اجلاس آب و هوایی گلاسکو چه تاثیر اقتصادی بر جهان خواهد داشت؟

هفته نخست از اجلاس بین‌المللی اقلیمی موسوم به کاپ۲۶ (COP۲۶) در گلاسکوی اسکاتلند با امضای دو قرارداد بزرگ چند میلیون دلاری به پایان رسید اما این تنها نقطه آغاز واقع‌بینانه این مسئله خواهد بود که مدیریت فرآیند انتقال «سبز» در مقیاس جهانی تا چه میزان هزینه خواهد داشت.

به گزارش ایرنا به نقل از روزنامه ال اکونومیستا اسپانیا، هفته نخست از اجلاس گلاسکو با امضای دو قرارداد بزرگ چند میلیون دلاری به پایان رسید؛ از یک طرف صندوق ۱۰۰ میلیارد دلاری توافق شده توسط کشورها به پیشنهاد آلمان و کانادا و دیگری صندوق ۱۳۰ میلیارد دلاری موسسات مالی و سرمایه گذاران نهادی. به این مبلغ می‌بایست قراردادهای دوجانبه و چندجانبه میان کشورهای توسعه یافته و نوظهور به ارزش ۳۵ میلیارد دلار را اضافه کرد. این ارقام اگر چه به طور چشمگیری بالا است اما همچنان از آنچه تا پیش از آغاز گلاسکو انتظار می‌رفت، کمتر است.

به نوشته ال اکونومیستا، از افزایش سرمایه گذاری‌ها در سال‌های آینده می‌توان به عنوان اولین تاثیر اقتصادی نشست گلاسکو نام برد. هر چند باید گامی مقدماتی برداشته شود و مشخص شود که کدام سرمایه‌گذاری‌ها پایدار است و کدامیک پایدار نیست.

به طور همزمان به این «پول جدید» (افزایش سرمایه) باید بخش قابل توجهی از منابع مالی که امروز به شرکت‌ها و پروژه‌های آلاینده (زغال سنگ، هیدرو کربن‌ها، معادن و صنایع سنگین) اختصاص می‌یابد و ممکن است تا چند سال‌ آینده تا ۱.۴ تریلیون دلار سرمایه از دست بدهند را اضافه کرد.

جف بزوس، بنیانگذار میلیاردر آمازون که اخیراً به فضا پرواز کرده نیز قول داد ۲ میلیارد دلار برای بازسازی زیستگاه های طبیعی و تغییر سیستم های غذایی سرمایه گذاری کند. او همچنین گفت که آمازون قصد دارد تا سال ۲۰۲۵ فعالیت های خود را با انرژی های تجدیدپذیر تقویت کند.

تنش بر سر پول در حالی ادامه خواهد داشت که کشورهای فقیرتر خواستار کمک بیشتر از سوی کشورهای ثروتمندتر هستند؛ چرا که بر این باورند که بخش زیادی از افزایش دمای زمین بر عهده کشورهای ثروتمندتر است. هند خواستار تعهد یک‌تریلیون دلاری کشورهای ثروتمند برای کمک به توسعه کشورهای ضعیف‌تر و گذار آنها از سوخت فسیلی به سوخت‌های تجدیدپذیر شده است.

به نوشته این نشریه اسپانیایی، تزریق این مقدار پول منوط به اینکه سرمایه‌گذاری‌های وعده داده شده به نحو احسن اجرا شود، اثر اقتصادی بسیار چشمگیری خواهد داشت. و اما نکته مهمتر اینکه این اثر چشمگیر را به صورت پیامدهای منفی شدیدتر نسبت به آنچه در حال حاضر وجود دارد همچون تورم ساختاری در مواد خام و کالاهای صنعتی واسطه ای، گسستن زنجیره‌های ارزش جهانی یا وابستگی به تعداد محدودی کشورها برای تامین مواد اولیه حیاتی و مواد خام کلیدی برای سرمایه‌گذاری‌های «سبز» (مواد معدنی، باتری‌ها، خودروهای برقی، …) شاهد نباشیم.

