نزدیک به محدوده دافعه سرمایه!

یاسمن بلوردی

بحث سرمایه گذاری در بخش های مختلف از جمله صنعت و معدن و کشاورزی کشور همواره مورد تاکید بوده است با این وجود به دلایلی همچون تحریم ها، فقدان زیرساخت مناسب، موانع قانونی و غیره بسیاری از سرمایه گذاران در نیمه راه منصرف شده و نتیجه ای در پی نداشته است.

عصراقتصاد، با این وجود آرمان خالقی دبیر کل خانه صنعت معدن و تجارت ایران معتقد است در کلیه بخش هایی که دارای مزیت نسبی هستیم از جمله برخی محصولات کشاورزی مثل خرما و زعفران، ساخت و ساز، معدن، حمل و نقل و صنایع پایین دستی پتروشیمی می توان با مدیریت درست جذابیت سرمایه گذاری را در کشور چه برای سرمایه گذاران داخلی و چه سرمایه گذاران خارجی ایجاد کرد.

خالقی در خصوص وضعیت جذب سرمایه در بخش صنعت و معدن و کشاورزی کشور نسبت به دیگر کشورها می گوید: در بخش صنعت اگر بخواهیم نسبت به سایر کشورها مقایسه کنیم شاید کشور ما در حال حاضر جزو کشورهای جذاب برای سرمایه گذاری به نظر نمی رسد؛ آن هم به دلیل ریسک های بالایی که در کشور وجود دارد، به علاوه مباحث مربوط به نقل و انتقال پول، مسائل تحریمی و همچنین محیط کسب و کار.

به نقطه دافعه سرمایه در کشور نزدیک می شویم

وی افزود: اگر به محیط کسب و کار بپردازیم آن هم با فرض اینکه در مورد سرمایه گذار داخلی مد نظر باشد نه سرمایه گذار خارجی، می بینیم که در این بخش در مرحله ای هستیم که به نقطه عدم جذابیت و دافعه سرمایه در کشور نزدیک می شویم به نحوی که احتمال دارد سرمایه گذاران موجود داخلی هم کشور را ترک کنند و ما فرار سرمایه داشته باشیم. بنابراین اگر قرار است به این موضوع به طور جدی نگاه کنیم اولا آنچه که باعث ایجاد دافعه در محیط کسب و کار می شود را باید به حداقل ممکن برسانیم و به حالت رقابتی با دیگران برسانیم.

شاید محیط کسب و کار ما نسبت به ۲ سال پیش بهتر باشد اما در کشورهای منطقه از ما بهتر محیط را برای سرمایه گذارها فراهم کرده اند. لذا پرداختن به موضوعاتی که در سنجش شاخص های محیط کسب و کار باید به آن بپردازیم را باید به طور جدی در دستور کار بگذاریم

خالقی خاطرنشان کرد: شاید محیط کسب و کار ما نسبت به ۲ سال پیش بهتر باشد اما رقبای ما در منطقه و سایر کشورها از ما بهتر برای سرمایه گذارها محیط را فراهم کرده اند. لذا پرداختن به موضوعاتی که در سنجش شاخص های محیط کسب و کار باید به آن بپردازیم را باید در کشور به طور جدی در دستور کار بگذاریم.

جالب است بدانید که در سنجش محیط کسب و کار در شاخص های بین المللی (قبلا شاخص های محیط کسب و کار را بانک جهانی می سنجید و الان تبدیل به BR یعنی آمادگی کسب و کار شده است) از سال میلادی پیش رو (۲۰۲۵) BR خواهد بود و بر مبنای این شاخص ها سنجیده می شود.

بنابراین برای اینکه بتوانیم خودمان را در این شاخص های تطبیق بدهیم و در رتبه بندی جهان قابل قبول باشیم و برای سرمایه گذاری جذاب باشیم باید این شاخص ها را رعایت کنیم.

وی ادامه داد: برخی از این شاخص ها شامل کاهش بروکراسی، بحث های مربوط به قوانین و مقررات ثبت و انحلال، و غیره است که همه این موارد باید در حداقل زمان و با حداقل هزینه و با حداقل مفاسد اداری انجام شود. لذا این را باید در دستور کار قرار دهیم و آن موقع بگوییم صنعت ما جذاب می شود که بر فرض یک سرمایه گذار بیاید در صنعت پلاستیک که پایین دست پتروشیمی ما است سرمایه گذاری کند.

انرژی و نیروی کار دیگر مزیت نسبی محسوب نمی شود

دبیر کل خانه صنعت معدن و تجارت ایران اذعان داشت: در بحث های دیگر برای سرمایه گذاری، اصولا آنچه به آن توجه می شود این است که آیا ما مزیت نسبی داریم یا خیر. بعد مزیت رقابتی در مرحله بعد بررسی می شود. به عنوان مثال در حوزه مزیت نسبی در کشور ما انرژی مزیت حساب می شد که با توجه به ناترازی انرژی در انرژی الکتریکی و گاز و سوخت، و این آشفتگی که در تامین انرژی داریم مزیت نسبی ما را خدشه دار کرده است.

