مردم، تولیدکنندگان و فروشندگان طلا؛ قربانیان بازار کاذب و حباب سکه

لیلا ابوالفتحی

عصراقتصاد: رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا، جواهر، نقره و سنگ های قیمتی ایران عنوان کرد مردم و تولیدکنندگان طلا قربانی تکرار اشتباهات آگاهانه یا ناآگاهانه بانک مرکزی هستند.

طبق آمار موجود و سخنان نادر بذرافشان رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران با روزنامه تعادل، از ابتدای سال رکود و کاهش تقاضا در بازار طلا شکل گرفته است که طبق برآوردها، نسبت به رشد تقاضا، حدودا ۷۰ درصد رکود و کاهش تقاضا طی سال داشته‌‌ایم و این کاهش تقاضا در هفته اخیر چشمگیرتر شده است.

جدای از مسائل اقتصادی و کاهش قدرت خرید که منجر به تغییر ذائقه افراد جامعه شده است، عوامل دیگری در این رکود بسیار موثر بوده‌اند که برای ارزیابی آنها به سراغ سیدحجت شفائی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا، جواهر، نقره و سنگهای قیمتی ایران رفتیم تا از زبان او بشنویم.

سیدحجت شفائی در گفت‌وگو با عصراقتصاد، عنوان کرد: تولیدکنندگان طلا و مردم هدف تصمیمات غیرکارشناسانه و متحیرالعقول بانک مرکزی در دولت گذشته و تکرار اشتباه دوباره آن از سوی بانک مرکزی در عرضه ۵۰۰ هزار قطعه سکه ربع در بستر بورس در پایان سال ۱۴۰۱ و در دولت کنونی هستند.

او افزود: یکی از فرهنگ‌های قدیمی و با قدمت در خانواده‌های ایرانی خرید طلا و جواهر ساخته شده به عنوان سرمایه و پشتوانه خانواده و استفاده جهت زیورآلات است؛ البته بود! و این فرهنگ، ایران را به یکی از پرمصرف‌ترین کشورهای مصنوعات طلا و جواهر تبدیل کرده بود. در ایام قدیم سکه هنوز آنچنان جایگاهی در سبد خانواده نداشت تا اینکه خیلی چراغ‌خاموش و خزنده، ضرب و فروش سکه از بهار آزادی تا سکه امامی از طریق بانک مرکزی آغاز شد و خود کارشناسان بانک مرکزی در یکی از جلسه‌ها در وزارت صمت اعلام کردند حدود ۸۰ ملیون سکه در قطع‌های مختلف تاکنون ضرب و عرضه کرده‌اند! آیا این سکه طلای یادبود است یا سکه پولی رایج مملکت؟ ما اصلا دیگر سکه پولی رایجی در بازار نمی‌بینیم!

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا، جواهر، نقره و سنگهای قیمتی ایران درباره تعداد بالای واحدهای سکه‌فروشی گفت: در سال گذشته هنگام انتخابات، اتحادیه طلا و جواهر شهر تهران، طبق لیست اعلامی عنوان کرد که حدود ۳۵۰۰ واحد جواز کسب و کار از این اتحادیه داشتند که از این تعداد ۲۴۰۰ واحد طلا و جواهرفروش، ۳۰۰ واحد آب‌شده‌فروش، ۱۰۰ واحد تولیدی و ۷۰۰ واحد سکه‌فروش دارای جواز کسب از اتحادیه صنفی طلا و جواهر تهران دارند که این تعداد فقط مختص شهر تهرانبود و نه استان تهران. در کنار این ۷۰۰ واحد سکه‌فروشی، حدود ۵۹۸ صرافی هم مجاز به معامله سکه هستند که جمعا واحدهای سکه‌فروشی با جواز کسب‌دارها ۱۲۹۸ فقط در شهر تهران می‌شوند حالا استان تهران و دیگر شهرها و کل کشور بماند (این آمار مربوط به سال۱۴۰۱ است)! این یعنی یک فاجعه بزرگ برای تولیدی که دارای پتانسل اشتغالزایی و ارزآوری بالا است که جای بسی تأمل و افسوس دارد.

شفائی افزود: سکه‌ای که اصلا در صنعت طلا جایگاهی ندارد و بخش خصوصی هیچ نقشی در تولید و اشتغالزایی در این صنعت نداشته و ندارد جز واسطه‌پروری و سوق دادن مردم به سمت سرمایه‌گذاری کاذب و پرریسک و خروج طلای ساخته‌شده از سبد خانوار و چرخه تولیدواشتغال!

