کاهش رشد تورم و نقدینگی در مهر

بانک مرکزی گزارش «تحلیل تحولات اقتصاد کلان و اقدامات این بانک در مهر ماه ۱۴۰۱» را منتشر کرد که حاکی از تداوم کاهش رشد تورم و نقدینگی در این ماه است.

به گزارش ایسنا، اجرای رویکرد جدید سیاستگذاری پولی و مدیریت انتظارات تورمی از سوی بانک مرکزی، مستلزم ارائه اطلاعات درست و به‌هنگام از مجموعه تحولات اقتصاد کلان است؛ چراکه در عمل، شکل‌گیری صحیح انتظارات در فعالان اقتصادی و ایجاد شرایط بهتر برای بانک مرکزی در جهت نیل به اهداف حفظ ارزش پول ملی (کنترل تورم) و مساعدت به رشد اقتصادی، در گرو ارائه و استفاده به هنگام از اطلاعات وضعیت موجود اقتصاد خواهد بود.

بر این اساس، خلاصه ای از مجموعه تحولات اقتصاد کلان و اقدامات بانک مرکزی در راستای دستیابی به اهداف و ماموریت‌های خود در مهر ۱۴۰۱ به شرح ذیل ارائه می‌شود.

۱-تحولات اقتصاد کلان

بررسی تحولات تورم ماهانه شاخص کل کالاها و خدمات مصرفی در سال جاری نشان می‌دهد تورم ماهانه شاخص کل مصرف‌کننده در مهر سال جاری با ۰.۳ واحد درصد افزایش در مقایسه با ماه قبل (۲.۶ درصد) به ۲.۹ درصد رسید.

تورم‌های نقطه به نقطه و دوازده‌ماهه شاخص کل بهای کالاها و خدمات مصرفی در مهرماه سال جاری نیز به‌ترتیب ارقام ۴۴.۷ و ۳۹.۶ درصد را ثبت کرد که در مقایسه باشهریورماه سال جاری به ترتیب معادل ۰.۲ و ۰.۱ واحد درصد کاهش نشان می‌دهد.

بررسی تورم ماهانه شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی به تفکیک گروه‌های اختصاصی “کالا” و “خدمت” در مهرماه نشان می‌دهد تورم ماهانه گروه‌ اختصاصی “کالا” با ۰.۳ واحد درصد کاهش در مقایسه باماه گذشته به ۱.۶ درصد رسید. در مقابل تورم ماهانه گروه‌ اختصاصی “خدمت” در این مقطع با ۱.۴ واحد درصد افزایش در مقایسه باماه گذشته به رقم ۵.۲ درصد رسید.

بررسی تحولات تورم ماهانه گروه کالا به تفکیک “خوراکی‌ها” و “غیرخوراکی‌ها” موید کاهش تورم ماهانه اقلام خوراکی در مهر ۱۴۰۱ در مقایسه باماه قبل از آن است.

به طوری که شاخص بهای خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها (با ضریب اهمیت ۲۵.۵ درصد) با ۰.۹ واحد درصد کاهش در مقایسه باشهریور و ثبت تورم ماهانه ۱.۲ درصدی، سهمی معادل ۰.۴ واحد درصد را از تورم ماهانه شاخص کل (۲.۹ درصد) در مهرماه سال جاری به خود اختصاص داده است.

بررسی بیشتر تحولات شاخص خدمت  نیز حاکی از آن است که افزایش تورم ماهانه این گروه عمدتاً متاثر از تحولات شاخص‌های خدمت در گروه” مسکن و خدمات ساختمانی” و “تحصیل”  بوده است؛ به طوری که سهم این دو گروه‌ از تورم ماهیانه خدمت در مهر سال جاری (۵.۲ درصد) به ترتیب ۴.۴ و ۰.۶ واحد درصد بوده است.

در حوزه تجارت خارجی با توجه به اخبار منتشره از سوی گمرک، طی هفت ماهه سال ۱۴۰۱ ارزش صادرات گمرکی برابر با ۲۸.۴ میلیارد دلار بود که حاکی از افزایش حدوداً ۵.۶ درصدی آن در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۴۰۰ است. ارزش واردات گمرکی نیز در این دوره معادل ۳۱.۷ میلیارد دلار گزارش شده است که موید افزایش حدوداً ۱۴.۴ درصدی آن در مقایسه با دوره مشابه سال قبل است.

مطابق با اطلاعات مندرج در سامانه معاملات الکترونیکی ارز، بررسی تحولات بازار ارز حاکی از آن است که در مهر متوسط نرخ فروش دلار در بازار حواله حدود ۲۷۱.۹ هزار ریال بود که در مقایسه باشهریور معادل ۱.۳ درصد افزایش نشان می‌دهد.

در بخش اسکناس نیز متوسط نرخ فروش دلار در این ماه حدود ۲۸۷.۳ هزار ریال بود که حاکی از افزایش ۱.۳ درصدی آن در مقایسه با شهریور است.

افزایش میانگین قیمت هر متر مسکن در تهران در مهر

در بازار مسکن و بر اساس اطلاعات اخذ شده از سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور، متوسط قیمت خرید و فروش یک متر مربع زیربنای واحد مسکونی معامله شده در شهر تهران طی مهرماه ۱۴۰۱ در مقایسه باماه قبل ۱.۲ درصد و در مقایسه باماه مشابه سال قبل نیز ۳۸.۲ درصد افزایش را تجربه کرد.

