واکنش گمرک به ادعای بانک مرکزی
بعد از آنکه آمارهای رئیس‌کل بانک مرکزی درباره تجارت خارجی کشور توسط گمرک تکذیب شد، حالا معاون فنی گمرک ادعای بانک مرکزی را مبنی بر اینکه صاحبان کالا عمداً کالاهای خود را ترخیص نمی‌کنند رد کرد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، نیمه آبان سال جاری، بانک مرکزی با انتشار اطلاعیۀ رسمی اعلام کرد «از ابتدای سال تا پایان مهر، این بانک حدود ۲۰میلیارد دلار کد رهگیری اعلامیۀ تأمین ارز صادر کرده است که به موجب اطلاعات و آمار، تاکنون حدود یک‌میلیارد دلار از موارد فوق در گمرک اظهار نشده است. همچنین بیش از ۳۵۰میلیون دلار علی‌رغم اظهار در گمرک، منجر به ترخیص کالا نشده است، لذا به نظر می‌رسد صادر نشدن کد رهگیری تأمین ارز، علت اصلی ترخیص نشدن کالاها از گمرک نباشد.»، این موضوع اخیراً نیز از سوی رئیس‌کل بانک مرکزی مورد اشاره قرار گرفته است.
معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران، در راستای تنویر افکار عمومی در رابطه با بررسی‌های صورت‌گرفته برای تعیین تکلیف صدور حدود یک‌میلیارد و ۳۰۰میلیون یورو کد رهگیری اعلامیه تأمین ارز و وضعیت ترخیص کالاهای مربوطه توضیحاتی ارائه کرد.
مهرداد جمال ارونقی گفت: متعاقب اطلاعیۀ بانک مرکزی، گمرک ایران، در تاریخ ۲۰ آبان، از بانک مرکزی درخواست کرد مستندات مربوط به اعلام آن بانک مبنی بر ترخیص نشدن بیش از ۳۵۰میلیون دلار کالای دارای کد رهگیری را ارائه کند که این اطلاعات طی نامه مورخ ۲۷ آبان، در اختیار گمرک قرار گرفت. براساس مکاتبه طبقه‌بندی‌شدۀ بانک مرکزی، اعلام گردید «تعداد ۴۳۷۶ کد رهگیری اعلامیۀ تأمین ارز به‌ارزش ۸۹۲٫۴۵۰٫۵۳۰ یورو در هیچ اظهارنامه‌ای ثبت نشده است و ۲۲۴۱ کد رهگیری اعلامیۀ تأمین ارز به ارزش ۳۶۹٫۴۴۰٫۱۳۵ یورو با وجود ثبت در اظهارنامه، ترخیص نشده است.»
ارونقی با بیان اینکه کلیۀ ۲۲۴۱ رکورد اعلامی مبنی بر اظهار و ترخیص نشدن کالا، توسط گمرک بررسی شد، افزود: بررسی‌های صورت‌پذیرفته نشان می‌دهد ۱۷۴۵ فقره اظهارنامه، پس از صدور و اعمال کد رهگیری بانک‌های عامل، در مهلت مقرر قانونی، از گمرک‌های کشور ترخیص و خارج شده‌اند؛ همچنین تشریفات ترخیص قطعی و خروج ۲۸۹ فقره اظهارنامه درحال انجام است و اغلب این کالاها به‌صورت درصدی با صدور مجوز خاص از گمرک ترخیص شده‌اند. ۲۰۶ فقره از اظهارنامه‌های اعلامی نیز در حین انجام تشریفات گمرکی یا اخذ مجوزهای قانونی و یا مکاتبه با دفاتر ستادی گمرک ایران به دلیل تفاوت تعرفه، ارزش یا مباحث مقرراتی هستند و نسبت به ابطال یک فقره اظهارنامه نیز وفق درخواست صاحب کالا اقدام شده است که تمامی این اطلاعات با جزئیات، در اختیار بانک مرکزی قرار خواهد گرفت.
وی با اشاره به اینکه ایستایی درباره ۲۰۶ فقره اظهارنامه درحال انجام تشریفات گمرکی طبیعی است، تصریح کرد: از عوامل ایستایی اظهارنامه‌های گفته‌شده می‌توان به عواملی از جمله تأخیر در تودیع حقوق ورودی توسط برخی شرکت‌ها یا مؤسسات دولتی، انجام تشریفات و ارائه تعهد توسط صاحب کالا جهت عرضۀ کالای اساسی در سامانه بازارگاه، تغییر ردیف تعرفۀ اظهاری در پی بررسی گمرک و لزوم ویرایش ثبت سفارش صادره، پیگیری صاحب کالا برای اخذ و ارائه مجوز معافیت از پرداخت حقوق ورودی، اخذ و ارائه مجوزهای قانونی و لزوم انجام آزمایش‌های لازم بر روی نمونه کالای وارده، استنباط تفاوت ارزش یا تعرفه و یا اتمام مهلت زمانی ترخیص برخی از اقلام مشمول مصوبات خاص مانند خودرو و کالاهای گروه (۴) و مسائلی از این قبیل بوده است.
معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران یادآور شد: بر این اساس بررسی‌های صورت‌پذیرفته نشان می‌دهد نسبت به ترخیص بیش از درصد اظهارنامه‌هایی که کد رهگیری بانک آنها صادر شده است اقدام شده است و این امر نشان می‌دهد صاحبان کالا پس از صدور کد رهگیری بانک، کالای خود را از گمرک‌ها ترخیص می‌کنند.
با توجه به بررسی تصادفی چند رکورد از ۴۳۷۶ کد رهگیری ــ که مطابق نظر بانک مرکزی به گمرک اظهار نشده و تکلیفی در این باره متوجه گمرک نیست ــ به‌نظر می‌رسد این وضعیت برای کالاهای اظهارنشده به گمرک نیز صدق کند. باید توجه داشت گمرک ایران اخیراً بخشنامه‌ای را در این باره صادر و به کلیۀ مراجع تحویل‌گیرنده و گمرک‌های اجرایی ابلاغ کرده تا کالاهای موجود در بندرها و گمرک‌ها به‌قید فوریت تعیین تکلیف شوند.