او با اشاره به شعار سال و تاکید رهبری بر تقویت تولید عنوان کرد: طی سالیان سال مقام معظم رهبری ابتدای هر سال بر تقویت تولید، رفع موانع جهت تقویت تولیدکننده زحمت‌کش داخلی و حمایت از بازار داخلی و تکریم تولید کننده تاکید دارند اما در نیمه دوم سال ۱۳۹۶، بانک مرکزی به بهانه تنظیم بازار سکه تا اوایل نیمه اول ۱۳۹۷ «به نقل از روزنامه مشرق به تاریخ ۵ شهریور ۱۳۹۷» ۶۲ تن و به تعداد تقریبی ۷ میلیون و ۶۵۰ هزار قطعه سکه تمام‌بهار آزادی در اختیار ۱۱۴هزار نفر که سکه پیش‌خرید کرده بودند قرار داد که البته آمار غیررسمی در جلساتی که حضور داشتیم بالغ بر ۷۰ تن بود و نه تنها حباب سکه کاهش پیدا نکرد بلکه چند برابر هم شد یعنی فاجعه اسفبار و تغییر فرهنگ و ذائقه چند صدساله مردم و سوق دادن مردم بجای خرید طلای ساخته شده و حمایت از تولیدکننده و چرخه تولید به سمت دلالی و واسطه‌گری و رکود و خروج سرمایه از چرخه کار و فعالیت و به رکود بردن این صنعت شد که البته با آن وضع و با حباب‌دار شدن سکه، مردم به سمت خرید طلای آب‌شده و شمش هجوم بردند. اکنون حباب سکه از دستمزد کار ساخته شده توسط کارگر زحمت‌کش با آن همه هزینه تولید بالاتر است؛ این نیز نکته دیگری برای تامل و تفکر!

مقصر کیست؟

این فعال صنعتی ادامه داد: سپس تصویب سقف نقل و انتقال ریالی در بانکها و الزام به ادامه اسناد مورد معامله برای مبالغ بالا باعث شد سکه جایگزین انتقال ریالی شود چون سکه بهترین گزینه بود و همین عامل باعث حباب بیشتر در سکه و تقویت این رسته در بازار شد.

این سیاست های غیرکارشناسانه و عجولانه و بر موج بازار سوار شدن بانک مرکزی و رقیب بخش خصوصی شدن، باعث شد تولید و تولیدکننده طلا روزبه‌روز در مظلومانه‌ترین شکل ممکن کوچک وکوچکتر شود و مثل شمع بر مزار صنعت تولید طلا ذوب و نفسهای آخر را بکشد.

در این اوضاع و احوال چند سوال در ذهن متبادر می‌شود:

۱-در کجای دنیا اینقدر سکه ضرب و به جامعه تزریق می‌شود؟

۲-چرا در سیاست‌گزاریها از پتانسیل و ظرفیت بخش خصوصی در حوزه‌های مرتبط استفاده نمی‌شود و اگر گاهی می‌شود نظرات آنها اعمال نمی‌شود؟

۳-چرا بالای ۹۰درصد از تولیدکنندگان طلا وجواهر و رسته‌های مرتبط به دلایل مختلف و بحق از مسائل امنیتی گرفته تا فضای مورد نیاز و …که در واحدهای مسکونی فعالیت می‌کنند از مجوزهای قانونی محروم هستند و هیچ متولی یکپارچ‌ه‌ای وجود ندارد؟

۴- چرا اداره استاندارد با پافشاری به دستورالعمل قدیمی و دارای اشکال خود پا بر خرخره تولیدکننده گذاشته در اعطای کد و یا تمدید آن، تولید و تولیدکننده را دچار مشکل و استرس کرده و حاضر به رفع اشکالات و بروزرسانی دستورالعمل خود نیست!؟

۵-مسئول تعطیلی و تعدیل نیروی کارگاه‌های طلاسازی کیست؟

۶-چرا بانک مرکزی هنوز سکه‌های خود را به تاریخ ۱۳۸۶ضرب می‌کند؟ خود این یکی از عوامل مهم حباب افسارگسیخته سکه ضرب ۱۳۸۶ است که بالغ بر ده‌ها میلیون قطعه است و حباب کاذب آن ده‌ها نه بلکه بالغ بر صدهزار میلیارد تومان است به عبارتی هر قطعه سکه از ربع، نیم تا تمام حدود ۵ملیون حباب دارد.

