵۰۰هزار تومانی واقعیت ندارد و حاصل فضاسازی در فضای مجازی است، به فارس گفت: میانگین قیمت گوشت شقه در نقاط مختلف تهران هم بین ۲۸۰تا ۲۹۰هزار تومان است.
ایوب فصاحت با بیان اینکه عرضه گوشت گرم گوسفندی ۲۳۲هزار تومانی از ۱۰روز آینده ۲برابر می‌شود و چند محموله گوشت دیگر وارد تهران خواهد شد، توضیح داد: گوشت گوسفندی گرم ۲۳۲هزار تومانی به‌صورت گسترده در ۲۲میدان میوه و تره‌بار شهرداری و در اقصی نقاط شهر تهران عرضه می‌شود.
به گزارش همشهری، تولید گوشت در کشور به مرز خودکفایی رسیده و به عقیده فعالان حوزه دامداری، با نزدیک‌شدن به فصل بهار، عرضه دام از سوی دامداران بیشتر می‌شود و قیمت را در بازار می‌شکند.
وعده کاهش ۱۵۰هزارتومانی قیمت گوشت
معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: با استمرار روند واردات، وعده کاهش ۱۰۰ تا ۱۵۰هزارتومانی قیمت هر کیلو گوشت و بازگشت به نرخ منطقی محقق خواهد شد.
سیدمحمد آقامیری گفت: کیفیت گوشت‌های وارداتی به لحاظ بار میکروبی و بیماری هیچ‌گونه مشکلی ندارد چراکه پس از آزمایش‌های لازم، اجازه ورود داده می‌شود.
او با بیان اینکه مقادیر زیادی گوشت وارد شده است، گفت: واردات گوشت تا رسیدن بازار به آرامش و بازگشت به نرخ منطقی خود ادامه دارد؛ ازاین‌رو به دامداران توصیه می‌شود که از نگهداری دام به امید افزایش قیمت اجتناب کنند چراکه با استمرار واردات، وعده ارزانی دام و گوشت محقق می‌شود.
او گفت: با توجه به موج افزایش قیمت گوشت، واردات در ابتدا توانست روند گرانی و نوسان قیمت را متوقف کند و استمرار این روند منجر به کاهش ۱۰۰ تا ۱۵۰هزارتومانی هر کیلو گوشت قرمز خواهد شد.
شکست قیمت با عرضه انبوه دام زنده
رئیس مجمع ملی صادرکنندگان دام گفت: با عرضه انبوه دام زنده سبک، قیمت گوشت قرمز در فروردین و اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۲ کاهش خواهد یافت. منصور پوریان گفت: افزایش کاذب قیمت گوشت گوسفندی ناشی از نوسان نرخ ارز، نوسان قیمتی برخی کالاها، تأخیر در حمل‌ونقل به‌دلیل شرایط آب و هوایی و سودجویی برخی دلال‌ها ایجاد شد.
به‌گفته وی، از اواسط اسفندماه دام‌های استان‌های جنوبی کشور به بازار عرضه می‌شود، زیرا با گرم شدن هوا و خشک شدن مراتع، نگهداری دام سخت می‌شود. او تأکید کرد: اکنون با عرضه مویرگی گوشت قرمز منجمد و گوشت گرم وارداتی، قیمت گوشت گوسفندی در برخی استان‌ها و مناطق تهران فروکش کرده است. به‌گفته او امسال به‌دلیل بارش‌های مناسب در اکثر استان‌ها زایش‌ها نسبت به ۱۰سال گذشته بی‌سابقه بوده است و پیش‌بینی می‌شود از اواخر اسفندماه عرضه دام زنده به بازار افزایش یابد.
هزینه بالای تولید گوشت
علت افزایش نرخ مواد پروتئینی از دوربین شاخص تورم تولیدکننده چیست؟
یک شاخص تعیین‌کننده و اثرگذار بر قیمت تمام‌شده گوشت و محصولات و فرآورده‌های گوشتی به شاخص قیمت تولیدکننده در گاوداری‌های صنعتی بازمی‌گردد.
براساس اعلام مرکز آمار ایران از سال۱۳۹۷ تاکنون صعودی بوده و هزینه تولید را بالا برده است. یک عامل اصلی افزایش هزینه تولید در بخش دامداری ایران بی‌تردید جهش قیمت ارز است به‌گونه‌ای که در یک روند ۱۰ساله می‌توان اثر جهش نرخ ارز بر هزینه تولید گوشت را مشاهده کرد.
مرکز آمار ایران می‌گوید: نرخ تورم سالانه تولیدکننده در گاوداری‌های صنعتی ایران در سال۱۳۹۱ با رشدی ۶۱.۵درصدی مواجه شده و در سال۱۳۹۵ به صفر درصد و در سال بعد شاخص تولید گاوداری‌های صنعتی به ۸.۸درصد رسید.
اما این روند استمرار پیدا نکرد و در ۴سال و ۹ماه بعد با نوسان نرخ ارز، هزینه تولید در گاوداری‌های صنعتی قد کشید و به ۵۹درصد در پایان سال۱۴۰۰ و در پاییز امسال به ۷۱.۹درصد رسید. نرخ تورم نقطه به نقطه فصلی از بهار۱۴۰۰ تا پاییز امسال هم همین گزاره را تأیید می‌کند به‌گونه‌ای که نرخ تورم نقطه به نقطه تولیدکننده در گاوداری‌های صنعتی در سطوح بالا و دورقمی نوسان داشته است.
رشد بالای ۵۰درصدی نرخ تورم مصرف‌کننده گوشت در ۲سال گذشته
مرکز آمار ایران می‌گوید: نرخ تورم نقطه به نقطه گروه کالایی گوشت قرمز و ماکیان یعنی طیور شامل مرغ و سایر پرنده‌های حلال‌گوشت در دی‌ماه ۲سال اخیر بالای ۵۰درصد بوده است.
بالاترین نرخ تورم ثبت شده در این گروه کالای پروتئینی در دی سال ۱۳۹۸ به میزان ۶۹.۷درصد ثبت شده و در ۱۰سال اخیر نوسان قیمت این کالا متفاوت بوده به‌گونه‌ای که در فاصله دی‌ماه سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵نرخ تورم تک رقمی بوده و بعد از آن روندی صعودی داشته و در دی ۱۳۹۹ به ۱۵.۶درصد رسید و ۲سال پیاپی است که در دی‌ماه مردم شاهد نرخ تورم نقطه به نقطه بالای ۵۰درصد در راسته فروشندگان گوشت قرمز و گوشت ماکیان هستند. البته یک هفته دیگر با انتشار نرخ تورم بهمن‌ماه ۱۴۰۱ از تازه‌ترین تحولات قیمتی در سبد خوراکی‌های مردم رونمایی خواهد شد.
