عقب نشینی مرد یک میلیون تومانی از کابینه

نیلوفرجمالی

بالاخره حجت‌الله عبدالملکی؛ وزیر تعاون٬ کار و رفاه اجتماعی بعد از ۳۰۰ روز سکانداری وزارتخانه متوجه شد که هنوز راه درازی برای یدک کشیدن نام وزیر در پیش دارد و دیروز صبح٬ پیش از استیضاح٬ استعفا خود را به رئیس جمهوری تقدیم کرد.

استقبال سریع نهاد ریاست جمهوری از این استعفا نیز نشان از رضایت دولت برای عبور از این وزیر پرحاشیه دارد. وزیری که هنوز برای اظهاراتش در دوران قبل از وزارت و ادعای او برای ایجاد اشتغال با یک میلیون تومان مورد انتقاد و موضوع حواشی فراوان بود.

حواشی عبدالملکی

بدنیست مروری بر صحبت ها و عملکرد عبدالملکی طی مدت فعالیتش در وزارتخانه و پیش از آن داشته باشیم. او که در دوران پیش از وزارت خود بر کارآفرینی با سرمایه یک میلیون تومانی تاکید داشت با تغییر گسترده مدیران در وزارت کار و سازمان تامین اجتماعی کار خود را به عنوان وزیر آغاز کرد.

براساس اخبار منتشر شده از سوی روابط عمومی وزارت کار، در ۳۰۰ روز وزارت عبدالملکی، حدود ۱۰۰۰ مدیر در این وزارتخانه تغییر کردند و اکثر پستهای خالی با نیروهایی از سازمان قبلی عبدالملکی، یعنی کمیته امداد امام خمینی جایگزین شدند. مدیرانی که با روحیه فعالیت در کمیته امداد وارد فضای وزارتخانه‌ای مرتبط با زندگی اجتماعی شدند و با تفکرات برگرفته از مشاغل قبلی خود تصمیماتی مانند، افزایش نامتوازن حقوق بازنشستگان را کلید زدند.

مدیران جدید بر این باور بودند، افرادی که حقوق بالا دریافت می‌کنند با مشکل مواجه نیستند، بنابراین می توانند با افزایش حقوق حداقلی ها عدالت اجتماعی را برقرار کنند. این در حالی است که با چنین رویکردی از یک طرف تمام قواعد بیمه‌ای کشور را به چالش کشیدند و از طرف دیگر به گلایه بازنشستگانی دامن زدند که در طول دوره خدمت خود حق بیمه بالاتری پرداخت کرده و انتظار داشتند در دوران بازنشستگی دریافتی متناسبی دریافت کنند. اما این تنها گوشه ای از حواشی این وزیر جوان کابینه بود.

عبدالملکی در یکی از سخنرانی‌های خود اعلام کرده بود: «افزایش قیمت دلار هیچ ربطی به تحریم ها ندارد و فقط واکنشی روانی به خبر تحریم است؛ اقتصاد ایران بسیار بزرگ و پر ظرفیت است و نمی‌توان آن را با تحریم‌های نفتی و بانکی دچار چالش کرد و معیشت مردم را به مخاطره انداخت.» اظهاراتی که در دوران وزارتش نتوانست آنها را به اثبات برساند.

او همچنین پیش از وزارت در ادعایی عجیب گفته بود: «در کره جنوبی درب پارکینگ‌ها به گونه‌ای ساخته شده که فقط خودروی کره‌ای میتواند وارد پارکینگ شوند و به هیچ عنوان مرسدس بنز که بزرگتر است نمیتوانند وارد شوند.» ظاهرا او نمی دانست، عرض خودروهای کره‌ای در برخی مدل‌ها بیشتر  از خودروهای غربی است و اساساً نه در کره و نه هیچ جای جهان کسی برای محدود کردن واردات خودرو نیازی به دست بردن در استانداردهای معماری و شهرسازی ندارد.

این وزیر جوان همچنین پیش از وزارت خود طراحی شرکت‌‌هایی برای زوج‌های جوان با معافیت مالیاتی ۱۵ ساله در صورت فرزندآوری را پیشنهاد داده بود تا مشکل اشتغال و ازدواج و پیری جمعیت را یکجا حل کند. او در یک برنامه تلویزیونی گفته بود جوان‌ها ازدواج نمی‌کنند چون از لحاظ اقتصادی آینده‌ای ندارند. عبدالملکی برای حل این مسئله و آسان کردن ازدواج طرحی ارائه داد که مطابق آن، در لحظه ازدواج دختر و پسر همان داخل محضر یک شرکت به نامشان ثبت می‌شود و می‌توانند فعالیت اقتصادی خودشان را در کنار دیگر فعالیتها از همان لحظه ثبت ازدواج آغاز کنند. البته با ۵ سال معافیت مالیاتی و به ازای هر فرزند نیز ۲ سال معافیت مالیاتی بیشتر نیز شامل حالشان می‌شد.

عبدالملکی در اردیبهشت ۱۴۰۰ در گفتگوی ویژه خبری شبکه دوم سیما اقتصاد ایران را از لحاظ باز بودن، بازتر از اقتصاد چین خواند، اظهاراتی که از سوی اکثر کارشناسان به یک شوخی تعبیر شده بود.

او همچنین پیشنهاد کرد، تحت عنوان «انقلاب اقتصادی ۱۴۰۰» تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی آزاد شود و مالک زمین اختیار داشته باشد در زمینهای کشاورزی‌اش هر فعالیت دامی، صنعتی و … انجام دهند. عبدالملکی در یک برنامه تلویزیونی نیز مدعی شده بود چند جوان ایرانی موفق شده‌اند یک «لامبورگینی ایرانی» تولید کنند.

