تحریم های غرب بر ضد روسیه پس از حمله این کشور به اوکراین مناقشات میان اتحادیه اورپا و روسیه را بر سر تحویل گاز افزایش داده است.
بر همین اساس کشورهای اروپایی به فکر تأمین گاز خود از سایر منابع هستند و این خود باعث کاهش بیشتر صادرات گاز روسیه در سال ۲۰۲۳(۱۴۰۱) خواهد شد.
روسیه نیز به نوبه خود چین را به عنوان یک کشور پرمصرف از حیث انرژی برای جبران کاهش صادراتش انتخاب کرده. براساس آمار منتشر شده از سوی غول گازی روسیه شرکت «گاز پروم»؛ میزان صادرات گاز این کشور به سایر کشورهای خارج از بلوک سابق شوروی (روسیه و همسایگان غربی و جنوبی آن) درسال ۲۰۲۲ (۱۴۰۱) معادل ۴۵.۵ درصد در مقایسه با سال ۲۰۲۱(۱۴۰۰) کاهش یافته‌است.
«الِکسِیی میلِر» مدیرعامل شرکت «گاز پروم» روسیه دربیانیه‌ای اعلام کرد: «این شرکت درسال ۲۰۲۲ (۱۴۰۱) ۱۰۰۹میلیاردمتر مکعب گاز به «کشورهای دورتر» صادرکرده، درحالیکه این رقم درسال ۲۰۲۱ (۱۴۰۰) معادل ۱۸۵۱ میلیارد مترمکعب بوده است.»
افزایش صادرات گازطبیعی مایع درسال ۲۰۲۲ (۱۴۰۱) و رسیدن آن به ۲۱میلیارد مترمکعب نیز نتوانست میزان کاهش صادرات گاز از طریق خط لوله را جبران کند.
براساس اطلاعات شرکت «گازپروم» میزان گاز تولیدی این شرکت درسال ۲۰۲۲ (۱۴۰۱) نیز در مقایسه با سال ۲۰۲۱ (۱۴۰۰) درکل ۲۰ درصد کاهش یافته و به ۴۱۲۶میلیارد مترمکعب رسید. رقمی که از سال ۲۰۰۸ (۱۳۸۷) تاکنون بی‌سابقه بوده‌است.
عامل اصلی این میزان از کاهش صادرات گاز روسیه اعمال تحریم های کشورهای اروپایی بر ضد آن در پی حمله ۲۴فوریه۲۰۲۲ (۵اسفند۱۴۰۰) این کشور به اوکراین است.
در پی این حمله کشورهای اروپایی یک سری تحریم های اقتصادی برضد روسیه به تصویب رساندند. در پاسخ به این تحریمها مسکو نیز صادرات گاز خود به کشورهای اروپایی از طریق خط لوله گاز «نورد استریم یک و یامال» قطع کرد. تا این زمان روسیه عمده‌ترین تأمین کننده گاز اروپا محسوب می‌شد.
از آن پس اغلب کشورهای اروپایی در جستجوی تنوع منابع تأمین انرژی خود بوده و به‌سایر منابع روی آوردند.
در نتیجه میزان گاز وارداتی قاره کهن از روسیه از۱۹۱میلیارد متر مکعب در سال ۲۰۱۹(۱۳۹۸) به ۹۰ میلیارد مترمکعب در سال ۲۰۲۲ (۱۴۰۱) کاهش‌یافت و پیش‌بینی می‌شود این میزان در سال ۲۰۲۳ (۱۴۰۲) به ۳۸ میلیارد متر مکعب برسد.
برای جبران گاز وارداتی از طریق خط لوله گاز، کشورهای اروپایی به دستیابی به گازمایع طبیعی از سایر راه ها روی آورده‌اند.
در همین چارچوب شرکت«گاسترید» فنلاندی اعلام کرد روز چهارشنبه ۲۸ دسامبر(۷دی) اولین کشتی حامل گازطبیعی مایع به پایانه بندری این کشور رسید.
با فراهم شدن زیر ساخت های استفاده از گاز طبیعی مایع کشورهای بالتیک خواهند توانست مجددا از گاز روسیه بهره‌مند شوند.
براساس اطلاعات شرکت «گاز پروم» دوم سوم گاز مصرفی این کشورها درسال ۲۰۲۱(۱۴۰۰) به میزان ۱۴۹میلیارد مترمکعب از روسیه تأمین می‌شد.
میزان مصرف گازطبیعی مایع در فنلاند فقط۸درصد از کل گاز مصرفی این کشور را شامل می‌شود. آلمان نیز درماه دسامبر(آذر) اولین پایانه شناور آماده سازی گاز طبیعی مایع خود را افتتاح کرد. قبل از آغاز جنگ روسیه و اوکراین ۵۵ درصد از گاز آلمان از روسیه تأمین می‌شد.