عدم تناسب در میزان مشارکت اقتصادی کشورها در اهداف اقلیمی

در ادامه این گزارش با اشاره به «عدم تناسب در میزان مشارکت اقتصادی مناطق مختلف در اهداف اقلیمی» آمده است: از دیگر آثار اقتصادی نشست گلاسکو فقدان این تناسب است که حل‌وفصل آن به عنوان یکی از قواعد بازی بین‌المللی، دور از ذهن به نظر می‌رسد. در حالی که کشورهای توسعه یافته مدل بسیار دشوار و پیچیده ای از استانداردهای زیست محیطی، اجتماعی و یا حاکمیتی را به خود تحمیل کرده اند اما آلاینده‌ترین کشورها در اقتصادهای نوظهور با دستور کار ضعیف تری ادامه می‌دهند.

به طوری که همزمان با تلاش برای رقابتی تر کردن محصولات خود نسبت به کشورهای توسعه یافته، قوانین تعرفه ای همچون وضع مالیات بر کربن در مرزها و یا سنجش تاثیرات محیط زیستی محصولات وارداتی (این شاخص نشان می‌دهد که به صورت مستقیم و غیر مستقیم در اثر تولید محصولات وارداتی چند تن دی اکسید کربن منتشر شده است) را تعیین می‌کنند.

به عنوان مثال اگر چه توافقی شامل تامین مالی برای کاهش جنگل‌زدایی از سوی دولت‌ها انجام شده است اما در برزیل لوایحی در کنگره ملی در دست بررسی است که از سوی دولت بولسونارو (رئیس‌جمهوری برزیل) حمایت می‌شود و اجازه معدن‌کاوی، جنگل‌زدایی و استفاده از زمین بومیان برای کشاورزی را می‌دهد.

بر اساس توافق برای کاهش جنگل‌زدایی، دوازده دولت حدود ۱۲ میلیارد دلار متقبل شدند و شرکت‌های خصوصی هم ۷ میلیارد دلار برای حفاظت و احیای جنگل‌ها به شیوه‌های مختلف اختصاص دادند. بیش از ۳۰ موسسه مالی نیز متعهد شدند که سرمایه‌گذاری در شرکت‌های مسوول جنگل‌زدایی را متوقف کنند.

این نشریه اقتصادی اسپانیا نوشت: ایجاد تناسب در میزان مشارکت کشورها، لزوم تنظیم مجدد قوانین تجارت سازمان تجارت جهانی را برجسته می‌کند که در حال حاضر در بخش‌هایی مانند کشاورزی یا خودرو مشکل‌ساز شده است. به عنوان مثال پدیده جایگزینی تولیدات ملی با واردات از کشورهای ثالث که با استانداردهای بهداشتی، زیست‌محیطی یا اجتماعی مطابقت ندارند، می‌تواند عمومیت بیشتری پیدا کند بنابراین ممانعت هر چه سریعتر از این امر و توافق کشورها در این بخش باید فوری‌ترین دستور کار آینده کشورها تلقی شود.

به هر حال چنانچه در روزهای آینده شاهد امضای توافق‌های بیشتری باشیم یا خیر، اجلاس کاپ۲۶ نقطه عطفی برای شروع واقع‌بینانه این مسئله خواهد بود که مدیریت فرآیند انتقال «سبز» در مقیاس جهانی تا چه میزان هزینه خواهد داشت.

خبرگزاری افه اسپانیا نیز به تازگی در گزارشی نوشت، شاید منصفانه‌ترین خواسته از نشست گلاسکو این باشد که بار دیگر از کشورهای ثروتمند بخواهیم که به صورت مستقیم، بودجه مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی را تامین کنند و سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار در اختیار کشورهای با درآمد پایین که با کمک به آن‌ها در توافق پاریس موافقت شده است، بگذارند.

کاپ ۲۶ زنگ خطر را به صدا درآورد که جهان با هدف محدود کردن افزایش متوسط دمای جهانی به ۱.۵ درجه سانتیگراد یا ۲.۷ درجه فارنهایت تا پایان این قرن در مقایسه با آغاز قرن جدید فاصله زیادی دارد. این آستانه دمایی است که فراتر از آن شدیدترین تأثیرات آب و هوایی به طور قابل توجهی محتمل تر می شود.

در حال حاضر، حتی اگر همه کشورها به برنامه‌های اقلیمی داوطلبانه خود دست یابند، میانگین دمای کره زمین به مراتب از افزایش ۱.۵ درجه‌ای فراتر می‌رود و چشم‌انداز موج‌های گرما، آتش‌سوزی و سیل‌های شدیدتر و بزرگتر را افزایش می‌دهد. اجلاس آب وهوایی گلاسکو تا ۲۱ آبان ادامه خواهد داشت.