قراردادهای ترکمنچای در بازار مبل!
اکرم رضائی نژاد
چند صنف در ایران به بد قولی شهره هستند، تا پیش از این نقاش ها و کابینت سازها اسمشان بد در رفته بود اما بازار مبل تهران این روزها به رغم کسادی ؛ صحنه نارضایتی گسترده مشتریان شده است.
مشتریانی که از تأخیرهای چندماهه در تحویل کالاهای خریداری‌شده، تحویل کالای ناهمخوان با سفارش و رفتار غیرمسئولانه برخی فروشندگان گلایه دارند.
گزارش میدانی عصر اقتصاد از مراکز اصلی فروش مبلمان در تهران، مشتریان از «امروز و فردا شدن‌های مداوم»، «وعده‌های توخالی»، «تحویل کالای معیوب یا اشتباه» و حتی «تحمیل هزینه‌های اضافی» توسط فروشندگان حکایت دارد.
مشتریان: پول داده‌ایم، اما مبل نداریم!
یک زوج جوان که برای خرید مبل مینیمال به بازار مراجعه کرده‌اند، می‌گویند: «۴ ماه پیش، پیش‌پرداخت دادیم و قرار بود قبل از عید مبل ما حاضر باشد، اما هر هفته بهانه‌ای می‌آورند؛ از مشکلات تولید تا گمرک و حمل‌ونقل. وقتی اعتراض میکنیم، فروشنده می‌گوید: اتفاقی نیفتاده، اینجا ایران است، انتظار معجزه دارید؟».
مصاحبه با یک مشتری دیگر که برای شکایت به اتحادیه صنف مراجعه کرده بود، نشان‌دهنده ناکارآمدی فرایندهای نظارتی است. وی می‌گوید: «بازرس اتحادیه آمد، اما فروشنده فقط قول داد مشکل را حل کند. بعد از یک ماه، هنوز خبری نیست. می‌گویند شکایت شما ثبت شد، اما فروشنده به کارش ادامه می‌دهد!».
کالای اشتباه، کیفیت پایین و هزینه‌های تحمیلی!
برخی مشتریان از تحویل کالایی کاملاً متفاوت با آنچه سفارش داده‌اند، خبر می‌دهند. زهرا رضایی، یکی از خریداران، می‌گوید: «یک دست میز ناهارخوری و یک دست میز جلو مبلی عسلی از دو فروشگاه مختلف خریدم. میز ناهارخوری اصلاً شبیه عکس نمایشگاه نبود! وقتی اعتراض کردم، فروشنده قبول کرد تعویض کند، اما هزینه حمل‌ونقل را از من گرفت.
میز جلو مبلی هم که به جای رنگ فندقی، عسلی فرستادند! مجبور شدم دوباره با اسنپ وانت آن را برگردانم و باز هم هزینه رفت‌وبرگشت را خودم پرداخت کردم، با اینکه اشتباه از خودشان بود!».
ابراهیمیان، خبرنگار و یکی از خریداران معترض، تجربه تلختری را روایت می‌کند: «میز ناهارخوری را پس از ۳ ماه پیگیری و وعده های تعویض توسط فروشنده، بالاخره کار به شکایت در اتحادیه کشید. وی می گوید: « بالاخره بعد ۶ ماه و گذشت ۳ ماه از شکایت میز نهار خوری را با کیفیت کمی بهتر تحویل گرفتم هر چند که باز هم با آنچه در فاکتور و نمونه ای که نشان داده بود، تطابق نداشت.»
او می افزاید: طبق نظر بازرس اتحادیه، متریال استفاده شده با آنچه در قرارداد ذکر شده بود، مطابقت نداشت. پس از رسیدگی، میز تعویض شد، اما پایه‌های میز جدید همچنان کج بودو هر بار که روی آن غذا می خوریم با لرزشهای ممتد، به یاد فروشنده بی وجدان می افتیم !»
مشتری دیگری با نشاندادن عکسی از مبل تحویل شده گفت: «این پارچه کاملاً بی کیفیت است و رنگ پس داده. فروشنده می‌گوید ما فقط تحویل می‌دهیم، مسئولیت پس از آن با خودتان است!».
فروشندگان: تقصیر ما نیست، سیستم مشکل دارد!