پنج پایانه شناور دیگر برای آماده‌سازی گاز طبیعی مایع در آلمان در سال ۲۰۲۳(۱۴۰۲) راه اندازی خواهندشد.
فرانسه نیز که درحال حاضر چهار پایانه شناوربرای آماده‌سازی گاز طبیعی مایع دارد درصدد است تعداد آنها را افزایش دهد.
بنابه گفته شرکت «توتال انرژی» سازنده پایانه جدید این کشوردر بندر«آور»؛ این پایانه در سپتامبر ۲۰۲۳ (شهریور۱۴۰۲) کار خود را آغاز خواهد کرد.
این غول انرژی اروپایی در ماه دسامبر(آذر) اعلام کرد در نظر دارد در ماه ژانویه(دی) تلاش گسترده‌ای برای فراهم کردن امکانات ذخیره سازی ۲.۵ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی مایع درسال برای تمام اروپا در تأسیسات گازی شناور خود دربندر«آور» فرانسه آغاز کند.
مناقشات اتحادیه اروپا و روسیه به موضوع گاز ختم نمی شود. در اوایل دسامبر(اواسط آذر) اتحادیه اروپا، کشورهای گروه ۷ و استرالیا سقف‌بندی قیمت نفت روسیه را نیز به تصویب رساندند.
بر این اساس روسیه تنها می‌تواند تا سقف ۶۰دلار درهر بشکه، نفت خود را بفروشد. هدف تحت فشارگذاشتن مسکو درتأمین مالی حملات برضد اوکراین عنوان شده است.
در مقابل مسکو نیز اعلام کرد از اول فوریه ۲۰۲۳(۱۲ بهمن) به کشورهای خارجی که این سقف‌بندی را رعایت کنند نفت نخواهد فروخت. اما درحال حاضر این مناقشات تأثیر چندانی بربازارها نگذاشته است.
قرارداد «تی تی اِف» به عنوان قرارداد معیار خرید گاز در هلند روزدوشنبه ۲ژانویه (۱۲ دی) با کاهش ۴.۶۷ درصدی به ۷۲.۷۵ یورو در هر مگاوات ساعت برای تحویل در ماه فوریه (بهمن) رسید.
این درحالیست که قیمت آن در ماه اوت۲۰۲۲ (مرداد) ۳۴۲ یورو درهر مگاوات‌ساعت بود. این کمترین قیمت از ۲۱ فوریه ۲۰۲۲(۲اسفند۱۴۰۰) تاکنون محسوب می‌شود.
قیمت نفت نیز شروع به کاهش کرده‌است. قیمت نفت خام «برنت» نیز به ۸۵.۹۹ دلار درهر بشکه رسیده‌است درحالیکه در ماه مارس۲۰۲۲ (اسفند۱۴۰۰) به ۱۳۰ دلار درهر بشکه رسیده بود.
علت کاهش قیمت های انرژی درحقیقت گرمای غیرطبیعی هواست که با فصل مطابقت ندارد. این‌امر میزان مصرف را کاهش داده است.
اما از آن مهمتر آغاز موج جدید ابتلا به کرونا در چین و بازگشایی مرزهای این کشور است که وحشت کندی مجدد روند اقتصاد جهانی را در دل فعالان اقتصادی به وجود آورده است. از اینرو سرمایه گذاران خرید سوخت خود را کاهش داده‌اند.
مسکو نیز به همین دلیل برای جبران کاهش صادراتش به اروپا به کشورهای آسیایی از جمله چین روی آورده است. چین به عنوان کشوری پر مصرف از حیث انرژی محسوب می‌شود.
روسیه درنظر دارد با ساختن خط لوله گاز«قدرت سیبری ۲» در سال ۲۰۲۴(۱۴۰۳) گاز چین را از مسیر مغولستان تأمین کند. بنابه گفته مدیرعامل شرکت «گاز پروم» روسیه«الِکسِیی میلر»: «دورنمای افزایش مصرف جهانی گاز در آسیا به ویژه در چین مشاهده می‌شود.»
او همچنین تأئید کرد درسال ۲۰۲۲(۱۴۰۱) میزان گاز تحویلی به چین بیشتر از میزان مقرر در قراردادهای منعقد شده بود.
وی همچنین افزود: « با تقویت خط لوله گاز« قدرت سیبری۱» و ساخت خط لوله گاز«قدرت سیبری۲» روسیه قادر خواهد بود ۱۰۰ میلیارد متر مکعب گاز به چین صادر کند.»
منبع: روزنامه تریبیون