۷-دولت چه حمایت و چه تسهیلات و چه ارزی در اختیار و یا مک به تقویت این صنعت کرده است؟ چه معافیت یا تسهیل گمرکی برای ورود تجهیزات و مواد اولیه در نظرگرفته شده است؟

۸-و از همه مهمتر چرا ترکیه که در تاریخ نه چندان دور مصرف‌کننده طلا و جواهرات ایران بود الان یکی از بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده طلا در دنیا شده است؟

شفائی در پایان اظهار کرد: صنف و صنعت طلا از تولید تا عرضه و فروش یکی از نجیب‌ترین و پاک‌ترین و از همه مهمتر شفاف‌ترین فعالان بخش خصوصی است و در نهایت هرچه دارد و ندارد از مال خود و امانت در ویترین یکی دومتری خود به نمایش می‌گذارد.

طلا در اصل وسیله و ابرار کار ماست. به مردم عزیز توصیه می‌شود طلای ساخته شده داخلی که توسط فرزندان خود طراحی و تولید شده را خریداری و از خرید سکه با این حباب پرهیز کنند چراکه اگر بانک مرکزی تصمیم به ضرب سکه به تاریخ سال جدید کند تمام حباب‌های کاذب سکه‌های ضرب سال ۱۳۸۶ که هر قطعه در حال حاضر ۵میلیون تومان است ترکیده و مردم دچار ضرر و زیان بزرگی خواهند شد و همچنین از مسولان بانک مرکزی درخواست تجدید نظر در خصوص حجم ضرب و عرضه سکه را داریم و از دولت محترم و عمل‌گرا و مسئولان مرتبط درخواست داریم که در اجرای طرح‌های صحیح و کارشناسانه در راستای تقویت تولید و صادرات طلا و جواهر و در اختیار قرار دادن تسهیلات و امکانات لازم با عنایت به تاکیدات موکد مقام معظم رهبری درباره حمایت از تولید و تولیدکننده برای تقویت صنعت طلا علی‌الخصوص در بخش تولید، مساعدت و برنامه‌ریزی کنند چراکه این هنر صنعت ظرفیت و پتانسیل اشتغال‌زایی بالا و ارزآوری فراوان دارد.

به کار افتادن کارخانه تولید دردسر برای دولت و بخش‌های متولی اقتصادی‌اش می‌شود.

خلاصه اینکه هر طرح و پروژه تحولی در مسیر منافع و مصالح عمومی و حذف فرآیندهای رانت‌پذیر و فسادزا در دستور کار و اجرای دولت قرار می‌گیرد، ردپای برخی نحله‌های سیاسی و اقتصادی برای تحت فشار قراردادن وزرا و کارگزاران دولتی در قلم و نطقها نمایان می‌شود.

مقصود اینکه با وجود تمامی چالش‌های داخلی و تداوم چالش‌های خارجی، دولت سیزدهم تا به امروز رشد تولید و شکوفایی بخش‌های محرکه و پیشران‌های اقتصادی کشور را محقق کرده و در مهار تورم نیز به گواهی آمار در ماه‌های اردیبهشت و خرداد توفیقاتی داشته که امیدها را برای تحقق شعار سال افزایش داده است.

اینکه اعضای دولت سیزدهم و به طور خاص هر دو وزیر سابق و فعلی صمت هم در پیشینه‌های اجرایی خود و هم در برنامه‌های اعلامی به مردم و مجلس بر ضرورت افزایش پیچیدگی اقتصادی کشور و گسترش سریع فناوری های نوین و تحولات متناسب با نیازهای روز ارتقا یافته دنیا تأکید دارند، راهبرد صنعتی معقول و چرخش های تحول آفرین بخش‌های پیشران را در ۲۳ ماه گذشته یادآور می‌شود.

با این نگاه توسعه همکاری‌های فرابخشی بویژه در گستره تصویب برنامه هفتم و همچنین اجرای پروژه‌های تحولی دولت در بخش‌های اقتصادی به دور از هرگونه غرض ورزی سیاسی و البته در بستر نظارت نقادانه و هوشمندانه کارشناسان و صاحب‌نظران دلسوز بیش از از پیش احساس می‌شود.