گروه سیاسی-بازداشتگاه گوانتانامو پس از اشغال افغانستان در سال ۲۰۰۱ میلادی، زیرنظر پایگاه نیروی دریایی ارتش آمریکا در خلیج گوانتانامو ایجاد شد و افرادی که متهم به ارتباط با فعالیت‌های تروریستی در خارج از خاک آمریکا بودند، به این بازداشتگاه انتقال یافتند.
اولین بازرس مستقل سازمان ملل که از بازداشتگاه نظامی ایالات متحده در خلیج گوآنتانامو بازدید کرد، گفت ۳۰ مرد زندانی که در آنجا نگهداری می‌شوند، «طبق قوانین بین‌المللی، تحت رفتارهای ظالمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیز مداوم» هستند.این بازرس که استاد حقوق ایرلندی است، روز دوشنبه در یک کنفرانس مطبوعاتی درباره ارائه گزارش ۲۳ صفحه‌ای خود به شورای حقوق بشر سازمان ملل گفت که استفاده ایالات متحده از شکنجه علیه مجرمان و همدستان آنها و انتقال‌های غیرقانونی آنها در سال‌های بعد از حملات ۲۰۰۱، قوانین بین‌المللی حقوق بشر را نقض کرد و در بسیاری از موارد، قربانیان و بازماندگان را از عدالت محروم کرد چون اطلاعات به دست‌آمده از طریق شکنجه نمی‌تواند در محاکمه مورد استفاده قرار گیرد.
خانم «فیونولا نی اولاین» در ادامه همچنین گفت که حملات سال ۲۰۰۱ در نیویورک، واشنگتن و پنسیلوانیا که منجر به کشته شدن نزدیک به ۳۰۰۰ تن شد، «جنایت علیه بشریت» بود.به گفته این بازرس، این اولین باری است که یک دولت ایالات متحده به یک مقام سازمان ملل اجازه بازدید از این مرکز را می‌دهد که در سال ۲۰۰۲ افتتاح شد.
در آستانه بیست‌ویکمین سالگرد آغاز به کار زندان گوانتانامو در خلیج کوبا، سازمان عفو بین‌الملل جنایت‌های ۲۱ ساله در این زندان به دست آمریکایی‌ها را محکوم کرد.
اریکا گوارا-روساس، مدیر قاره آمریکای سازمان عفو بین‌الملل گفت: دردناک است که ۲۱ سال بعد از بازگشایی زندان برون‌مرزی گوانتانامو، آن هم با هدف نقض حاکمیت قانون، هنوز هم آمریکا ۳۵ مرد را در این زندان نگه داشته است. اکثر آنها هرگز به جرمی محکوم نشده‌اند. هیچ‌یک دادگاه عادلانه نداشتند. بسیاری تحت شکنجه قرار گرفته‌اند.
او گفت: کمیسیون نظامی که برای بررسی پرونده‌های بعضی از بازداشتی‌ها تشکیل شده هم ناعادلانه و ناکارآمد است. این کمیسیون حق داشتن یک قاضی بی‌طرف و دسترسی به اسناد و مدارک مهم را به بازداشتی‌ها نمی‌دهد. این همچنین باعث شده که خانواده‌های قربانیان حملات ۱۱ سپتامبر هم از اجرای عدالت محروم شوند.
عفو بین‌الملل از جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا خواست تا هرچه زودتر زندانیانی را که هرگز محکوم نشده‌اند، به کشورهایی منتقل کنند که در امان بوده و حقوق انسانی آنها رعایت شود. زندانیانی هم که مدارک و شواهد کافی برای اثبات جرم آنها موجود است، باید در دادگاه‌های عادل محاکمه شوند و مجازات اعدام هم برای آنها اعمال نشود.
گوارا-روساس افزود: گوانتانامو همچنان لکه ننگی بر تاریخ آمریکاست. دو دهه از بازگشایی‌اش گذشته و جو بایدن باید آن را برای همیشه تعطیل کند.این زندان از زمان آغاز به کار تا امروز، مجموعا حدود ۷۸۰ مسلمان را بدون دلایل کافی و تفهیم اتهام، در خود نگاه داشته است.
گزارشگر ویژه سازمان ملل مسئول مقابله با تروریسم قرار است در فوریه سال جاری میلادی به آمریکا و به ویژه برای نخستین بار زندان گوآنتانامو برود.دفتر کمیسیونر عالی حقوق بشر سازمان ملل در بیانیه‌ای اعلام کرد ” فیونولا نی اولاین” مخبر ویژه سازمان ملل در پیشبرد و حفاظت از حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین و مقابله با تروریسم قرار است از ششم تا چهاردهم ماه جاری میلادی به ایالات متحده برود و برای نخستین بار هم از زندان گوآنتانامو بازدید کند.
دفتر کمیسیونر حقوق بشر سازمان ملل در وبسایت خود آورده است: فیونولا نی اولاین قرار است در ششم فوریه ۲۰۲۳ به آمریکا برود و در بازه زمانی ششم تا چهاردهم هم به واشنگتن دی.سی می رود و از بازداشتگاه گوآنتانامو، کوبا بازدید می‌کند.
این دفتر همچنین اعلام کرد، این گزارشگر قرار است چندین مصاحبه با افراد در داخل و خارج از ایالات متحده داشته باشد که شامل قربانیان و خانواده‌های کشته شدگان حادثه تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ و بازداشتی سابق زندان گوآنتانامو می‌شود.دفتر کمیسیونر عالی حقوق بشر سازمان ملل همچنین اعلام کرد، تمامی یافته‌ها و توصیه‌های این گزارشگر ویژه پس از پایان این بازدید و سفر منتشر خواهد شد.
