طرح انتقال سهمیه سوخت؛ نمایشی بدون پشتوانه قانونی و بانکی
نمایندگان مجلس با فشار طرح حذف کارت سوخت را آزمایش کردند، درحالی که هنوز دستورالعمل اجرایی آن تصویب نشده است
اجرای آزمایشی فاز اول طرح حذف کارت سوخت و انتقال سهمیه به کارت بانکی یا کارت ملی، روز یکشنبه در یکی از جایگاه‌های سوخت منطقه مشیریه تهران آغاز شد.
این طرح در راستای جزء ۲ بند ت تبصره ۳ ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۴ و با هدف مقابله با قاچاق سوخت و افزایش شفافیت اجرا شده است.
به گزارش عصراقتصاد، عباس باصفا، مدیرعامل سامانه هوشمند سوخت، اعلام کرد که با اجرای این طرح، تنها کارت فیزیکی سوخت حذف می‌شود و سهمیه‌های ۱ و ۲ سوخت تغییری نخواهد کرد.
وی همچنین تأکید کرد که این طرح با هماهنگی سازمان پدافند غیرعامل و دستگاه‌های مرتبط اجرا خواهد شد. مالک شریعتی، عضو کمیسیون انرژی مجلس، نیز با اشاره به نظارت مجلس بر این طرح، گفت هدف اصلی جلوگیری از قاچاق سوخت است و قیمت‌ها ثابت می‌ماند.
انتقادها به اجرای نمایشی و بی‌سامانی در فرآیند
در مقابل، برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که این اقدام بیشتر نمایشی بوده و بدون هماهنگی کامل با دولت و بانک مرکزی انجام شده است.
مبنای این کار، تأکید قانون بودجه ۱۴۰۴ است که در آن آمده : وزارت نفت از طریق شرکت تابعه ذی‌ربط در امور پالایش و پخش مکلف است ظرف چهارماه از لازم‌الاجرا شدن این قانون با همکاری بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، امکان انتقال سهمیه سوخت از کارت سوخت به کارت بانکی صاحبان خودرو را فراهم کند.
آیین‌نامه اجرایی این بند توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی با همکاری سازمان برنامه و بودجه کشور و وزارت نفت تهیه می‌شود و حداکثر دو ماه از لازم‌الاجرا شدن این قانون به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.
منتقدان اشاره می‌کنند که آیین‌نامه اجرایی این طرح هنوز تصویب نشده و بانک مرکزی نیز موافقت رسمی خود را اعلام نکرده است. همچنین، این پرسش مطرح است که چرا برخی نمایندگان مجلس، خارج از چارچوب قانونی، مستقیماً در اجرای طرح دخالت کرده‌اند.
انتقال سهمیه سوخت به کارت بانکی عجولانه است
رمضانعلی سنگدوینی، نایب‌رئیس کمیسیون انرژی مجلس نیز با تأکید بر چالش‌های اجرایی این طرح گفت: «روزانه ۱۳۰ تا ۱۵۰ میلیون لیتر بنزین با کارت سوخت توزیع می‌شود و تغییر این سیستم زمان‌بر است.» وی افزود: «دستگاه‌های امنیتی و بانکی باید زیرساخت‌های لازم را فراهم کنند تا از مشکلاتی مانند هک یا سوءاستفاده جلوگیری شود.»
سنگدوینی به نکات کلیدی اشاره کرد و گفت: ممکن است افراد غیر از مالک از خودرو استفاده کنند که نیاز به تمهیدات جدید دارد. وی ادامه داد: طرح باید به‌گونه‌ای اجرا شود که سهمیه به عدالت توزیع و از دلالی جلوگیری شود.
به گفته وی برآورد مالی و ارزی این پروژه هنوز انجام نشده است.
وی تأکید کرد که آزمایش اخیر در یک جایگاه تهران تنها یک گام نمادین بوده و اجرای سراسری آن نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت است. همچنین پیش‌بینی کرد: این طرح ابتدا برای مالکان خودروها و سپس برای تمام مردم اجرا خواهد شد تا سهمیه سوخت به حساب بانکی واریز شود.
جزییات فنی طرح جدید
بر اساس گزارش‌ها، در این طرح آزمایشی، سهمیه سوخت به کارت بانکی مالکان خودرو منتقل می‌شود و یک اپلیکیشن موبایلی جایگزین کارت فیزیکی خواهد شد.
این اپلیکیشن پس از اتصال به سامانه جایگاه، امکان فعال‌سازی سهمیه را فراهم می‌کند. مسئولان امیدوارند این روش به کاهش قاچاق سوخت منجر شود، اما ابهامات فنی و امنیتی هنوز پابرجاست.
درحالی که برخی اصرار بر اجرای فوری طرح دارد، مسئولان فنی هشدار می‌دهند که نبود زیرساخت‌های امنیتی و بانکی ممکن است به آشفتگی در توزیع سوخت منجر شود.