در گفت‌وگو با یک فروشنده مبل که نخواست نامش فاش شود، او به «مشکلات تأمین مواد اولیه»، «نوسانات قیمت ارز» و «کاهش نیروی کار» اشاره کرد. اما فروشندهای دیگر درحالیکه می‌خندید، گفت: «مشتریان باید بدانند تحویل ۳ ماهه در این بازار عادی است. اگر صبر ندارند، نباید خرید کنند!».
اتحادیه صنف: اختیارات ما محدود است!
وحید یزدان پرستی، رئیس اتحادیه درودگران و مبلسازان تهران، در گفت‌وگوی کوتاه اعتراف کرد: «بازرسان ما نمی‌توانند جریمه سنگین اعمال کنند یا پروانه کسب را لغو کنند. اغلب فقط میانجی‌گری میکنیم». وی از مشتریان خواست با ارائه مدارک کامل به مراجع قضایی شکایت کنند، اما بسیاری از مردم این فرایند را زمان‌بر و بی‌فایده می‌دانند.
وی گفت: «یکی از چالش‌های اصلی این حوزه، فعالیت برخی افراد بدون مجوزهای لازم است که مشکلاتی را برای مصرف‌کنندگان و فعالان قانونی بازار ایجاد کرده است.»
یزدان پرستی با اشاره به لزوم نظارت دقیق‌تر گفت: «هدف ما تنبیه افراد نیست، بلکه می‌خواهیم شرایطی فراهم شود تا همه به‌صورت قانونی و استاندارد فعالیت کنند.» وی افزود: «متأسفانه تفاوت فاحشی بین واحدهای دارای مجوز و بدون مجوز وجود دارد و این بی‌عدالتی به ضرر مصرف‌کننده و تولیدکنندگان متعهد است.»
مشکلات ناشی از کالاهای بی‌کیفیت
در ادامه وی، به عرضه برخی کالاهای غیراستاندارد در بازار اشاره کرد که گاهی حتی به‌عنوان کالاهای خاص مانند جهیزیه یا محصولات مراسم‌ها به فروش می‌رسند و هشدار داد: «کیفیت پایین این کالاها نه‌تنها موجب ضرر مالی می‌شود، بلکه در مواردی حتی به مشکلات خانوادگی منجر شده است.»
تقویت نظارت اتحادیه و حمایت از تولید داخلی
وی با تأکید بر ظرفیت‌های تولید داخلی گفت: «ایران دارای صنعتگران و هنرمندان توانمندی است که می‌توانند محصولات باکیفیت عرضه کنند، اما نظارت بر مواد اولیه و فرآیند تولید باید افزایش یابد.» اوهمچنین پیشنهاد کرد اختیارات بیشتری به اتحادیه واگذار شود تا با همکاری نهادهای نظارتی، امکان کنترل بهتر بازار فراهم شود.
واکنش‌ها در فضای مجازی: «ایران کهکشانی است!»
گلایه‌های مشتریان در شبکه‌های اجتماعی به طنز و اعتراض تبدیل شده است. کاربری نوشته: «تحویل مبل در ایران ۳ ماهه است، اما اگر سفارش دهید در مریخ، زودتر میرسد!». دیگری پرسیده: «آیا فروشندگان مبل با شرکت‌های فضایی همکاری می‌کنند که تحویل کالا به کهکشان راه شیری سریعتر از تهران است؟».
کارشناسان: نبود قانون شفاف، بازدارندگی صفر
یک حقوقدان در گفت‌وگو با خبرنگار توضیح داد: «قانون حمایت از مصرف‌کننده برای خدمات غیرصنفی (مثل مبلمان) ضمانت اجرایی کافی ندارد. حتی اگر کالا معیوب یا اشتباه تحویل داده شود، مشتری باید هزینه‌های اضافی را خودش متقبل شود و ماه‌ها برای اثبات حقانیتش در دادگاه تلاش کند، بدون هیچ تضمینی».
به نظر میرسد تا زمانی که سازوکارهای نظارتی سختگیرانه‌تر نشود، قوانین حمایت از مصرف‌کننده به‌روزرسانی نگردد، استانداردهای ساخت برای کیفیت حداقلی تدوین نشود و فرهنگ مسئولیت‌پذیری در کسب‌وکارها نهادینه نشود، مشتریان بازار مبل همچنان در گرداب وعده‌های توخالی، کالای بی‌کیفیت و هزینه‌های تحمیلی گرفتار خواهند بود.
