زینب غضنفری
از زمانی که پای خودرو به بورس کالا باز شد، هر روز شاهد حواشی بسیاری در این خصوص هستیم و ظاهرا تمامی ندارد چرا که عرضه خودرو در بورس کالا به شدت به زیان دلالان و واسطهگرانی تمام شده که تا پیش از این از رانت چند ده هزار میلیارد تومانی بهره میبردند و اکنون که این رانت به حداقل رسیده، تمام تلاش خود را برای بر هم زدن عرضه خودرو در بورس کالا و بازگرداندن آن به مسیر قبلی میکنند.
زمانی که بین قیمت خودرو درب کارخانه و بازار آزاد فاصله بسیار زیادی بود، علاوه بر این که خودرو از کالای مصرفی به کالای سرمایهای تبدیل شد، سود اصلی این صنعت استراتژیک به جیب دلالان و واسطهگران میرفت و در این شرایط، هم مردم و هم خودروساز متضرر میشد و زیان و خسارت قابل توجهی متوجه اقتصاد کشور میشد.
آمارها به طور قاطع نشان میدهد که روش قیمتگذاری دستوری خودرو نه تنها هیچ گاه باعث اصلاح قیمت خودرو در بازار آزاد نشد بلکه همیشه شاهد رشد قیمت آن بودیم. ضمن آن که در این مدت و دقیقا پس از ورود شورای رقابت به داستان قیمتگذاری خودرو و اجرای سیاست دستوری، به یک باره و با شتاب بسیار زیاد زیاندهی خودروسازان سر به فلک کشید.
همچنین، روش قرعه کشی نیز معایب بسیاری داشت و نه تنها سبب حذف واسطهگری نشد بلکه به واسطه اختلاف قیمت شدید درب کارخانه با بازار آزاد، میل به دلالی را بیشتر کرد.
اگر تا پیش از این بر همگان واضح و مبرهن نبود، اکنون مثل روز، روشن است که با ورود خودروسازان به بورس کالا و فروش محصولات با قیمت واقعی، پتانسیلهای این صنعت رشد کرده و شواهد از احیای صنعت خودرو حکایت میکند.
از زمانی که خریدار و فروشنده خودرو به میدان بورس کالا آمدند، تولید به تعادل رسیده و شاهد کشف قیمت واقعی خودرو هستیم. در سالیان گذشته به واسطه سیاستگذاریهای غلط و قیمتگذاری دستوری زیان فوق سنگینی به خودروسازان تحمیل شده بود، کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش فریاد میزد و جیغ هزینههای مالی سرسامآور گوش هر مدیری را کر میکرد، اما اکنون به واسطه بستر شفاف و کارای بورس کالا، نقد حاصل از فروش به سرعت به دست صاحبان اصلی آن میرسد و با ورود نقدینگی به شرکتها، سرعت گردش چرخ تولید بیشتر شده است.
با رونق گرفتن صنعت خودروسازی کشور، زمینه برای رقابت بیشتر و تولید خودرو با کیفیت و کمیت بالا فراهم میشود و ظرفیتهای این صنعت مجدد احیا خواهد شد.
به طور کلی عرضه خودرو در بورس کالا مزایا و محاسن بسیاری دارد که برخی از آن را میتوان به طور خلاصه به شرح ذیل عنوان کرد:
- بورس کالا یک روش و بستر مناسب برای عرضه و تقاضای واقعی است.
- قانونمند بودن بستر معاملات بورس کالا
- تضمین ابعاد مختلف معامله در چارچوب بورس کالا
- بالا رفتن سرعت تولید و فروش خودروسازان
- انتفاع قابل توجه خودروساز با فروش به قیمت واقعی
- کشف قیمت واقعی حین معاملات
- تنظیم قیمت در بازار آزاد
- جلوگیری از قیمتسازی
- توزیع مناسب خودروها و رسیدن آن به دست مصرفکننده واقعی
- کاهش تقاضای سرمایهای
- کوتاه کردن دست دلالان و واسطهگران از معاملات خودرو
- فراهم شدن امکان افزایش تولید خودرو و کاهش قیمت تمام شده آن
- فراهم شدن امکان توسعه ناوگان حملونقل عمومی با افزایش نقدینگی و سرمایه در گردش خودروسازان
- افزایش تنوع و کیفیت خودروها با افزایش درآمدزایی و سودآوری خودروسازان
- افزایش اشتغال با توسعه خطوط تولید و افزایش مقدار تولیدات
- افزایش رفاه عمومی با امکان تهیه آسان و کم هزینهتر خودرو
در خاتمه باید تاکید کرد که عرضه خودرو در بورس کالا قرار نیست شگفتی ایجاد کند و با سرعت بالا سرخی و زیان صورتهای مالی خودروسازان را به صفر و سپس به سود برساند و صنعت خودرو متحول شود؛ بلکه این اقدام از سرعت زیاندهی خودروسازان میکاهد و در بلندمدت می توان تصویر سودآوری را ترسیم کرد و برای رسیدن به آن نقطه زیرساختها دیگری نیز باید مهیا شود و فضای صنعت خودرو باید به سمت کارایی و جهانی شدن حرکت کند.