ضمن اینکه بحث مزیت نسبی نیروی کار که نیروی کار ما را ارزان می دانستند مطرح بود اما به دلیل عدم بهره وری که وجود دارد نیروی کار ما را گران کرده است.

وی افزود: از سوی دیگر در بحث حمل و نقل مزیت نسبی کافی را نداریم لذا در برخی موضوعات مزیت لازم و ظرفیت وجود دارد که باید روی آنها کار کنیم، بزرگنمایی کنیم و به نمایش بگذاریم و موضوعات دیگر را قائدتا باید حل کنیم که مزیت نسبی که برای جذب سرمایه حداقل محسوب می شود را داشته باشیم.

بخش هایی که مزیت لازم برای جذب سرمایه را داریم

خالقی در پاسخ به این سوال که در کدام بخش ها و موضوعات مزیت لازم برای جذب سرمایه گذاران را داریم گفت: به عنوان مثال در بخش صنایع تبدیلی در برخی محصولات کشاورزی مثل خرما، زعفران برخی میوه های درختی چه به صورت بسته بندی و تازه خوری و چه در قالب کنستانتره کردن مزیت داریم. ضمن اینکه در بخش شیرینی و شکلات محصولات و شرکت هایی داریم که در عرصه های جهانی مطرح شده اند. یا در سایر صنایع مثل صنایع تبدیلی و غیره.

مزیت نسبی در کشور ما انرژی مزیت حساب می شد که با توجه به ناترازی انرژی در انرژی الکتریکی و گاز و سوخت، و این آشفتگی که در تامین انرژی داریم مزیت نسبی ما را خدشه دار کرده است

وی افزود: در بحث صنایع پایین دستی پتروشیمی با توجه به وجود نفت و پتروشیمی که در کشور وجود دارد قاعدتا می تواند به عنوان مزیت ما محسوب شود. همچنین در عرصه ساختمان و ساخت و ساز اگر بتوانیم موضوعات مالی را حل کنیم تقاضا برای مسکن در کشور بالا است و می تواند زمینه سرمایه گذاری محسوب شود.

جذابیت بالای بخش معدن برای جذب سرمایه گذاری ها

خالقی تاکید کرد: از سوی دیگر حوزه معدن یکی از بخش های جذاب سرمایه گذاری است که اگر سرمایه گذاری درست انجام شود معدن می تواند یک عامل ثروت زا برای کشور ما محسوب شود.

وی با بیان اینکه ترانزیت در کشور ما نیاز به سرمایه گذاری دارد، افزود: بنابراین اگر یک سرمایه گذار پیدا شود و با توجه به اینکه کشور ما در «صلیب طلایی ترانزیت جهانی» قرار دارد سرمایه گذاری در کریدور شمال-جنوب، شرق به غرب می تواند جواب بدهد و این بخش هم کشش مناسب را دارد که به عنوان مرکز تجاری کشور تبدیل شود.

خالقی همچنین در خصوص برخی سرمایه گذاری هایی که در بخش کشاورزی کشور صورت گرفته است نیز گفت: در بخش کشاورزی یکسری اتفاقات قبلا افتاد چون کشاورزی غالبا خاک مساعد می خواهد که ما داریم و بر فرض کشوری مثل امارات ندارد. لذا کشور ما خاک مساعدی دارد فقط بحث مدیریت منابع آب ما غلط است که دچار فقر آبی می شویم و باید این بخش را به صورت جدی مدیریت کنیم وگرنه به مشکلات مخرب برمیخوریم. از سوی دیگر خیلی از موضوعات که بعید به نظر می رسد جذابیت سرمایه گذاری دارد.

توریست پذیر شدن امارات و قطر با مدیریت درست

وی ادامه داد: نکته قابل تامل اینکه مثالا زمانی بعید به نظر می رسید در جهانگردی و توریست کشورهایی مثل امارات و قطر بتوانند تا به این حد توریست پذیر شوند اما به هر حال کار درست و برنامه ریزی درست انجام دادند ضمن این که فرصت ها را ما نیز سوزاندیم و از این رو در ان کشورها کسب و کار شکل گرفت و هم تولید در این کشورها پا گرفته است و قاعدتا توریست هم می پذیرد.

در واقع با مدیریت درست جذابیت سرمایه گذاری را در کشور ایجاد کردند و یک محیط کسب و کار مساعد درست کردند و تجارت شد پایه اقتصاد شان و الان آبادانی و رفاه حول همین موضوع شکل گرفته است و شاهد هستیم امارات چطور رشد کرده است.