در بازار سهام نیز شاخص کل بورس اوراق بهادار در روز پایانی مهرماه ۳.۴ درصد در مقایسه با روز پایانی ماه قبل کاهش یافت.

لازم به ذکر است سیاست‌گذار پولی با رصد مستمر تحولات قیمت دارایی ها و توجه به دلالت های آن بر تغییر سطح انتظارات تورمی، عنداللزوم اقدامات سیاستی مناسب را در دستور کار قرار خواهد داد.

بررسی تحولات بازار بین‌بانکی در مهر نشانگر کاهشی نسبی در حجم معاملات به دلیل کاهش وجوه در دسترس بانک‌ها بود که از جمله دلایل آن می‌توان به تداوم فروش اوراق دولتی به بانک‌ها اشاره کرد. این درحالی است که بررسی تغییرات نرخ سود بازار بین‌بانکی گویای تداوم ثبات نرخ مذکور و قرار داشتن آن در محدوده دالان از پیش تعیین شده است.

در مهر سال ۱۴۰۱، متوسط ماهانه نرخ بازده اوراق مالی اسلامی دولتی با سررسید یک، دو و سه ساله به‌ترتیب با ۱.۰۷ ، ۰.۷۵ و ۱.۱۳ واحد درصد افزایش در مقایسه با ماه قبل به ۲۲.۶۳ ، ۲۳.۲۵ و ۲۳.۵۰ درصد رسیده است.

همچنین شیب منحنی بازده اوراق خزانه در مهر در مقایسه باشهریور و مرداد ماه تندتر شده و این منحنی در مقایسه بادو ماه گذشته در سطح بالاتری قرار گرفته است.

حجم نقدینگی در پایان مهر سال ۱۴۰۱ معادل ۵۶۷۶۹.۷ هزار میلیارد ریال بوده است که به ترتیب ۱۷.۵ و ۳۴.۳ درصد در مقایسه باپایان سال و پایان مهر ماه سال ۱۴۰۰ افزایش یافته است. رشد متغیر مذکور در هفت ماهه نخست سال قبل و ۱۲ ماهه منتهی به مهر ماه سال ۱۴۰۰ به ترتیب معادل ۲۱.۶ و ۴۲.۸ درصد بوده است.

لازم به ذکر است که بخشی از رشد نقدینگی در مهر ماه سال ۱۴۰۰ (معادل ۲.۳ واحد درصد از رشد ۷ ماهه و ۲.۷ واحد درصد از رشد ۱۲  ماهه) مربوط به اضافه شدن اطلاعات خلاصه دفتر کل دارایی‌ها و بدهی‌های بانک مهراقتصاد به اطلاعات خلاصه دفتر کل دارایی‌ها و بدهی‌های بانک سپه (بواسطه ادغام) بوده است.

حجم پایه پولی در پایان مهر سال ۱۴۰۱ (معادل ۷۱۲۹.۳ هزار میلیارد ریال) در مقایسه باپایان سال ۱۴۰۰، رشدی معادل ۱۸.۰ درصد داشته است. همچنین، نرخ رشد ۱۲ ماهه پایه پولی با ۱.۹ واحد درصد کاهش در مقایسه با رشد دوره مشابه سال قبل (۳۶.۴ درصد) به ۳۴.۵ درصد در پایان مهر سال ۱۴۰۱ رسید.

۲– اقدامات بانک مرکزی

 – در مهر ۱۴۰۱ با هدف مدیریت نقدینگی بازار بین‌بانکی ریالی، بانک مرکزی در تعامل با بانک‌ها اقدامات اعتباری زیر را انجام داد:

– انجام عملیات بازار باز با موضع توافق بازخرید طی چهار مرتبه حراج به‌ترتیب به ارزش ۶۷۳.۷، ۶۷۴.۰، ۶۸۵ و ۶۸۴.۹ هزار میلیارد ریال مجموعاً به ارزش معاملاتی ۲۷۱۷.۶ هزار میلیارد ریال در قالب توافق بازخرید با سررسید ۷ روزه (مانده توافق بازخرید از محل عملیات بازار باز در پایان مهر معادل ۶۸۴.۹ هزار میلیارد ریال بوده است).

– استفاده بانک‌ها از اعتبارگیری قاعده‌مند در نرخ سقف دالان برای رفع نیازهای نقدینگی طی ۱۷ روز کاری جمعاً به ارزش معاملاتی ۳۲۵.۲ هزار میلیارد ریال (مانده اعتبارگیری قاعده‌مند در پایان مهرماه ۵۹.۳ هزار میلیارد ریال بوده است).

– در مهر سال جاری، طی برگزاری چهار مرحله حراج و یک مرحله پذیره‌نویسی اوراق مالی اسلامی دولتی، جمعاً مبلغ ۲۷.۶ هزار میلیارد ریال اوراق توسط ایستگاه معاملاتی بانک مرکزی به فروش رسید که از این مبلغ، ۲۳ هزار میلیارد ریال آن در پذیره نویسی و ۴.۶ هزار میلیارد آن در حراج تماماً توسط سایر سرمایه‌گذاران خریداری شد