اما به نظر می رسد این کارشناس پرحاشیه پس از رسیدن به منصب وزارت با «افزایش ۵۷ درصدی حقوق مشمولین قانون کار»، «افزایش ناموزون حقوق بازنشستگان» و «افزایش ۱۰ درصدی حقوق کارمندان دولت»؛ حکم استضاح خود را امضا کردو البته پیش از قرار گرفتن در پشت تریبون مجلس و پاسخگویی به استیضاح کنندگانش، با انتشار پیامی در فضای مجازی از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی استعفا کرد.

عبدالملکی؛ نماد مدیران خیالباف

حمید حاج اسماعیلی٬ کارشناس بازار کار در رابطه با عملکرد عبدالملکی در ۳۰۰ روز فعالیتش در وزارتخانه به عصراقتصاد گفت: عبدالملکی را باید نماد و آیینه مدیران خیالباف دانست؛ چراکه ایشان جزو وزرای پر سر و صدا و فعال دولت بود که بیشتر از بقیه دیده می‌شد و البته اولین وزیری شد که با کابینه سیزدهم خداحافظی کرد.

به گفته حاج اسماعیلی٬ عبدالملکی فردی بی تجربه آرمان گرا و خیالباف بود که بیش از کار عملی و واقعی٬ بیشتر شعار داد؛ البته که ایشان در بخش های متعدد هم کارهایش در حد شعار و برنامه باقی ماند.

او با اشاره به مسئولیت خطیر عبدالملکی در حوزه اشتغال گفت: یکی از مطالبات جدی کشور اشتغال است که علی رغم اعداد و ارقام اعلام شده از سوی عبدالملکی که قرار بود تا پایان امسال ۱ میلیون ۸۵۰ هزار شغل ایجاد کند؛ تقریبا هیچ کاری صورت نگرفت. او حتی زحمت تشریح برنامه هایش را برای ایجاد تعداد شغل اعلام شده، نکشید تا مورد نقد و بررسی و ارزیابی کارشناسان قرار گیرد.

این کارشناس بازار کار معتقد است٬ عبدالملکی در حوزه روابط کار نیز هیچ فعالیت خاصی انجام نداد و همان وضعیت سابق ادامه دارد.

او وضعیت رفاه جامعه را نمودی از شعارهای آقای عبدالملکی دانست و گفت: فقیرتر شدن جامعه٬ تنزل شدید وضعیت رفاهی نسبت به سالهای گذشته و مشکلاتی که در بخش یارانه و تقسیم بندی دهک‌های مختلف جامعه وجود دارد٬ حاصل کارنامه ۳۰۰ روزه آقای عبدالملکی است که به نظر من به هیچ وجه در این بخش موفق نبودند.

حاج اسماعیلی آخرین شاهکار عبدالملکی را دستمزد تلقی کرد و گفت: ایشان بدعت و ساختارشکنی جدیدی را در کشور بنیان نهاد که طی چند دهه پیش از انقلاب شاهد آن نبودیم. او مصوبه شورای عالی کار را به مسلخ برد و آن را در هیات دولت تغییر داد و نتوانست از شورای عالی کار به عنوان یک نهاد حاکمیتی و قانونی در حوزه روابط بازار کار دفاع کند.

این کارشناس بازار کار معتقد است٬ عبدالملکی بیش از اینکه کارنامه مثبتی در حوزه فعالیت خود داشته باشد با شعارهای خود در ذهن ها و خاطره ها  باقی خواهد ماند و بیش از اینکه او را وزیر تعاون٬ کار و رفاه اجتماعی بدانیم٬ باید وزیر شعار دولت سیزدهم تلقی کنیم.

جا به جایی امام صادقی ها

و اما میرسیم به جایگزین عبدالملکی که پس از استعفای ایشان از سوی دولت اعلام شد. دولت سیزدهم پی از پذیرش استعفای عبدالملکی از وزارت کار، محمدهادی زاهدی وفا را که تا پیش از این معاون هماهنگی و نظارت اقتصادی و زیربنایی معاون اول رئیس جمهور بود به عنوان سرپرست وزارت کار معرفی کرد. اما حالا شنیده ها حاکی از جا به جایی موقعیت شغلی این ۲ نفر دارد و خبر انتصاب عبدالملکی به عنوان مشاور رئیس جمهوری سر زبان‌ها افتاده است. بماند که عده‌ای نیز از احتمال سفیر شدن عبدالملکی در انگلستان خبر می دهند.

به نظر می‌رسد٬ دولت سیزدهم٬ دولت جا به جایی میان فارغ التحصیلان و هیات علمی دانشگاه امام صادق است تا دولت عمل. بد نیست نگاهی به پیشینه این دو منتخب دولت برای وزرات کار بیاندازیم. حجت الله عبدالملکی دارای کارشناس ارشد معارف اسلامی و اقتصاد از دانشگاه امام صادق و دکترای اقتصاد از دانشگاه اصفهان است و عضویت در هیئت علمی دانشگاه امام صادق را در کارنامه خود دارد.

محمدهادی زاهدی وفا هم که متولد سال ۱۳۴۲ در شهر تهران است از دانشگاه امام صادق (ع) کارشناسی ارشد معارف اسلامی  و اقتصاد فارغ التحصیل شده و از دانشگاه اتاوا کارشناسی ارشد و دکترای اقتصاد گرفته است. هر چند که هر دوی منتخبین وزارت کار٬ تعاون و رفاه اجتماعی از فارغ التحصیلان دانشگاه امام صادق هستند٬ اما به نظر می رسد سوابق اجرایی زاهدی وفا بیشتر از آقای عبدالملکی است.